فرصت‌های مفغول کشاورزی در مرزنشینی

سیدحسین خیریه
رئیس کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی اتاق بازرگانی بیرجند

بخشی از مزیت‌های استان خراسان جنوبی، توانمندی در بخش کشاورزی و دامپروری و تعدادی از محصولات اولویت دار، زعفران، عناب، زرشک، پسته، انار، گیاهان دارویی و پرورش گل های نرگس و گلخانه‌ای است. در ادامه تعدادی از شاخص‌های اقتصادی استان که این ظرفیت را نشان می‌دهد، تشریح می‌کنم.

باوجود وسیع بودن استان خراسان جنوبی و کم باران بودن منطقه، ۳۴ درصد اشتغال استان مربوط به بخش کشاورزی است. بیش از ۱۶۳۶ میلیارد تومان معادل ۶/ ۳۱ درصد از ارزش افزوده فعالیت های اقتصادی استان، مربوط به بخش کشاورزی است. بهره‌وری بخش کشاورزی استان معادل ۳۸/ ۲ واحد است. این شاخص نشانگر ۸۹ درصد بهره وری بخش کشاورزی در کشور است. فاصله ۱۱درصدی نسبت به معدل کشوری عمدتا مربوط به بخش دامپروری با نسبت ۹۲ درصد است. بهره‌وری بخش زراعی و باغی استان نیز به نسبت کشور ۱۷ درصد بوده که نشانگر استفاده بهینه از منابع آبی محدود موجود است. گیاهان دارویی در استان یکی از مزایایی است که کمتر به آن توجه شده است. سطح زیرکشت این گیاهان ۱۱۶ هزار و ۶۴۷ هکتار با ظرفیت تولید ۱۹۴۰ تن محصول است که با ایجاد صنایع تبدیلی اشتغال و ارز آوری زیادی خواهد داشت.

برای صنعتی‌سازی در منطقه نسبت به چهار سال قبل اقدامات زیادی از طرف جهاد کشاورزی انجام شده که این امر منجر به ایجاد ۵۵۶ هکتار گلخانه با اشتغال ۳۸۷ نفر و اجرای آبیاری تحت فشار و کم فشار شده است که در صرفه‌جویی مصرف آب نقش بسزایی را دارد و با توجه به وام‌های کم‌بهره و بخشودگی قسمتی از وام‌ها در حال گسترش است. از سوی دیگر ضریب مکانیزاسیون استان در سال۱۳۹۴ معادل ۵۶/ ۱ اسب بخار در هکتار و بیشتر از میانگین کشور است که معادل ۴۸/ ۱ برآورد شده. یکی دیگر از مزیت‌های بخش کشاورزی و دامپروری استان ظرفیت بالای خراسان جنوبی در صنعت طیور است که زنجیره کامل آن در استان وجود دارد. بر این اساس تولیدات این بخش بالاتر از مصرف استان بوده و توان صادرات ۷۵ درصد از محصولات صنعت طیور و صنایع وابسته به افغانستان، عراق و سایر استان‌های کشور وجود دارد.

ظرفیت استان در صنعت طیور به این شرح است: ۲۲۶۰ هزار قطعه مرغ مولد، کارخانه جوجه‌کشی به ظرفیت ۳۹ میلیون تخم مرغ و توان تولید۳۰ میلیون جوجه یک روزه در سال، ۶۱۴ واحد گوشتی پروانه‌دار به ظرفیت ۹ میلیون و هزار و۳۰۰ قطعه جوجه ریزی در یک دوره، ۲۳واحد تخم‌گذار به ظرفیت یک میلیون و ۷۰هزار قطعه،۶ واحد پولت به ظرفیت ۲۴ هزار قطعه و ۶ واحد کارخانه دان دام، طیور و آبزیان به ظرفیت بالای ۳۰۰ هزار تن در سال.مزیت بعدی پرورش شتر در استان است که چندان توجهی به آن نشده ولی سرمایه‌گذاری توسط یک شرکت آلمانی برای تولید شیر ارگانیک و پرورش شتر در حال انجام است. از مزیت‌های دیگر این استان وجود فرودگاه، بازارچه‌های مرزی و گمرکی، منطقه ویژه اقتصادی و هم‌مرز بودن با افغانستان است که بازار بسیار خوبی برای صادرات محصولات تولیدی استان و کشور به حساب می‌آید. در صورت توجه به این مزیت‌ها بدون شک استان خراسان جنوبی و اقتصاد آن می‌تواند متحول شود و استان را از محرومیت‌های عمیقی که سال‌هاست با آن سروکار دارد، برهاند.