شبه‌جزیره اسرارآمیز - ۱۰ دی ۹۴
پایتخت کره‌شمالی یکی از ناشناخته‌ترین مکان‌ها در کره زمین است. برای بیش از نیم قرن حکومت کره‌شمالی با دقت تمام، امکان دسترسی به تصاویر و گزارش‌ها از پیونگ یانگ را مدیریت کرده و این بدین معناست که برای مردم خارج از کره‌شمالی این شهر هنوز بسیار ناشناخته است. آن تصاویری که از پیونگ یانگ منتشر می‌شود به دقت مهندسی شده بوده و معمولا تجمعات بسیار سازمان یافته یا رژه در هنگام مراسم خاص را منعکس می‌سازد. به ندرت زندگی مردم معمولی نشان داده‌می‌شود (یا اصلا نشان داده نمی‌شود). به همین ترتیب، در درون کشور، پیونگ یانگ از سوی رسانه‌های دولتی به‌عنوان پایتخت انقلاب نشان داده می‌شود؛ بنابراین، بسیاری از ساکنان این کشور تصور اندکی از واقعیت هستی و زندگی روزانه در پایتخت دارند.
پایتخت کره‌شمالی یکی از ناشناخته‌ترین مکان‌ها در کره زمین است. برای بیش از نیم قرن حکومت کره‌شمالی با دقت تمام، امکان دسترسی به تصاویر و گزارش‌ها از پیونگ یانگ را مدیریت کرده و این بدین معناست که برای مردم خارج از کره‌شمالی این شهر هنوز بسیار ناشناخته است. آن تصاویری که از پیونگ یانگ منتشر می‌شود به دقت مهندسی شده بوده و معمولا تجمعات بسیار سازمان یافته یا رژه در هنگام مراسم خاص را منعکس می‌سازد. به ندرت زندگی مردم معمولی نشان داده‌می‌شود (یا اصلا نشان داده نمی‌شود). به همین ترتیب، در درون کشور، پیونگ یانگ از سوی رسانه‌های دولتی به‌عنوان پایتخت انقلاب نشان داده می‌شود؛ بنابراین، بسیاری از ساکنان این کشور تصور اندکی از واقعیت هستی و زندگی روزانه در پایتخت دارند. در این سلسله مقالات که ترجمه ای است از کتاب «کره شمالی: دولت پارانویا» به قلم پاول فرنچ تمام زوایای اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، نظامی و ایدئولوژیک کره شمالی بررسی شده است. شاید اطلاعات ارائه شده در این بخش، کمتر به چشم خوانندگان فارسی زبان آمده باشد. این سلسله مقالات که ترجمه فصل‌هایی از کتاب مذکور است می‌تواند اطلاعاتی غنی از هر آنچه در کره شمالی می‌گذرد
به خواننده ارائه دهد. نشان‌ها، دوچرخه‌ها و مدل‌ها
وقتی بازار غیررسمی مسکن در پیونگ یانگ به وجود آمد، در اواخر دهه ۹۰ در حومه شهر بسیاری از خانواده‌ها شروع به فروش خانه‌های خود برای کسب پول کردند تا یا نوعی معامله پایاپای را شروع کنند، یا کالاهای بازار سیاه را بخرند یا به چین بگریزند. در این زمان، خانه‌ها با ۱۵ دلار آمریکا معامله می‌شد. برای کسانی که برای خرید مسکن نیاز به ارز دارند، یک وام خارجی غیررسمی پرداخت سود سالانه ۲۰ - ۳۰ درصدی را می‌طلبد؛ شاید حتی بالاتر از ۵۰ درصد در ماه. با بدتر شدن کمبود غذایی، مواردی از خانواده‌هایی گزارش شده که پس از معاوضه حقوق مسکونی خود در ازای غذا، در برخی استان‌ها بی‌خانمان شده‌اند.در پیونگ یانگ تعداد روزافزونی از زنان در مشاغل دفتری یقه سفید کار می‌کنند؛ آنها تشکیل دهنده حدود ۹۰ درصد از کارگران در صنایع سبک و ۸۰ درصد نیروی کار روستایی هستند. بسیاری از زنان اکنون در خانواده «نان آور» هستند؛ هرچند هنوز زن خانه‌اند، مادر هستند، آشپزی می‌کنند و کارگر شاید سرباز هم هستند. آرایش اکنون در پیونگ یانگ بسیار متداول است هرچند تا پس از فارغ التحصیلی از دانشگاه معمول نیست. لوسیون پوست بسیار محبوب است اما هنوز گاه با اخم «اتحادیه محلی جوانان سوسیالیست» مواجه می‌شود.
برندهای محلی در پیونگ یانگ و کارخانه‌های لوازم آرایشی سینویجو سر بر آورده‌اند. محصولات شامل کرم مایع جینسینگ می‌شود؛ هرچند شایعاتی وجود دارد مبنی بر اینکه این کرم هیچ جینسینگ واقعی در خود ندارد (خمیر دندان جینسینگ هم عاری از جینسینگ است). لوسیون‌های پوستی ساخت چین، پودرهای آرایشی [پَن کیک]، خط چشم و رژ لب در دسترس بوده و در ادارات مجاز است. بیشتر زنان کره‌ای به دلیل وضعیت بد تغذیه اکنون پوستی جوش دار و خال دار دارند و در نتیجه، بیشتر آرایش می‌کنند. موی بلند متداول است اما موی باز و به هم نبسته با برخورد مواجه می‌شود. سبک موهای مردان را نمی‌توان «رادیکال» توصیف کرد. در دهه ۸۰ وقتی کیم جونگ ایل به قدرت رسید، مدل موی او که «سبک موی سوسیالیستی» نامیده می‌شود محبوبیت یافت، در حالی که مدل موی پف کرده که مطلوب کیم ایل سونگ و سپس کیم جونگ ایل بود نیز در سال‌های بعد محبوبیت یافت، هر چند سبک موی «بغل و پشت کوتاه» کیم جونگ اون ظاهرا تاکنون الهام بخش تقلیدهای زیادی نبوده است. آرایشگران مرد و زن از سوی «کمیته محلی مدیریت خدمات سهولت» اداره شده و زیر نظر این کمیته فعالیت می‌کنند؛ در بسیاری از این آرایشگاه‌ها، مشتریان می‌توانند خودشان سرشان را بشویند. در سال ۲۰۱۲ بسیاری از نواحی پیونگ یانگ به دلیل کمبود دو ماهه برق فاقد آب بود. فشار اقتصادی باعث شده بسیاری از آرایشگران مغازه‌های خود را تعطیل کنند چرا که بسیاری از مردم ترجیح می‌دهند برای صرفه جویی در پول، موهای خود را شخصا در منزل کوتاه کنند. زنان اغلب در بازارهای کشاورزی اتوی مو و رنگ موی ساخت چین می‌خرند و موهای یکدیگر را با آن حالت می دهند.
پیونگ یانگ پایتخت مد کره‌شمالی است و اغلب دسترسی فراوانی به سبک‌های خارجی و اغلب ژاپنی فراهم می‌آورد. اینگونه است که شلوارهای دم پا گشاد مد شد و عینک آفتابی‌های ژاپنی به نشانه‌ای از مد بودن و به روز بودن تبدیل شد. یک ساعت ژاپنی یعنی دارنده‌اش دارای موقعیت بانفوذی است و یک ساعت لوکس خارجی نشان می‌دهد که صاحب آن دارای جایگاه بسیار بالا در سیستم است. تعداد روزافزون آدیداس ها، دیزنی‌ها و سایر برندهای معمولا تقلبی نشان می‌دهد که دسترسی به کالاهای قاچاق از چین در حال افزایش است. بسیاری از لباس‌های برند به داخل قاچاق شده و نقدی فروخته می‌شود. شلوارهای جین در دوره‌ای مد بود اگرچه خطرناک هم بود؛ معمولا این دست لباس‌ها همراه با موی بلند مردان که گاه منجر به دستگیری و اصلاح اجباری موی آنها می‌شود به‌عنوان امری «منحط و فسادآور» ممنوع شده است. آنگونه که «مرکز تحقیقات پوشاک» تحت نظارت «دپارتمان صنعت پوشاک کمیته صنایع ملی سبک» بیشتر لباس‌ها را طراحی می‌کند، مد واقعا یک مساله قابل اجرا در کره‌شمالی نیست. وضعیت امروز اندکی «تق و لق» شده و رنگ‌های روشن به‌عنوان رنگ‌هایی که با «سبک سوسیالیستی» در تطابق است مجاز شده است.پوشاک از جمله جوراب و لباس زیر بسیار کمیاب است، در حالی که لباس زمستانی از سوی آژانس‌های امدادرسان تامین می‌شود. جوراب مشکلی همیشگی است چرا که بسته‌بندی و قنداق پیچ کردن پاها با کاغذ اغلب به مثابه راه برای کنار گذاشتن جوراب جهت استفاده در مواقع خاص تلقی می‌شود. سهمی منحصر به فرد برای مد همانا الیاف «وینالون» است که هنوز رایج و مختص کره‌شمالی است و رنگ کردن آن دشوار بوده و پس از شست و شو آب می‌رود؛ این الیاف نسخه‌ای شمالی گونه از کت و شلوار خاکستری رنگ سبک مقتصدانه مائویی است که مردان آن را می‌پوشند (اگرچه یونیفورم‌هایی با پیراهن سفید و کراوات مشکی به شدت در حال رایج شدن است). با وجود تلاش‌های «دفتر مدیریت صنعت نساجی» اما وینالون یا وینیلون هرگز موفقیت صادراتی نیافت و سایر صنایع نساجی کره‌شمالی مانند «تترون» هم موفقیتی نیافت.
وقتی بازار غیررسمی مسکن در پیونگ یانگ به وجود آمد، در اواخر دهه ۹۰ در حومه شهر بسیاری از خانواده‌ها شروع به فروش خانه‌های خود برای کسب پول کردند تا یا نوعی معامله پایاپای را شروع کنند، یا کالاهای بازار سیاه را بخرند یا به چین بگریزند. در این زمان، خانه‌ها با ۱۵ دلار آمریکا معامله می‌شد. برای کسانی که برای خرید مسکن نیاز به ارز دارند، یک وام خارجی غیررسمی پرداخت سود سالانه ۲۰ - ۳۰ درصدی را می‌طلبد؛ شاید حتی بالاتر از ۵۰ درصد در ماه. با بدتر شدن کمبود غذایی، مواردی از خانواده‌هایی گزارش شده که پس از معاوضه حقوق مسکونی خود در ازای غذا، در برخی استان‌ها بی‌خانمان شده‌اند.در پیونگ یانگ تعداد روزافزونی از زنان در مشاغل دفتری یقه سفید کار می‌کنند؛ آنها تشکیل دهنده حدود ۹۰ درصد از کارگران در صنایع سبک و ۸۰ درصد نیروی کار روستایی هستند. بسیاری از زنان اکنون در خانواده «نان آور» هستند؛ هرچند هنوز زن خانه‌اند، مادر هستند، آشپزی می‌کنند و کارگر شاید سرباز هم هستند. آرایش اکنون در پیونگ یانگ بسیار متداول است هرچند تا پس از فارغ التحصیلی از دانشگاه معمول نیست. لوسیون پوست بسیار محبوب است اما هنوز گاه با اخم «اتحادیه محلی جوانان سوسیالیست» مواجه می‌شود.
برندهای محلی در پیونگ یانگ و کارخانه‌های لوازم آرایشی سینویجو سر بر آورده‌اند. محصولات شامل کرم مایع جینسینگ می‌شود؛ هرچند شایعاتی وجود دارد مبنی بر اینکه این کرم هیچ جینسینگ واقعی در خود ندارد (خمیر دندان جینسینگ هم عاری از جینسینگ است). لوسیون‌های پوستی ساخت چین، پودرهای آرایشی [پَن کیک]، خط چشم و رژ لب در دسترس بوده و در ادارات مجاز است. بیشتر زنان کره‌ای به دلیل وضعیت بد تغذیه اکنون پوستی جوش دار و خال دار دارند و در نتیجه، بیشتر آرایش می‌کنند. موی بلند متداول است اما موی باز و به هم نبسته با برخورد مواجه می‌شود. سبک موهای مردان را نمی‌توان «رادیکال» توصیف کرد. در دهه ۸۰ وقتی کیم جونگ ایل به قدرت رسید، مدل موی او که «سبک موی سوسیالیستی» نامیده می‌شود محبوبیت یافت، در حالی که مدل موی پف کرده که مطلوب کیم ایل سونگ و سپس کیم جونگ ایل بود نیز در سال‌های بعد محبوبیت یافت، هر چند سبک موی «بغل و پشت کوتاه» کیم جونگ اون ظاهرا تاکنون الهام بخش تقلیدهای زیادی نبوده است. آرایشگران مرد و زن از سوی «کمیته محلی مدیریت خدمات سهولت» اداره شده و زیر نظر این کمیته فعالیت می‌کنند؛ در بسیاری از این آرایشگاه‌ها، مشتریان می‌توانند خودشان سرشان را بشویند. در سال ۲۰۱۲ بسیاری از نواحی پیونگ یانگ به دلیل کمبود دو ماهه برق فاقد آب بود. فشار اقتصادی باعث شده بسیاری از آرایشگران مغازه‌های خود را تعطیل کنند چرا که بسیاری از مردم ترجیح می‌دهند برای صرفه جویی در پول، موهای خود را شخصا در منزل کوتاه کنند. زنان اغلب در بازارهای کشاورزی اتوی مو و رنگ موی ساخت چین می‌خرند و موهای یکدیگر را با آن حالت می دهند.
پیونگ یانگ پایتخت مد کره‌شمالی است و اغلب دسترسی فراوانی به سبک‌های خارجی و اغلب ژاپنی فراهم می‌آورد. اینگونه است که شلوارهای دم پا گشاد مد شد و عینک آفتابی‌های ژاپنی به نشانه‌ای از مد بودن و به روز بودن تبدیل شد. یک ساعت ژاپنی یعنی دارنده‌اش دارای موقعیت بانفوذی است و یک ساعت لوکس خارجی نشان می‌دهد که صاحب آن دارای جایگاه بسیار بالا در سیستم است. تعداد روزافزون آدیداس ها، دیزنی‌ها و سایر برندهای معمولا تقلبی نشان می‌دهد که دسترسی به کالاهای قاچاق از چین در حال افزایش است. بسیاری از لباس‌های برند به داخل قاچاق شده و نقدی فروخته می‌شود. شلوارهای جین در دوره‌ای مد بود اگرچه خطرناک هم بود؛ معمولا این دست لباس‌ها همراه با موی بلند مردان که گاه منجر به دستگیری و اصلاح اجباری موی آنها می‌شود به‌عنوان امری «منحط و فسادآور» ممنوع شده است. آنگونه که «مرکز تحقیقات پوشاک» تحت نظارت «دپارتمان صنعت پوشاک کمیته صنایع ملی سبک» بیشتر لباس‌ها را طراحی می‌کند، مد واقعا یک مساله قابل اجرا در کره‌شمالی نیست. وضعیت امروز اندکی «تق و لق» شده و رنگ‌های روشن به‌عنوان رنگ‌هایی که با «سبک سوسیالیستی» در تطابق است مجاز شده است.پوشاک از جمله جوراب و لباس زیر بسیار کمیاب است، در حالی که لباس زمستانی از سوی آژانس‌های امدادرسان تامین می‌شود. جوراب مشکلی همیشگی است چرا که بسته‌بندی و قنداق پیچ کردن پاها با کاغذ اغلب به مثابه راه برای کنار گذاشتن جوراب جهت استفاده در مواقع خاص تلقی می‌شود. سهمی منحصر به فرد برای مد همانا الیاف «وینالون» است که هنوز رایج و مختص کره‌شمالی است و رنگ کردن آن دشوار بوده و پس از شست و شو آب می‌رود؛ این الیاف نسخه‌ای شمالی گونه از کت و شلوار خاکستری رنگ سبک مقتصدانه مائویی است که مردان آن را می‌پوشند (اگرچه یونیفورم‌هایی با پیراهن سفید و کراوات مشکی به شدت در حال رایج شدن است). با وجود تلاش‌های «دفتر مدیریت صنعت نساجی» اما وینالون یا وینیلون هرگز موفقیت صادراتی نیافت و سایر صنایع نساجی کره‌شمالی مانند «تترون» هم موفقیتی نیافت.
ترجمه: محمدحسین باقی
ارسال نظر