نمایشگاه بورس و فرصت های جذب سرمایه خارجی
مهران باباپوران
مدیرعامل شرکت کارگزاری صندوق بازنشستگی کشوری (صبا جهاد)
یکی از فرصت هایی که انتظار می رود در دوران پسا‌تحریم در اقتصاد کشور و به تبع آن در بازار سرمایه پدیدار شود، ورود سرمایه گذاران خارجی است که البته نشانه های آن خیلی زودتر از آنچه تصور می شد بروز کرده است. طی چند هفته اخیر گزارش های متعددی مبنی بر حضور سرمایه گذاران خارجی از کشورهای مختلف و بازدید این گروه ها از کشورمان منتشر شده است. در سال های اخیر کشورمان با تحریم های بسیاری روبه رو بوده و به همین دلیل سرمایه گذاران خارجی نمی توانستند با حضور در بازارهای مختلف کشور به مبادله با تجار ایرانی بپردازند و از پتانسیل‌های نهفته آن، بهره مند شوند.
مدیرعامل شرکت کارگزاری صندوق بازنشستگی کشوری (صبا جهاد)
یکی از فرصت هایی که انتظار می رود در دوران پسا‌تحریم در اقتصاد کشور و به تبع آن در بازار سرمایه پدیدار شود، ورود سرمایه گذاران خارجی است که البته نشانه های آن خیلی زودتر از آنچه تصور می شد بروز کرده است. طی چند هفته اخیر گزارش های متعددی مبنی بر حضور سرمایه گذاران خارجی از کشورهای مختلف و بازدید این گروه ها از کشورمان منتشر شده است. در سال های اخیر کشورمان با تحریم های بسیاری روبه رو بوده و به همین دلیل سرمایه گذاران خارجی نمی توانستند با حضور در بازارهای مختلف کشور به مبادله با تجار ایرانی بپردازند و از پتانسیل‌های نهفته آن، بهره مند شوند.
مهران باباپوران
مدیرعامل شرکت کارگزاری صندوق بازنشستگی کشوری (صبا جهاد)
یکی از فرصت هایی که انتظار می رود در دوران پسا‌تحریم در اقتصاد کشور و به تبع آن در بازار سرمایه پدیدار شود، ورود سرمایه گذاران خارجی است که البته نشانه های آن خیلی زودتر از آنچه تصور می شد بروز کرده است. طی چند هفته اخیر گزارش های متعددی مبنی بر حضور سرمایه گذاران خارجی از کشورهای مختلف و بازدید این گروه ها از کشورمان منتشر شده است. در سال های اخیر کشورمان با تحریم های بسیاری روبه رو بوده و به همین دلیل سرمایه گذاران خارجی نمی توانستند با حضور در بازارهای مختلف کشور به مبادله با تجار ایرانی بپردازند و از پتانسیل‌های نهفته آن، بهره مند شوند. اکنون نه تنها با برداشته شدن تحریم ها، بلکه اصولا به این دلیل که تاکنون زمینه حضور سرمایه گذاران خارجی در بورس ایران فراهم نبوده، فرصت و زمان مناسبی برای کسب نتایجی پر ثمر در این حوزه فراهم شده است .
تجربه کشورهای در حال توسعه نشان می دهد آزاد سازی بازار و رفع محدودیت‌های سرمایه گذاری و به خصوص رفع موانع حضور سرمایه گذاران خارجی می تواند باعث افزایش نقدینگی و ارزش بازار در کشورهای سرمایه‌پذیر شود. به نظر می رسد یکی از مهمترین بخش هایی که سرمایه گذاران خارجی می توانند در آن تاثیرگذار باشند ،اجرای خصوصی سازی در کشور است. در این رابطه حضور سرمایه گذاران خارجی عاملی برای حرکت موتور عرضه های اولیه به شمار می آید.
اما اینکه سرمایه گذاران خارجی چه مواردی را به عنوان فاکتورهای تصمیم‌گیری مورد نظر قرار می دهند، به میزان تناسب ریسک و بازده و ظرفیت ریسک پذیری آن ها باز می گردد. به احتمال زیاد با توجه به شرایط فعلی بازار سرمایه در میان مدت و بلند مدت، می توان بازده مناسبی را پیش بینی کرد، اما وجود ریسک هایی نظیر نقدشوندگی، سیاسی و اعتباری می تواند از شتاب حرکت آن بکاهد.
می توان گفت طی سال های اخیر بی ثباتی، اقتصادی و فقدان زیرساخت های لازم، از جمله دلایل اصلی عدم موفقیت ایران در جذب سرمایه‌های خارجی و حتی سرمایه های داخلی در بورس بوده و به بیان دیگر کلید حضور سرمایه‌های خارجی در بازار سرمایه ، نه تنها در بورس بلکه خارج از بورس و در حوزه سیاست‌های کلی کشور و در دستان سیاستمداران است.
به طور کلی عوامل متعددی از جمله عوامل اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و حتی فرهنگی بر جذب سرمایه گذار خارجی تاثیرگذار است و نمی توان به موراد ذکر شده، اکتفا کرد. می توان در کنار آنها به بازده سرمایه گذاری، ریسک ها، سیاست‌های مالیاتی از قبیل معافیت ها و تخفیف ها، انحصار در بازارها، قوانین و مقررات، استانداردها و به خصوص استانداردهای حسابرسی، وجود ساختارهای قابل تطابق با ساختارهای بین المللی و در نهایت تسهیل نقل و انتقال وجه و کالا نیز اشاره کرد. اما نکته ای قابل توجه در مورد تمامی فاکتورهای ذکر شده وجود دارد و آن اینکه اصولا این فاکتورها در شرایط ثبات و عدم تغییرات ناگهانی می‌توانند عامل جذب سرمایه گذاران جدید باشند و بروز هر نوع بی ثباتی در وضع هر یک از فاکتورها می تواند به سرعت به یک ضدتبلیغ تبدیل شود.
تحقیقات نشان می دهد ثبات و به خصوص ثبات مفاد قانونی و عوامل اقتصادی از جمله علت های اصلی موفقیت بازار ها در جذب سرمایه های خارجی است. این موضوع نه تنها برای سرمایه گذاران خارجی بلکه طی سال های اخیر در تصمیم‌گیری سرمایه گذاران داخلی نیز نقش و اثر بسیار داشته است. بسیاری از کشورها در حال حاضر به دلیل نبود سرمایه های داخلی، تمایل زیادی به جذب سرمایه‌های خارجی دارند، به طوریکه به نظر می رسد از دست دادن این فرصت ها به صورت روزانه به معنای قوی تر شدن کشورهای دیگر و رقبای ما در این حوزه باشد.
دولت ها و بسیاری از کشورهای حاشیه خلیج فارس طی سالهای اخیر نه فقط با انگیزه افزایش رشد اقتصادی بلکه با امید به افزایش درآمد مالیاتی دولت متبوع خود شرایط حضور سرمایه گذاران خارجی را سهل تر کرده اند و به نظر می رسد با این حجم از رقابت، در نظر گرفتن و برنامه ریزی برای یک یا چند فاکتور جذب سرمایه گذار، نتیجه ای در بر نداشته باشد.
اما خبر خوب این است که به دلیل رشد و توسعه قابل توجه بورس اوراق بهادار در ایران طی سال های اخیر، اجرای سیاست های کلی اصل 44 و تنوع صنایع ایران در رقابت با کشورهای منطقه در حوزه بازار سرمایه ، بسیار جذابتر بوده و نتایج بهتری برای کشورمان داشته و در این بخش جایگاه مناسب تری خواهیم داشت، البته تنها به این شرط که با شناسایی فرصت ها و تهدیدها، مناسب ترین استراتژی اتخاذ شود.
در این میان، علاوه بر آماده سازی بسترهای لازم برای حضور سرمایه گذاران، متولیان بازار سرمایه باید طی این مدت به گسترش عمق بیشتر و عرضه سهم‌های بیشتر نیز توجه داشته باشند. اگرچه در ماههای اخیر رکود حاصل شده در بازار تا حدودی عرضه سهام جدید را غیرمنطقی جلوه داده است، اما با ورود سرمایه‌گذاران خارجی ، قطعا نیاز به تسریع در ورود شرکت های جدید به بازار سرمایه خواهیم داشت، چرا که در غیراین صورت با آسیبی جدی روبرو خواهیم شد. ضمن آنکه شرکت های پذیرفته شده در بورس نیز باید در زمینه‌های متعدد همچون به روزرسانی استانداردها و ساختارهای مبتنی بر صنایع مرتبطشان، توانایی برقراری روابط با سرمایه گذاران خارجی از جمله امور بین الملل خود را تقویت کنند.
در حال حاضر مناسب‌ترین بخش ها برای سرمایه‌گذاری که جزو صنایع پیشروی کشور شناخته می شوند بخش های پتروشیمی، انرژی و گردشگری است که همچنان نیاز به جذب سرمایه های بیشتر دارد. به نظر می رسد پذیرش شرکت های بیشتر در این حوزه ها از یک سو و نظارت بیشتر بر شرکت های پذیرفته شده از سوی دیگر، از جمله وظایف نهاد ناظر در این حوزه است. راه اندازی و به‌کارگیری شرکت های رتبه بندی نیز یکی از خواسته های اصلی سرمایه‌گذاران خارجی است.
نکته قابل اهمیت آن است که جلب سرمایه گذاری خارجی در بازار سرمایه هدف نهایی نیست، بلکه حضور سرمایه گذاران خارجی به خصوص سرمایه گذاران نهادی با نقدینگی قابل توجه در بورس تهران وسیله‌ای است برای نیل به توسعه صنایع کشور. در این راستا، باید پذیرفت که نوسازی و انتقال تکنولوژی در صنایع کشور به خصوص صنایعی همچون نفت و پتروشیمی می تواند از طریق حضور سرمایه گذاران خارجی به عنوان سهامداران شرکتها امکان پذیر شود.
شاید بتوان یکی از قابل توجه ترین نتایج حضور سرمایه گذاران خارجی در بازار سرمایه را موضوع تامین مالی عنوان کرد، به خصوص در شرایط فعلی که سیستم بانکی از یک سو با بازدهی‌ای که در اختیار مشتریان قرار می دهد همچنان بزرگترین رقیب بازار سرمایه کشور است و از سوی دیگر به دلیل برخی محدودیت های مالی و نداشتن نقدینگی کافی ، اعتبارات مورد نیاز صنایع و شرکت های پذیرفته شده در بورس را با هزینه و بهره ای بیش از بازده شرکتها، پیشنهاد می دهد.
در شرایطی که شرکت های تولیدی تسهیلات گران قیمت سیستم بانکی را به عنوان تنها راه نجات و توسعه فعالیت خود می دانند و حتی در بسیاری موارد امکان تأمین مالی با نرخ های بهره بالا هم برای آنها امکان پذیر نیست، حضور سرمایه های خارجی بدون هزینه در بازار سرمایه ، بهترین راه چاره است و به نظر می رسد بتوان با فرصت های نمایشگاهی و سمینارهای تخصصی هر چه زودتر به راه حل های اصولی در این حوزه دست یافت.
مدیرعامل شرکت کارگزاری صندوق بازنشستگی کشوری (صبا جهاد)
یکی از فرصت هایی که انتظار می رود در دوران پسا‌تحریم در اقتصاد کشور و به تبع آن در بازار سرمایه پدیدار شود، ورود سرمایه گذاران خارجی است که البته نشانه های آن خیلی زودتر از آنچه تصور می شد بروز کرده است. طی چند هفته اخیر گزارش های متعددی مبنی بر حضور سرمایه گذاران خارجی از کشورهای مختلف و بازدید این گروه ها از کشورمان منتشر شده است. در سال های اخیر کشورمان با تحریم های بسیاری روبه رو بوده و به همین دلیل سرمایه گذاران خارجی نمی توانستند با حضور در بازارهای مختلف کشور به مبادله با تجار ایرانی بپردازند و از پتانسیل‌های نهفته آن، بهره مند شوند. اکنون نه تنها با برداشته شدن تحریم ها، بلکه اصولا به این دلیل که تاکنون زمینه حضور سرمایه گذاران خارجی در بورس ایران فراهم نبوده، فرصت و زمان مناسبی برای کسب نتایجی پر ثمر در این حوزه فراهم شده است .
تجربه کشورهای در حال توسعه نشان می دهد آزاد سازی بازار و رفع محدودیت‌های سرمایه گذاری و به خصوص رفع موانع حضور سرمایه گذاران خارجی می تواند باعث افزایش نقدینگی و ارزش بازار در کشورهای سرمایه‌پذیر شود. به نظر می رسد یکی از مهمترین بخش هایی که سرمایه گذاران خارجی می توانند در آن تاثیرگذار باشند ،اجرای خصوصی سازی در کشور است. در این رابطه حضور سرمایه گذاران خارجی عاملی برای حرکت موتور عرضه های اولیه به شمار می آید.
اما اینکه سرمایه گذاران خارجی چه مواردی را به عنوان فاکتورهای تصمیم‌گیری مورد نظر قرار می دهند، به میزان تناسب ریسک و بازده و ظرفیت ریسک پذیری آن ها باز می گردد. به احتمال زیاد با توجه به شرایط فعلی بازار سرمایه در میان مدت و بلند مدت، می توان بازده مناسبی را پیش بینی کرد، اما وجود ریسک هایی نظیر نقدشوندگی، سیاسی و اعتباری می تواند از شتاب حرکت آن بکاهد.
می توان گفت طی سال های اخیر بی ثباتی، اقتصادی و فقدان زیرساخت های لازم، از جمله دلایل اصلی عدم موفقیت ایران در جذب سرمایه‌های خارجی و حتی سرمایه های داخلی در بورس بوده و به بیان دیگر کلید حضور سرمایه‌های خارجی در بازار سرمایه ، نه تنها در بورس بلکه خارج از بورس و در حوزه سیاست‌های کلی کشور و در دستان سیاستمداران است.
به طور کلی عوامل متعددی از جمله عوامل اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و حتی فرهنگی بر جذب سرمایه گذار خارجی تاثیرگذار است و نمی توان به موراد ذکر شده، اکتفا کرد. می توان در کنار آنها به بازده سرمایه گذاری، ریسک ها، سیاست‌های مالیاتی از قبیل معافیت ها و تخفیف ها، انحصار در بازارها، قوانین و مقررات، استانداردها و به خصوص استانداردهای حسابرسی، وجود ساختارهای قابل تطابق با ساختارهای بین المللی و در نهایت تسهیل نقل و انتقال وجه و کالا نیز اشاره کرد. اما نکته ای قابل توجه در مورد تمامی فاکتورهای ذکر شده وجود دارد و آن اینکه اصولا این فاکتورها در شرایط ثبات و عدم تغییرات ناگهانی می‌توانند عامل جذب سرمایه گذاران جدید باشند و بروز هر نوع بی ثباتی در وضع هر یک از فاکتورها می تواند به سرعت به یک ضدتبلیغ تبدیل شود.
تحقیقات نشان می دهد ثبات و به خصوص ثبات مفاد قانونی و عوامل اقتصادی از جمله علت های اصلی موفقیت بازار ها در جذب سرمایه های خارجی است. این موضوع نه تنها برای سرمایه گذاران خارجی بلکه طی سال های اخیر در تصمیم‌گیری سرمایه گذاران داخلی نیز نقش و اثر بسیار داشته است. بسیاری از کشورها در حال حاضر به دلیل نبود سرمایه های داخلی، تمایل زیادی به جذب سرمایه‌های خارجی دارند، به طوریکه به نظر می رسد از دست دادن این فرصت ها به صورت روزانه به معنای قوی تر شدن کشورهای دیگر و رقبای ما در این حوزه باشد.
دولت ها و بسیاری از کشورهای حاشیه خلیج فارس طی سالهای اخیر نه فقط با انگیزه افزایش رشد اقتصادی بلکه با امید به افزایش درآمد مالیاتی دولت متبوع خود شرایط حضور سرمایه گذاران خارجی را سهل تر کرده اند و به نظر می رسد با این حجم از رقابت، در نظر گرفتن و برنامه ریزی برای یک یا چند فاکتور جذب سرمایه گذار، نتیجه ای در بر نداشته باشد.
اما خبر خوب این است که به دلیل رشد و توسعه قابل توجه بورس اوراق بهادار در ایران طی سال های اخیر، اجرای سیاست های کلی اصل 44 و تنوع صنایع ایران در رقابت با کشورهای منطقه در حوزه بازار سرمایه ، بسیار جذابتر بوده و نتایج بهتری برای کشورمان داشته و در این بخش جایگاه مناسب تری خواهیم داشت، البته تنها به این شرط که با شناسایی فرصت ها و تهدیدها، مناسب ترین استراتژی اتخاذ شود.
در این میان، علاوه بر آماده سازی بسترهای لازم برای حضور سرمایه گذاران، متولیان بازار سرمایه باید طی این مدت به گسترش عمق بیشتر و عرضه سهم‌های بیشتر نیز توجه داشته باشند. اگرچه در ماههای اخیر رکود حاصل شده در بازار تا حدودی عرضه سهام جدید را غیرمنطقی جلوه داده است، اما با ورود سرمایه‌گذاران خارجی ، قطعا نیاز به تسریع در ورود شرکت های جدید به بازار سرمایه خواهیم داشت، چرا که در غیراین صورت با آسیبی جدی روبرو خواهیم شد. ضمن آنکه شرکت های پذیرفته شده در بورس نیز باید در زمینه‌های متعدد همچون به روزرسانی استانداردها و ساختارهای مبتنی بر صنایع مرتبطشان، توانایی برقراری روابط با سرمایه گذاران خارجی از جمله امور بین الملل خود را تقویت کنند.
در حال حاضر مناسب‌ترین بخش ها برای سرمایه‌گذاری که جزو صنایع پیشروی کشور شناخته می شوند بخش های پتروشیمی، انرژی و گردشگری است که همچنان نیاز به جذب سرمایه های بیشتر دارد. به نظر می رسد پذیرش شرکت های بیشتر در این حوزه ها از یک سو و نظارت بیشتر بر شرکت های پذیرفته شده از سوی دیگر، از جمله وظایف نهاد ناظر در این حوزه است. راه اندازی و به‌کارگیری شرکت های رتبه بندی نیز یکی از خواسته های اصلی سرمایه‌گذاران خارجی است.
نکته قابل اهمیت آن است که جلب سرمایه گذاری خارجی در بازار سرمایه هدف نهایی نیست، بلکه حضور سرمایه گذاران خارجی به خصوص سرمایه گذاران نهادی با نقدینگی قابل توجه در بورس تهران وسیله‌ای است برای نیل به توسعه صنایع کشور. در این راستا، باید پذیرفت که نوسازی و انتقال تکنولوژی در صنایع کشور به خصوص صنایعی همچون نفت و پتروشیمی می تواند از طریق حضور سرمایه گذاران خارجی به عنوان سهامداران شرکتها امکان پذیر شود.
شاید بتوان یکی از قابل توجه ترین نتایج حضور سرمایه گذاران خارجی در بازار سرمایه را موضوع تامین مالی عنوان کرد، به خصوص در شرایط فعلی که سیستم بانکی از یک سو با بازدهی‌ای که در اختیار مشتریان قرار می دهد همچنان بزرگترین رقیب بازار سرمایه کشور است و از سوی دیگر به دلیل برخی محدودیت های مالی و نداشتن نقدینگی کافی ، اعتبارات مورد نیاز صنایع و شرکت های پذیرفته شده در بورس را با هزینه و بهره ای بیش از بازده شرکتها، پیشنهاد می دهد.
در شرایطی که شرکت های تولیدی تسهیلات گران قیمت سیستم بانکی را به عنوان تنها راه نجات و توسعه فعالیت خود می دانند و حتی در بسیاری موارد امکان تأمین مالی با نرخ های بهره بالا هم برای آنها امکان پذیر نیست، حضور سرمایه های خارجی بدون هزینه در بازار سرمایه ، بهترین راه چاره است و به نظر می رسد بتوان با فرصت های نمایشگاهی و سمینارهای تخصصی هر چه زودتر به راه حل های اصولی در این حوزه دست یافت.
ارسال نظر