تمرکز ساختمان‌های ناایمن در دو منطقه پایتخت

در حال حاضر شکل فعلی ساختمان‌های شهر تهران و نحوه مدیریت بحران در این شهر، پایتخت را به شهری پرخطر برای ادامه سکونت شهروندان تبدیل کرده است. هم اکنون عمده ساختمان‌های شهر تهران با کاربری‌های گوناگون مسکونی، تجاری و اداری از حداقلی‌ترین استانداردهای لازم در برابر حوادث احتمالی طبیعی و غیرطبیعی همچون سیل، زلزله و حریق بی‌بهره‌اند، این در حالی است که این موضوع در ساختمان‌های کهنسال و بعضا میانسال، به مراتب چند برابر بناهای نوساز حادتر و بحرانی‌تر است. رئیس کمیته عمران شورای شهر تهران با تائید این موضوع معتقد است: بیشترین ساختمان‌های ناایمن که باید هرچه سریع‌تر ایمن‌سازی شوند در مناطق ۱۲ و ۱۵ قرار دارد.

اقبال شاکری رئیس کمیته عمران شورای شهر تهران با اشاره به لزوم اولویت‌بندی ساختمان‌های پر خطر برای ایمن‌سازی، می‌گوید: براساس تصمیم‌گیری درجلسات کمیته حادثه پلاسکو کارگروهی برای تهیه فهرست ساختمان‌هایی که در اولویت ایمن‌سازی هستند تشکیل شد.برای تهیه این لیست میان نهادهای مرتبط از جمله دادستانی، شهرداری مناطق، آتش نشانی، سازمان نظام مهندسی و شورا جلسات خوبی تشکیل شد که در این جلسات سازمان ایمنی و آتش نشانی لیست ساختمان‌های در اولویت اول که باید در کوتاه‌ترین زمان ممکن نسبت به ایمن‌‌سازی آنها اقدام شود را اعلام کرده است.

شاکری ادامه می‌دهد: بر این اساس ساختمان‌ها بر‌حسب اولویت در زمان‌بندی بلند‌مدت و کوتاه‌مدت دسته‌بندی می‌شوند که ساختمان‌های اولویت اول باید در کوتاه‌ترین زمان نسبت به ایمن‌سازی اقدام کنند. به گفته وی لیست این ساختمان‌ها به دادستانی ارجاع می‌شود و اگر ظرف مهلت مقرر مالکان نسبت به ایمن‌‌سازی ساختمان‌ها اقدام کردند که چه بهتر، اگر نه، دادستانی دستور همراهی ضابطین قضایی با شهرداری را خواهد داد و به این ترتیب خلا قانونی در برخورد با مالکینی که نسبت به ایمن‌سازی ساختمان‌ها بی‌تفاوت هستند پر خواهد شد. رئیس کمیته عمران شورای شهر تهران تاکید می‌کند: ۴۹۰۰ ساختمان اعم از مسکونی، تجاری و اداری در اولویت یک ایمن‌سازی قرار دارند که بیشترین تعداد این ساختمان‌ها در مناطق ۱۲ و ۱۵ قرار دارند و ۲هزار ساختمان در اولویت ۲ هستند که باید بر حسب درجه اولویت به سرعت نسبت به ایمن‌سازی ساختمان‌ها اقدام شود.

رئیس کمیته عمران شورای شهر تهران می‌گوید: تعداد این ساختمان‌ها بسیار زیاد است اما باید توجه داشت وضعیت از نظر ایمنی ساختمان‌ها بحرانی است. تنها یک نمونه این امر عدم استاندارد بودن آسانسورها در مراکز عمومی است. بنابراین باید در راستای ایمن‌سازی ساختمان‌ها اقدامات عاجل انجام شود. او در عین حال می‌گوید: چنانچه به هر دلیلی انجام این اقدامات هم مثمر ثمر واقع نشود لیست ساختمان‌های ناایمن را اعلام عمومی خواهیم کرد. البته این اتفاق با تصویب شورا با در نظر گرفتن تبعات اجتماعی آن خواهد بود. او با بیان اینکه مطابق با مبحث ۲۲ مقررات ملی ساختمان مسوولیت ایمنی ساختمان‌ها با مالکان است می‌گوید: بنابراین مالکان باید نسبت به انجام مسوولیت خود اقدام کند.

در همین زمینه معصومه‌آباد عضو دیگر شورای شهر تهران می‌گوید: حجم گسترده انبارهای تولیدی در محدوده‌های فرسوده شهری پایتخت به خصوص منطقه ۱۲ که به دلیل قرار گرفتن بازار بزرگ شهر تهران و همچنین سایر مراکز تجاری قدیمی به منطقه «کار و فعالیت» شهرت دارد، این منطقه و سایر مناطق مشابه و مجاور آن را به محدوده‌های پرخطر شهری تبدیل کرده است، محدوده‌هایی که در صورت عدم اقدام عاجل برای ایمن‌سازی، مقاوم‌سازی و نوسازی، هم اکنون آبستن حوادثی فجیع با وسعت، شدت تخریب و تلفات جانی و مالی به مراتب چند ده برابری نسبت به حادثه ساختمان پلاسکو است. آباد با هشدار نسبت به اینکه موضوع ایمنی به‌صورت یکپارچه در لایحه مدیریت شهری دیده نشده است به مطالعات تطبیقی در کشورهای پیشرفته اشاره می‌کند و می‌گوید: در همه کشورهای توسعه یافته صفر تا ۱۰۰ اختیارات در حوزه ایمنی در اختیار یک مجموعه است و ایمنی به‌صورت یکپارچه دیده می‌شود اما در مدیریت یکپارچه شهری جایگاهی برای ایمنی دیده نشده است تا مشخص شود چه سازمانی پیگیری کند و درنهایت کدام سازمان باید پاسخگو باشد.

بررسی‌های «دنیای اقتصاد» حاکی است هم اکنون حدود هزار برج در مناطق مختلف شهر تهران وجود دارد که اگر‌چه شاید تعداد قابل توجهی از آنان در ظاهر ایمن به نظر برسند اما عدم به‌روزرسانی و ارتقای سیستم‌های ایمنی در آنان، این ساختمان‌های بلند مرتبه را به مکان‌های ناامن برای سکونت، کار یا سایر کاربری‌ها تبدیل کرده است. ساختمان‌های پرجمعیت که پیش از این به معیار شناسایی آنها اشاره شد، باید علاوه بر ۶ مورد استاندارد مذکور که برای ساختمان‌های کم جمعیت تعیین شده‌اند، شرایط دیگری را هم رعایت کنند که مشاوران ایمنی حریق با بازدید از ساختمان آنها را تعیین و بر اجرایی شدن آن شرایط نظارت می‌کنند. براساس بررسی‌های انجام شده پرونده ایمنی این ساختمان‌ها باید دارای این تاییدیه‌ها باشد: تعمیر و نگهداری به‌موقع ابزار و امکانات ایمنی نصب شده در برابر حریق در ساختمان، کپی طرح کامل پیش‌بینی حادثه آتش‌سوزی و راه‌های تخلیه ساختمان و سوابق بازبینی سالانه آنها، سوابق آموزش مسوول هماهنگی تخلیه ساختمان، سوابق آموزش‌های تخلیه ساختمان و تمرین‌های نمادین آن، سوابق اظهارنامه‌های سالانه ساکنان ساختمان. این مدارک باید در یک کمد فلزی قفل شده نسوز در جایی از ساختمان نگهداری شوند که در صورت بروز حریق به آنها آسیبی وارد نشود.

همچنین در مورد ساختمان‌هایی که تاسیس پس از سال ۱۹۹۷ هستند، نصب تابلوی گواهی آتش‌نشانی در سالن اجتماعات ساختمان ضروری است. ساختمان‌های مسکونی از برخی از این شرایط معاف خواهند بود اگر و فقط اگر سازمان آتش‌نشانی نوع ساختمان را مجاز برای این معافیت تشخیص دهد که در این صورت در گواهی آتش‌نشانی که در سالن اجتماعات ساختمان نصب می‌شود آورده خواهد شد که این ساختمان در چه دسته‌ای از گروه‌های مورد تشخیص آتش‌نشانی قرار گرفته است. کارشناسان شهری یکی از راهکارهای مقابله با ناایمنی ساختمان‌های قدیمی را برخورد قاطع مدیریت شهری با مالکان ساختمان‌های فاقد مقاومت و ایمنی کافی در برابر حوادث می‌دانند. کارشناسان می‌گویند همان‌گونه که مدیریت شهری در برابر دریافت عوارض شهری و مطالبات خود از صاحبان کسب و کار مقررات خاص خود را دارد که در بسیاری موارد شاهد انسداد مراکز بدهکار با استفاده از بلوک‌های بزرگ سیمانی هستیم، ملاحظات اجتماعی در برخورد با ساختمان‌های فاقد مقاومت کافی در برابر حوادث نیز باید کنار گذاشته شود. به اعتقاد آنان مدیریت شهری می‌تواند با استفاده از ابزارهای در اختیار خود در بحث ایمنی و حریق و مقاومت ساختمان‌ها برخورد جدی‌تری داشته باشد.