لزوم هم اندیشی در فعالیت‌های جزیره‌ای

رییس اتاق بازرگانی کاشان با اشاره به توانمندی‌های کاشان در حوزه‌های گردشگری و صنعت از برنامه‌ریزی‌های متعدد برای جذب سرمایه‌گذاری گسترده به منظور رشد و توسعه در کاشان خبر داد. محمود تولایی گفت: باید قوانین و آئین نامه‌های بهبود فضای کسب و کار توسط دستگاه‌های مربوطه اجرا شود. هر چند اتاق کاشان به صورت فعال در کارگروه رفع موانع تولید حضور فعال دارد، اما با وجود رفع موانع بانکی جهت تامین نقدینگی و گشایش‌های انجام شده در حوزه اعتبارات اسنادی، هنوز مشکلات دست و پا گیری در مسیر کار داریم. مشروح این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید.

چه تعداد بنگاه اقتصادی در شهرک‌های صنعتی کاشان مستقر هستند و رکود دو سال اخیر در کاشان چه تبعاتی داشته است؟

به طور خلاصه اگر بخواهم بیان کنم ؛ منطقه کاشان یکی از بزرگترین شهرها و قطب‌های صنعتی ایران با بیش از ۱۵۰۰ واحد صنعتی شناسایی شده دارای پروانه بهره برداری با تنوع ۲۰۰ نوع محصول است که به‌طور متوسط به لحاظ اشتغال و سرمایه‌گذاری از ۱۵ استان کشور بالاتر هستیم. منطقه کاشان دارای ۲۳ شهرک و منطقه و ناحیه صنعتی است که بیش از ۷۰ درصد واحدهای صنعتی در آنها مستقر بوده و مشغول فعالیت تولیدی هستند و سایر واحدها در داخل شهر یا در سایر مناطق اطراف کاشان به صورت پراکنده هستند. در ابتدای فعالیت دولت جدید در نمودارهای فعالیت‌ها شاهد رشد چشمگیر و قابل توجه فعالیت بنگاه‌ها بودیم تا جایی که در عرض ۹ ماه از آغاز به کار دولت نزدیک به ۵۵ واحد از ۴۰۰ واحد تعطیل شده در کاشان دوباره شروع به کار شدند، اما متاسفانه به خاطر مشکلات موجود و رکود حاصل شده در این مدت مجددا شاهد رکود و تعطیلی چندین بنگاه در منطقه کاشان شدیم که امیدواریم رونق اقتصادی دوباره چرخ صنعت را در این منطقه به حرکت درآورد.

طرح منطقه ویژه اقتصادی در کاشان در چه مرحله‌ای قرار دارد؟

اتاق کاشان برای توسعه سرمایه‌گذاری در منطقه از ۱۵ سال قبل طرح منطقه ویژه اقتصادی را در دستور کار قرار داد و امور مربوط به کارشناس مکان یابی، تهیه طرح و انتخاب مشاور و... را تا مصوبه مجلس و تملک زمین با همکاری مسوولان ذی‌ربط منطقه و استان به انجام رسانید. منطقه ویژه دارای شرایط و موقعیت خاص است که در شاهراه ترانزیت شمال - جنوب (ریل راه آهن، جاده و اتوبان) قرار داشته و حتی ایستگاه راه‌آهن هم در منطقه قرار دارد. پیگیری توسعه ۹۰۰ هکتاری شهرک صنعتی امیرکبیر و تصویب آن انجام پذیرفته و در دوسال گذشته ۳۰۰ هکتار در اختیار قرار گرفته است. با این همه تامین زیر ساخت‌ها توسط شرکت شهرک‌ها نیاز به سرعت دارد.

اتاق کاشان در جذب سرمایه‌گذار و بهبود فضای کسب‌وکار چه اقداماتی انجام داده است؟

طی جلسات متعدد با محققان حوزه مطالعات سرمایه‌گذاری توسط کمیسیون سرمایه‌گذاری اتاق کاشان و واحد پژوهش اتاق بازرگانی، مطالعات زیادی روی طرح‌های سرمایه‌گذاری از قبیل شرکت نمایشگاه‌‌های بین‌المللی کاشان یا توسعه صنایع املاح معدنی استحصالی از دریاچه نمک در شهرستان آران و بیدگل که قابلیت استخراج مواد ارزشمندی از قبیل منیزیم، لیتیم و ... است، انجام پذیرفت و حتی مطالعات گسترده‌ای بر روی امکان‌سنجی این طرح‌ها اتفاق افتاد. ما امیدواریم طی جلساتی که با سرمایه‌گذاران کشورهای متعدد از جمله ایتالیا و آلمان و چند کشور دیگر انجام دادیم، بتوانیم این اتفاق مهم را برای حوزه نمایشگاه و معدن کاشان رقم بزنیم. همچنین واحد سرمایه‌گذاری و کمیسیون سرمایه‌گذاری کاشان طرح‌های قابل اجرا وارزشمند شهری و صنعتی را تهیه و تنظیم کرد و آن ‌را در نمایشگاه‌های فرصت‌های سرمایه‌گذاری عرضه کرد که شاید ارزش این طرح‌ها به ۱۰۰۰ میلیارد برسد و امیدواریم با همتی که این واحد اتخاذ کرده، اتفاقات مهم و ارزشمندی را برای کاشان فراهم کنیم. همچنین با وجود اینکه در چند سال گذشته مراکز اقامتی و رستوران‌ها بالغ بر دو برابر شده است، اما هنوز در توسعه مراکز اقامتی نیازمند سرمایه گذاری هستیم.

طی سال گذشته توانستید توفیقی درخصوص جذب سرمایه‌گذار خارجی داشته باشید؟

پس از برجام ما با هجوم بسیار زیاد هیات‌های تجاری روبه‌رو بودیم تا بدان جا که شرکت‌هایی که به دلیل عدم تامین مالی و گشایش اعتبارات اسنادی حاضر به فروش دستگاه و قطعات مورد نیاز شهرستان به مانبودند، در چند ماه گذشته با اشتیاق فراوان در محل اتاق بازرگانی به بحث و معرفی محصولات خود پرداختند. در چند ماه گذشته با هیات‌های متعددی از بلژیک، آلمان، ایتالیا، ترکیه فرانسه و همچنین در حوزه گردشگری و سرمایه‌گذاری مشترک مانند ویتنام و از کشورهای همسایه به کرات جلسات تجاری متعددی رابرگزار کردیم. در همین حال در راستای حل و فصل تامین مواد اولیه ماشین‌آلات و تامین قطعات جلسات متعددی با شرکت‌های خارجی داشته ایم و این ملاقات‌ها به‌صورت فصلی ادامه دارد.

در بخش صادراتی برای حضور و معرفی برندهای کاشان در بازارهای جهانی چه برنامه‌های مدونی دارید؟

برنامه‌های آموزشی اصولی در اتاق بازرگانی مسیر و راهکار را برای تولید کنندگان مشخص کرده است. دوره‌های متعدد این اتاق در راستای برنامه‌های آموزش صادرات و معرفی برند تا میز مذاکره و حتی آماده‌سازی شرکت‌ها برای رویداد‌های بزرگ نمایشگاهی تلاشی است که اتاق بازرگانی را در این مسیر قرار داده است. در این بین در حال تدوین کتابی برای معرفی برندهای کاشان هستیم و امیدواریم با پیگیری هرچه سریع‌تر این مهم را نیز به ثمربرسانیم. همچنین اطلاعات صنعتی شهرستان را در سایت اتاق بازرگانی به‌صورت طبقه‌بندی شده و مدون در اختیار علاقمندان داخلی در دسترس قرار دادیم تا همه از آن بهره‌مند شوند. از سوی دیگر حضور گسترده فعالان اقتصادی در منطقه کاشان در نمایشگاه‌های مختلف بین‌المللی معتبر در دنیا را در دستور کار داریم و برای حضور در نمایشگاه‌های دموتکس بزرگترین نمایشگاه فرش دنیا در آلمان بیش از حدود ۷۰ درصد از غرفه‌داران از شرکت‌های تولید کننده این منطقه هستند یا نمایشگاه‌های معتبر مواد غذایی در سراسر کشور برای عرضه عرقیجات و گلاب کاشان برنامه‌های ویژه‌ای داریم که نشان از توسعه تفکر صادراتی در کاشان دارد.

آیا توانسته‌اید تشکل‌های صادراتی قوی در اتاق کاشان داشته باشید؟

در راستای صادرات برنامه‌های مدونی داریم، مخصوصا در حوزه فرش و نساجی که البته زمانی هم قطب آن در کشور بوده‌ایم و الان نیز در فرش ماشینی مرکز تولید کشور هستیم. برای بخش گلاب و عرقیجات و گیاهان دارویی هم شرکت‌های فعال ما همیشه صادرکنندگان نمونه ملی بوده‌اند و تلاش این مجموعه‌ها در حوزه صادرات را هر روز بیشتر از دیروز می‌بینیم، اما برای بحث‌های نمایشگاهی و مذاکرات خارجی برنامه‌های آموزشی داریم که اعضای اتاق را از این وقایع مطلع خواهیم ساخت تا بتوانیم به صورت یک حرکت متحد و تیمی ‌اتفاقات مهمی‌را برای صنعت و صادرات منطقه رقم بزنیم. ناگفته نماند که آمار صادرات رسمی ‌و غیررسمی ‌ما از گمرک کاشان و دیگر گمرکات، ما را در رتبه ۱۱ کشور و چه بسا بالاتر قرار داده است و امیدواریم به رتبه‌های بالاتری نیز دست یابیم. در حال حاضراتحادیه فرش ماشینی و انجمن عرقیات و گلاب پیگیر ایجاد تشکل‌های صادراتی تخصصی هستند.

مهم‌ترین برنامه‌های اتاق کاشان برای تحقق اقتصاد مقاومتی و حمایت از واحدهای تولیدی استان چیست؟

در حوزه اقتصاد مقاومتی به محوریت اتاق کاشان جلسات متعددی با سازمان‌ها و نهادها و حتی فرمانداری کاشان برگزار کردیم و به جمع بندی‌های قابل قبولی در راستای بهبود تولید و همچنین توسعه صنایع تبدیلی در کاشان دست یافتیم. همچنین در این راستا همایش‌های متعددی برگزار کردیم تا بتوانیم این نکته مهم را در صنعت کاشان نهادینه کنیم. در این راستا جلسه ستاد اقتصاد مقاومتی با حضور استاندار در محل اتاق بازرگانی برگزار شد و محور‌های مشخص اقتصاد مقاومتی در آن تدوین شد که طی این جلسه، برنامه‌های اقتصاد مقاومتی در سه بخش «تهیه و تدوین برنامه»، «فعال‌سازی و از رکود خارج کردن واحدهای اقتصادی» در قالب پرداخت تسهیلات و واگذاری طرح‌های عمرانی به بخش خصوصی پیگیری می‌شود.

مهم‌ترین موانع و چالش‌های پیش‌روی فعالان اقتصادی شهر کاشان چیست؟

باید قوانین و آئین نامه‌های بهبود فضای کسب و کار توسط دستگاه‌های مربوطه اجرا شود. هر چند اتاق کاشان به صورت فعال در کارگروه رفع موانع تولید حضور فعال دارد اما با وجود رفع موانع بانکی جهت تامین نقدینگی و گشایش‌های انجام شده در حوزه اعتبارات اسنادی، هنوز مشکلات دست و پا گیری در مسیر کار داریم. مشکل دیگری که بسیاری از تولیدکنندگان و بازرگانان را وارد چالش کرده عدم پرداخت دیون برخی وزارتخانه‌ها به کارخانجات و در کنار آن وصول مالیات بر ارزش افزوده از کارخانجات است که آنرا باید از حلقه آخر اخذ کنند و آنها نیز با درخواست‌های عدم معرفی شان به دارایی و عدم شناخته شدن طرف معامله روبه رو هستند که معمولا این رویه موجب جریمه‌های سنگین و اختلال‌های بسیار زیاد در مسیر تولیدکنندگان است. در این بین نیز مشکلات و اختلافات اعضا با دو حوزه مالیات و تامین اجتماعی نیز مزید بر علت شده و زمان زیادی از مشاوران مالیاتی و تامین اجتماعی را به خود اختصاص داده است که ما را از موضوع جلسات مشاوره نظیر آموزش و مشاوره اعضای جدید الورود و همچنین جوانان علاقه مند به تولید دور کرده است.

بخش دیگر این موانع نیز در حوزه قانون گذاری است که این مهم تنها با دستان مردان پارلمان حل خواهد شد و موانع دیگر در کاشان در دستان مدیران شهری است که تا نتوانیم به اتحاد برسیم چرخ توسعه شهرستان را نمی‌توانیم بچرخانیم. در این بین به نظر میرسد فعالیت‌های جزیره‌ای شهرستان بیشتر از هر چیز چرخ توسعه را آزار می‌دهد که این نیز بایدبا دورهم نشینی‌های مدیران شهرستان حل و فصل شود . بخش دیگری از مشکلات و چالش‌های پیش روی فعالان اقتصادی منطقه، عدم رقابت پذیری برخی از محصولات تولیدی با نمونه‌های خارجی آن است؛ در این خصوص واحدهای تولیدی و فعالان اقتصادی باید با مطالعه و راه‌اندازی واحد‌های تحقیق و توسعه و توجه ویژه به مدیریت دانش در سطوح مختلف سعی در بهبود شرایط خود داشته و بتوانند با به روز کردن شرایط تولیدی در جهان رقابتی امروز به حیات خود ادامه دهند.

کاشان را به لحاظ زیرساخت‌های گردشگری چگونه ارزیابی می‌کنید؟

منطقه کاشان مجموعه بسیار وسیعی از ظرفیت‌های گردشگری را داراست. این منطقه دارای مجموعه‌ای از بناهای پیش و پس از دوران اسلامی ‌است و بناهای شهر شامل مجموعه تپه‌های باستانی سیلک، مساجد، بقاع امامزادگان، باغ‌ها، بازارها، کاروان سراها، حمام‌های تاریخی، آب‌انبارها و خانه‌های تاریخی است. این شهر به لحاظ زیرساخت دارای چندین هتل، اقامتگاه سنتی و مجتمع رفاهی تفریحی است که می‌توانند پذیرای گردشگران داخلی و خارجی باشند. در سال‌های اخیر چندین خانه سنتی خریداری و پس از بازسازی به اقامتگاه‌ها گردشگران تبدیل شده‌اند که عمدتا مکان‌هایی با امکانات مناسب هستند و روند بازسازی اینگونه بناها و تبدیل به اقامتگاه و هتل کماکان ادامه دارد.

در تحولات پس از برجام کاشان چه تغییراتی را در حوزه گردشگری شاهد بوده است؟

پس از برجام و با توجه به رفع بسیاری از موانع، میزان حضور گردشگران در ایران تا حد بسیار زیادی رو به افزایش نهاده تا حدی که حضور آنان در سطح شهر و منطقه به طور محسوس مشاهده می‌شود. با توجه به آماری که از هتل‌ها و محل‌های اقامتی سنتی در کاشان به دست آورده ایم، بسیاری از آنها تا دوره‌های طولانی‌ مدت رزرو شده اند که نشان از گسترش حضور گردشگران دارند. مسلما حضور بیشتر گردشگران با تسهیلات جدیدی که سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور در اختیار گردشگران و نهادهای مرتبط با آنان قرار خواهد داد و نیز با رفع بیشتر موانع خارجی میسر خواهد شد.

مهم‌‌ترین چالش‌های فعالان حوزه گردشگری در استان کاشان چه مواردی هستند؟

مهم‌ترین چالش‌هایی که گردشگری کاشان با آن روبه‌روست را می‌توان نبود برنامه‌ریزی مدون توسط سازمان‌ها و نهادهای دولتی ذیربط، مقدمات عمومی ‌متناسب با گردشگران خارجی و تجهیزات تفریحی شامل پارک‌ها و شهربازی‌ها و...، کمبود هتل‌ها و رستوران‌ها، عدم تناسب تراکم گردشگران وکمبود سرویس‌های عمومی ‌متناسب با استاندارهای لازم و حضور حداکثری و حداقلی در مواقع خاص دانست. برای نمونه شلوغی زیاد در فصل بهار و بعضا خلوت‌شدن در زمستان، آلودگی‌های بهداشتی در مواقع تراکم حضور گردشگران، نبود نظارت کافی توسط سازمان میراث فرهنگی، کمبود کارشناسان خبره در سازمان برای همراهی گردشگران از مواردی است که نیاز به ساماندهی دارد. در همین حال، عدم همکاری نهادهای مختلف با سازمان میراث، نبود اطلاع‌رسانی مشخص درباره میراث گرانبهای شهر، کمبود سایت‌های مدون و مناسب برای انواع خدمات گردشگری، ضعف خدمات حمل‌ونقل درون شهری و برون شهری از جمله کمبود شدید پروازهای داخلی و فقدان پروازهای بین‌المللی، گردشگری کاشان را دچار مشکلات متعددی ساخته است.

کاشان برای افزایش میزان گردشگر و سهم درآمدزایی گردشگری به چه میزان سرمایه‌گذاری نیازمند است؟

طرح‌های مختلفی برای گسترش ظرفیت‌های گردشگری در کاشان ارائه شده است؛ برخی از مهم‌ترین این طرح‌ها شامل طرح گسترش و محوریت باغ فین کاشان با پیش‌بینی سرمایه‌گذاری ۲۵۵۳۴۳۸ میلیون ریال، طرح احداث نمایشگاه بین‌المللی با پیش‌بینی سرمایه‌گذاری ۳۴۶۷۱۷ میلیون ریال، طرح احداث دهکده سلامت با پیش‌بینی سرمایه‌گذاری ۹۸۴۸۰۵ میلیون ریال، طرح احداث‌ هایپرمارکت و سیتی سنتر با پیش‌بینی سرمایه‌گذاری ۶۷۶۷۹۷ میلیون ریال، طرح احداث هتل ۵ ستاره با پیش‌بینی سرمایه‌گذاری ۳۲۱۰۶۵ میلیون ریال، طرح احداث هتل ۴ ستاره با پیش‌بینی سرمایه‌گذاری ۱۵۵۰۹۶ میلیون ریال هستند. همچنین طرح احداث پارک آبی و تفریحی با پیش‌بینی سرمایه‌گذاری ۳۰۵۵۷ میلیون ریال، طرح احداث پیست کارتینگ با پیش‌بینی سرمایه‌گذاری ۳۲۴۰۵ میلیون ریال، طرح احداث دلفیناریوم با پیش‌بینی سرمایه‌گذاری ۶۶۵۰۰ میلیون ریال، طرح احداث مرکز تجاری تلفیقی با پارکینگ با پیش‌بینی سرمایه‌گذاری ۱۰۱۱۱۵ میلیون ریال، طرح احداث پیست ماشین سواری با پیش‌بینی سرمایه‌گذاری ۹۴۲۳۴ میلیون ریال، طرح احداث بزرگ‌ترین چرخ و فلک خاورمیانه با پیش‌بینی سرمایه‌گذاری ۴۴۳۹۶ میلیون ریال و طرح‌های ملی و بین‌المللی مثل احداث مرکز تجارت بین‌المللی فرش ایران از دیگر طرح‌های حوزه گردشگری کاشان هستند.

کاشان تا چه حد توانسته از پتانسیل‌های گردشگری خود بهره‌مند باشد و چه جاذبه‌هایی از این شهر مغفول مانده است؟

اگرچه میزان حضور گردشگران در کاشان پس از بازسازی بسیاری از بناهای شهر و ساخت زیرساخت‌های اقامتی رو به فزونی نهاده، ولی با توجه به مشکلاتی که ذکر شد بسیاری از پتانسیل‌های گردشگری منطقه بالفعل نشده‌اند که انشاء‌الله با تلاش و حمایت مردم و مسوولان و با توجه به طرح‌های پیش رو تلاش هر چه بیشتری برای گسترش طرح‌های گردشگری انجام خواهد شد.