ستادهای اقتصاد مقاومتی در انتظار منابع بانکی

حضور صنایع برتر و بخش خصوصی در بخش‌های مختلف اقتصادی اصفهان، اهمیت این استان را در توسعه اقتصادی کشور نمایان می‌سازد. هرچند این روزها صنایع استان اصفهان نیز تحت تاثیر رکود اقتصادی کشور قرار گرفته، اما برای بازگشت به رونق اقتصادی لحظه‌شماری می‌کنند. استان اصفهان به قول رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی اصفهان «شاه‌بیت صنعت» کشور است که در حال حاضر شرایط خوبی ندارد. با این حال فعالیت ستادهای اقتصاد مقاومتی در صورت همکاری بانک‌ها می‌تواند به احیای واحدهای صنعتی منجر شود. عبدالوهاب سهل‌آبادی، رئیس اتاق بازرگانی اصفهان در این گفت‌وگو آخرین شرایط بنگاه‌های اقتصادی استان را تشریح کرده است.

حضور بخش خصوصی را در استان اصفهان چگونه ارزیابی می‌کنید؟

در این‌خصوص می‌توان دو بحث را مطرح کرد؛ اول تشکل‌ها و دوم بدنه بخش خصوصی. از جنبه تشکلی باید گفت استان اصفهان بسیار قوی است. اصفهان درخصوص تشکیل سندیکاها، انجمن‌های صنفی کارگری و کارفرمایی و نظام‌های مهندسی ساختمان، معدن و پزشکی، خانه‌های صنعت و معدن و اتاق بازرگانی یکی از باسابقه‌ترین و قوی‌ترین استان‌های کشور است، به‌طوری که از سال‌های گذشته همواره حضور استان اصفهان در تشکل‌های ملی بسیار مشهود بوده و نمایندگان این استان همیشه در هیات‌های رئیسه، قوی بوده‌اند. این در حالی است که طی سال‌های اخیر اتاق‌های بازرگانی از نظر حضور در نهادهای تصمیم‌گیری تقویت شده‌اند و با حضور در شوراهای مختلف، نقش آنها هم پررنگ‌تر شده است. این امر نشان‌دهنده نقش تشکل‌ها در کشور و وظیفه اصلی آنها اثرگذاری در اقتصاد است تا با استخراج آمارها و طرح‌های پژوهشی مناسب، وظیفه مشاوره دادن به قوای سه‌گانه را انجام دهند.

اما درخصوص اینکه بدنه بخش خصوصی چقدر در این استان نقش دارد، باید گفت استان اصفهان حدود ۸ هزار واحد صنعتی، ۷۰۰ معدن سنگ تزئینی و چند معدن مختلف طلا، سرب، روی و مس دارد. اصفهان همچنین ۸۷ شهرک صنعتی دارد که از مهم‌ترین امتیازات این استان است. از سوی دیگر وجود دانشگاه‌های مهم در کنار کارخانه های بزرگ برای ساختن نیروی انسانی نقش مهمی داشته‌اند و بدنه بسیاری از کارخانه های ما از همین نیروها شکل گرفته‌اند. اما با وجود تمام این پتانسیل‌ها، نقش بخش خصوصی در اقتصاد استان خیلی قوی نیست و شاید یکی از دلایل آن رکودی است که در کل کشور حاکم است. در کنار آن، شرکت‌ها نیز شاهد بحران‌هایی بودند که باعث شد راهی برای صادرات طی این سال‌ها نداشته باشند و برخی از کارخانه ها نظیر سنگ‌بری ها نتوانستند در شرایط تحریم از نظر فناوری به روز شوند. این موارد باعث شده سهم بخش خصوصی و جامعه صنعتی در استان کاهش یابد. با این حال معتقدم اگر مشکلات حل شود و تولیدکنندگان از لاک ناامیدی بیرون بیایند، اتفاقات خوبی برای استان ما در بخش تولید و صنعت خواهد افتاد.

چه صنایع و ظرفیت‌هایی در استان اصفهان نادیده گرفته شده‌اند که می‌توان سرمایه‌گذاری بیشتری در آنها انجام داد؟

در میان صنایع قدیمی و سابقه‌دار باید به صنعت سنگ توجه بیشتری کرد زیرا پتانسیل‌های زیادی در این صنعت وجود دارد؛ فاصله معادن سنگ استان با مرکز سنگ‌‌بری‌های ایران که محمودآباد است، بسیار کم است. بنابراین هزینه حمل مواد اولیه به سنگ‌بری‌ها در استان بسیار کم و قابل‌رقابت است. در حال‌حاضر چند هزار کارخانه فرآوری سنگ داریم اما به روز نیستند و باید حتما اصلاح ساختاری شوند و ماشین‌آلات خود را تعویض کنند. در کنار آن، فرهنگ کار آنها هم باید عوض شود، زیرا در حال‌حاضر رقابت‌های مخربی با هم دارند که مانع از پیشرفت این صنعت شده است. در واقع با کمک تشکل‌ها می‌توان این صنعت را دگرگون کرد زیرا برخی واحدهای تولیدی به‌قدری کوچکند که نمی‌توانند جایی مطرح شوند. بنابراین صنعت سنگ هم در بحث فرآوری و هم در بحث معدن جای کار زیاد دارد و می‌توان برای آن برنامه‌ریزی بلندمدت انجام داد. اکثر معادن سنگ با ماشین‌آلات قدیمی کار می‌کنند که باعث می‌شود سودآوری این مجموعه‌ها کاهش یافته و تعطیل شوند. اگر ماشین‌آلات را به‌روز کنیم، در کنار افزایش سودآوری از باطله شدن سنگ‌ها که به محیط‌زیست هم صدمه می‌زند، جلوگیری خواهیم کرد.

به نظرم یکی از شاه‌بیت‌های استان اصفهان که می‌تواند بسیار ارزآور باشد، صنعت سنگ است که نیازمند توجه بیشتر است. صنعت دیگری که در استان اصفهان مغفول مانده، نساجی است. امروز در صنعت نساجی تولیدات ما به خارج می‌رود و بعد از دوخت دوباره به ‌عنوان لباس خارجی به کشور برمی‌گردد، در صورتی که پارچه آن ایرانی است. صنعت نساجی ما در دو مقطع با شرایط مناسبی مواجه شد و با به‌روزرسانی ماشین‌آلات تا سال ۲۰۰۰ توانست شرایط خوبی داشته باشد. این در حالی است که هزینه اشتغال صنعت نساجی کمتر از دیگر صنایع است. نساجی در استان اصفهان صنعتی پرسابقه و ریشه دار است و باید برای احیای آن تلاش کنیم. یکی از مشکلات این صنعت قاچاق است. محصولات قاچاق که بدون جرم و توسط مسافرها وارد کشور می‌شود در این صنعت زیاد است. این در حالی است که تعداد قابل توجهی (۵۰۰) کارخانه داریم که با هزینه تمام‌شده پایین کار می‌کنند و گاز و باند کشور را تامین می‌کنند و بعضی هم صادرات دارند.

در کنار آنها کارخانه‌های بزرگی در شهرک‌های صنعتی داریم که مشغول فعالیت هستند. موضوع دیگری که می تواند در اصفهان به آن پرداخته شود، صنایع ماشین‌سازی استان است که آنها هم پتانسیل‌های بالایی دارند و در صورت حمایت می‌توانند شرایط بهتری داشته باشند.به طور مثال، برای اصلاح ساختار کارخانه‌های سنگ می‌توان از صنایع ماشین‌سازی استان استفاده کرد. دولت می‌تواند تسهیلات به صنعت ماشین‌آلات بدهد و صنعت سنگ نیز با به‌روزسازی صنایع می تواند با افزایش بهره‌وری مواجه شود و نیازهای این صنعت را برطرف کند. از سوی دیگر در صنعت طلا هم موفق هستیم. در گذشته واردکننده طلا بودیم ولی در حال حاضر رشد خوبی داریم. همچنین در زمینه خدمات فنی و مهندسی نیز دارای پتانسیل‌های خوبی هستیم که می‌تواند سهم مناسبی در صادرات کشور داشته باشد.در واقع در صادرات خدمات فنی و مهندسی، فکر و ایده را صادر می‌کنیم و با هزینه‌های مالی پایین، برگشت سرمایه بالایی برایمان خواهد داشت.

مهم‌ترین چالش‌های واحدهای صنعتی استان در چه بخش‌هایی است؟

اقتصاد مانند دانه های یک تسبیح به هم پیوسته است و باید در جنگ اقتصادی دست به دست هم دهیم تا بتوانیم شرایط را تغییر دهیم. ما در بخش صنعت کشور با ۸۰ هزار واحد صنعتی علاقه‌مند و به‌روز مواجهیم که باید از آنها استفاده کنیم، در بخش صنعت و معدن به استراتژی مشخص و معین نیاز داریم و در بحث صادرات با نوسانات قیمت ارز مواجهیم. پس نمی‌توان با قیمت‌های کنونی کالا صادر کرد و قاچاق در کار نباشد. اگر قیمت ارز واقعی شود جلوی قاچاق کالا در بسیاری از موارد گرفته می‌شود. اما در این بحث باید به خانواده‌های کم‌درآمد هم توجه کرد. تک نرخی شدن ارز و واقعی شدن آن تا حد زیادی مشکل واحدهای تولیدی را حل خواهد کرد؛ هر چند تاثیر منفی در بخش‌های مختلف برجا می گذارد اما باید به سمت آن حرکت کنیم. در هر حال این یک واقعیت است که ۹۶ درصد از واحدهای تولیدی ما کوچکند و مدیریت بازرگانی، منابع انسانی و منابع مالی ندارند. وقتی از من راجع به پیوستن به WTO می‌پرسند، می‌گویم هنوز توان و زیرساخت‌ لازم را برای این کار نداریم، زیرا هنوز تولیدات ما به قدری نیست که به لحاظ کمی و کیفی بتوانیم در عرصه جهانی با کشورهای دیگر رقابت کنیم. از جمله دلایل این ناتوانی، مربوط به ۸ سال جنگ تحمیلی است، زیرا در خلال جنگ، صنعت ما عقب افتاد و بعد از آن هم بحث تحریم ها پیش آمد.

در خصوص به سرانجام رسیدن طرح های نیمه تمام بخش خصوصی و دولتی در اصفهان چه نظری دارید؟

با توجه به اینکه بودجه‌ای از سوی دولت به استان اختصاص داده نشده است، هیچ کدام از طرح‌های نیمه‌تمام دولتی به سرانجام نخواهد رسید. مباحثی پیرامون طرح‌های نیمه‌تمام واحدهای صنعتی در بحث اقتصاد مقاومتی مطرح شده که اگر پیشرفت فیزیکی آنها بیش از ۵۰ درصد باشد، از منابع یک تا ۲ میلیاردی تامین منابع شوند. با همکاری کمیته حمایت از سرمایه‌گذاری و اداره صنایع، ‌استانداری و اتاق بازرگانی طرح‌های نیمه‌تمامی که توجیه اقتصادی دارند، با پتانسیل‌های آنها مشخص کرده‌ایم. بر این اساس ۱۵۳ طرح نیمه‌تمام در همه حوزه‌های آماده سرمایه‌گذاری، مشخص کرده‌ایم تا برای جذب سرمایه‌گذار در آنها اقدام شود.

در بازدید70 هیات خارجی از اصفهان چه نتایجی کسب کردید؟

بعضی از این هیات‌ها چند بار به استان رفت و آمد کرده‌اند که نشان می‌دهد زمینه‌های مناسبی وجود دارد که سرمایه گذاری در آنها نیازمند آرامش و امنیت است. البته از نظر امنیتی کشور ما شرایط خوبی در خاورمیانه دارد و این مزیت ما برای جذب سرمایه گذار است. بر این اساس برای جذب سرمایه گذار با یک گروه آلمانی در خصوص تولید اتوبوس‌های شهری و مترو به نتایج خوبی رسیده‌ایم. همچنین در خصوص روغن زیتون و بحث روغن‌کشی یک هیات از اسپانیا آمده‌ است که در حال ثبت شرکت و اخذ استعلامات هستند.

وضعیت صنایع و بنگاه‌های اقتصادی استان اصفهان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

شاه‌بیت صنعت کشور، اصفهان است و با این حال وضعیت این صنعت خوب نیست. با بحث‌هایی که در قالب اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل و ستادهایی که از سوی استانداری‌ها در این خصوص ایجاد شده و واحدهای صنعتی مشکل‌دار را شناسایی کرده‌اند، امیدواریم شرایط بهتر شود. اما در پاسخ به این پرسش به یک دو راهی می‌رسیم؛ اگر ستادهای اقتصاد مقاومتی به نتیجه برسند و کار احیای واحدهای صنعتی از سرگرفته شود، وضعیت صنایع رو به بهبود می‌رود، ولی اگر بانک‌ها دوباره همان مسیر گذشته را طی کنند و به نیاز صنایع برای تامین منابع پاسخ ندهند، راهی برای رشد و احیای بنگاه‌ها وجود نخواهد داشت. در حال حاضر ۴ هزار واحد صنعتی در اصفهان مشکلات خود را در سامانه بهین‌یاب اعلام کرده‌اند. در واقع نوعی خط‌کشی ایجاد شده تا برای سنجش مشکلات صنایع مختلف، معیارهایی وجود داشته باشد و راه‌حل‌ها براساس آنها تعریف شود. به این ترتیب قرار شد به واحدهایی کمک شود که در حال کارند، اشتغال دارند و تعهد به اشتغال می‌دهند تا پولی که برای آنها مصرف می‌شود مثل بنگاه‌های زودبازده تنها برای راه‌اندازی و کوتاه‌مدت نباشد. تاکنون از این ۴ هزارواحد، نزدیک به ۱۸۰۰ طرح بررسی و ۱۱۰۰ طرح مصوب شده و به بانک‌ها معرفی شده‌اند که امیدوارم بانک‌ها از عهده تعهدی که دارند بربیایند و بتوانیم نتیجه بگیریم.

چه برنامه‌هایی برای توسعه گردشگری در استان اصفهان دارید؟

در این دوره اتاق به این جمع‌بندی رسیده ایم که بزرگ‌ترین صنعتی که می‌تواند اصفهان را به توسعه برساند و اشتغال را افزایش دهد، خدمات و به ویژه صنعت گردشگری است. بر اساس آمار موجود، تنها حدود ۲۴ تا ۲۵ درصد اشتغال در دنیا می‌تواند در بخش‌های کشاورزی و صنعت باشد و ۷۶ درصد اشتغال باید در خدمات باشد. بنابراین باید به بخش خدمات توجه کنیم که مهم‌ترین بخش آن گردشگری است و اتاق اصفهان هم بخش گردشگری را بسیار فعال کرده است. طی دو سال گذشته از سوی اتاق اصفهان دو کنفرانس بین‌المللی برگزار و استادان بین‌المللی را دعوت کرده ایم تا برای حل مشکلات و چالش ها راهکار ارائه دهند. با توجه به توانمندی‌های استان اصفهان از نظر اقلیمی، مرکزیت کشور و نیز حمل‌ونقل و دسترسی به راه‌های ارتباطی، سرمایه‌گذاری در بخش‌ گردشگری استان بسیار مطلوب و پربازده خواهد بود. این در حالی است که یکی از رسالت‌های بخش‌خصوصی در صنعت گردشگری همراهی با دولت در بخش‌های زیرساخت‌ها به ویژه احداث هتل است و امیدواریم بخش‌خصوصی اصفهان هم در این بخش همکاری بیشتری داشته باشد.