رییس مرکز تحقیقات راه و شهر سازی وزارت مسکن و شهرسازی مطرح کرد
بیمه گزارها باید کیفیت ساختمان را تضمین کنند
مرکز تحقیقات راه و شهر سازی وزارت مسکن و شهرسازی از قدیمی ترین مراکز تحقیقاتی کشور ، تاکنون خدمات ارزنده ای در عرصه ساخت و ساز انجام داده است. براساس برنامه پنجم توسعه، وظیفه تایید فناوری های نوین برعهده این مرکز است. این مرکز همچنین وظیفه صدور گواهی نامه های فنی برای فناوری‌های نوین راکه در سالهای اخیر وارد کشور شده است، به عهده دارد. گفت وگوی دنیای اقتصاد با آقای دکتر محمد شکرچی زاده رییس مرکز تحقیقات راه و شهر سازی وزارت مسکن و شهرسازی بیشتر حول محور صنعتی سازی در کشور و چگونگی ترویج و گسترش آن انجام شد.
مرکز تحقیقات راه و شهر سازی وزارت مسکن و شهرسازی از قدیمی ترین مراکز تحقیقاتی کشور ، تاکنون خدمات ارزنده ای در عرصه ساخت و ساز انجام داده است. براساس برنامه پنجم توسعه، وظیفه تایید فناوری های نوین برعهده این مرکز است. این مرکز همچنین وظیفه صدور گواهی نامه های فنی برای فناوری‌های نوین راکه در سالهای اخیر وارد کشور شده است، به عهده دارد. گفت وگوی دنیای اقتصاد با آقای دکتر محمد شکرچی زاده رییس مرکز تحقیقات راه و شهر سازی وزارت مسکن و شهرسازی بیشتر حول محور صنعتی سازی در کشور و چگونگی ترویج و گسترش آن انجام شد. آقای دکتر، انگیزه و فلسفه تشکیل مرکز تحقیقات چه بود؟
انگیزه اولیه تاسیس مرکز تحقیقات مسکن، زلزله منطقه جنوب خراسان بود که اواخردهه ۴۰ اتفاق اقتاد. ضرورت ساخت و سازهای مناسب و مقاوم در برابر زلزله، این ایده را به متخصصان وقت داد تا مرکزی برای تدوین ضوابط و قوانین ساخت و سازهای استاندارد ایجاد کنند. دکتر پاکدامن از کارشناسان وزارت مسکن و آبادانی آن زمان، با تجربیاتی که از مرکز تحقیقات کشور فرانسه در زمینه مسکن و ساختمان کسب کرده بود و با کمک کارشناسان سازمان ملل و سازمان یو.ان.دی.پی، مرکز تحقیقات مسکن در سال ۱۳۵۲ تاسیس شد و اساسنامه آن در سال ۵۶ به تصویب مجلس رسید. در این اساسنامه به موارد مهمی ازجمله پیش بینی مصالح مقاوم در برابر زلزله، ارائه گواهی فنی ترویج، برگزاری نمایشگاه های ساختمان و... اشاره شده است که در آن زمان با آینده نگری خوبی تدوین شده بود. مرکز تحقیقات مسکن از قدیمی‌ترین مراکز تحقیقاتی کشور است و در آن زمان مراکز تحقیقاتی دیگری نداشتیم. در این مرکز تاکنون خدمات ارزنده ای در عرصه ساخت و ساز انجام شده است. این مرکز دارای آزمایشگاه های مختلف اعم از ۱۸ آزمایشگاه مجهز در زمینه های مختلف است که به انجام تحقیقات کمک می‌کند.
مرکز تحقیقات اخیرا چه اقداماتی برای کاربرد فناوری های نوین و صنعتی سازی ساختمان انجام داده است؟
براساس برنامه پنجم توسعه، وظیفه تایید فناوری های نوین برعهده مرکز است و از دهه ۵۰ نیز وظیفه صدور گواهی فنی به عهده مرکز گذاشته شده. بنابراین، این مرکز وظیفه صدور گواهی نامه های فنی برای فناوری‌های نوین راکه در سالهای اخیر وارد کشور شده است، نیز به عهده دارد.
چرا با وجود روشهای صنعتی سازی در کشور، کاربرد آن هنوز در بخش ساخت و ساز فراگیر نشده است؟
در خصوص کاربرد فناوری دو موضوع وجود دارد: عرضه و تقاضا. در بخش عرضه، اقدامات خوبی در زمینه استاندارد بودن و اجرا صورت گرفته است و صنعتگران کشور به خوبی بخش عرضه را تقویت کرده اند. ولی در بخش تقاضا نسبت به بخش عرضه این کار به خوبی انجام نشده و آسیب شناسی این مسئله بحث عمیقی را می‌طلبد.
در بحث صنعتی سازی، یکی از مشکلات رایج موضوع فرهنگ سازی و مقوله اجتماعی است. بخشی از مردم علاقه زیادی به استفاده از روشهای نوین در ساخت و ساز ندارند و بیشتر ترجیح می‌دهند کار ساختمان در محل کارگاه صورت بگیرد و فکر می‌کنند ساختمان های سریع النصب استحکام کافی ندارند.
مشکل بعدی بحث گردش مالی و فاینانس پروژه است. از نظر مدل مالی پروژه، بعضی از سرمایه گذاران توان تامین مالی پروژه ها در مدت زمان سریع اجرای پروژه را ندارند. یکی دیگر از مشکلات این است که حدود ۹۰ درصد ساخت و سازها به صورت تک سازه ای است و در کشور ما صنعتی سازی هنوز برای این پروژه‌ها کاربرد ندارد. البته روشهای صنعتی سازی در پروژه های انبوه سازی امکان کاربرد دارد که این موضوع هم نیازمند توجه بیشتری است. در مجموع، در کشور تنها حدود ۵ تا ۱۰ درصد صنعتی سازی اجرا می‌شود که باید آن را به حوزه تک سازی هم تسری دهیم. دانشجویان ما در دانشگاه‌ها با مفاهیم صنعتی سازی آشنایی چندانی ندارند که باید در این زمینه واحد‌های درسی مناسبی برای آنها در نظرگرفته شود. همچنین باید کاربرد المان های صنعتی را در ساختمان افزایش دهیم. به عنوان مثال، در کشورهای پیشرفته اجازه نمی‌دهند ملات تر در محل کارگاه ساختمانی ساخته شود و به جای آن از ملات خشک استفاده می‌کنند. اما در کشور ما حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد مصالح در حمل و نقل و هنگام مخلوط کردن در کارگاه ساختمانی پرت می شود، درحالی در کشورهای پیشرفته بیش از ۵۰ نوع ملات خشک برای کاربردهای مختلف استفاده و از هدر رفت جلوگیری مصالح می‌شود.
کشورهای پیشرفته به صنعتی سازی به عنوان توسعه پایدار می نگرند، یعنی ساختمان ها را باید با نگاه توسعه پایدار بنا کرد. در صنعتی سازی می‌توان مصرف انرژی را ، هم در مرحله ساخت و هم در مرحله بهره برداری، مدیریت کرد.
پیشنهاد شما در این زمینه چیست؟
موضوع صنعتی سازی در بخش مسکن را باید خیلی عمیق و همه جانبه نگاه کنیم و در پروژه های مسکن عمومی مانند مسکن مهر و مسکن اجتماعی باید صنعتی سازی به کار برده شود. همانطور که در مسکن مهر شاهد بودیم، ساختمان‌هایی که به روش صنعتی ساخته شده اند دارای سرعت اجرای بیشتر و کیفیت بالاتر بوده اند. همچنین دولت باید در بحث تامین مالی و فاینانس پروژه ها به گونه‌ای برنامه ریزی کند که مشوق کاربرد صنعتی سازی باشد. بحث آموزش مانند پرورش تکنسین های ماهر در زمینه صنعتی سازی و برگزاری دوره های فنی حرفه ای هم می تواند در زمینه گسترش صنعتی سازی موثر باشد. علاوه براین، شرکتهای مجری صنعتی سازی نیز باید به صورت گسترده فعالیت کنند تا انحصاری در این زمینه ایجاد نشود.
برگزاری همایش هایی مانند همایش تخصصی انبوه سازان را که به رتبه بندی پروژه‌های ساختمانی می‌پردازد، چگونه ارزیابی می‌کنید؟
وقتی صحبت از رعایت استاندارد می‌شود، منظور حداقل انتظارات از محصول است. رتبه بندی ساختمان ها در سایر کشورها هم انجام می‌شود. نفس مسئله رتبه بندی ارزشمند است ولی باید برای آن معیارهای مناسب و عملی انتخاب شود. همچنین در رتبه بندی، گروه هایی که به عنوان داور انتخاب می‌شوند باید دقیق و اطمینان بخش انتخاب شوند و ملاحظات فنی و علمی لازم را در نظر بگیرند.
و سخن پایانی شما؟
مسکن بخش قابل ملاحظه ای از اقتصاد کشور را تشکیل می دهد . به همین خاطر باید تمامی سازمانهای دخیل در این موضوع مانند وزارتخانه، رسانه ها و مرکز تحقیقات که وظیفه آن افزایش بهره وری است با هم همکاری کنند تا به افزایش بهره وری، افزایش عمر مفید ساختمان و مقاومت آن در برابر خطرات طبیعی کمک کنیم.
در بحث فرهنگ سازی هم باید سطح انتظارات مصرف کنندگان از سازندگان را بالا ببریم و کاری کنیم که دغدغه کیفیت داشته باشند. در این صورت سازندگان و دست اندرکاران بخش ساختمان سعی می‌کنند پاسخگوی مصرف کنندگان باشند. مطلب مهم دیگر این است که باید فرهنگ بیمه را هم افزایش دهیم. وقتی سازنده یک ساختمان را می‌سازد باید با اهرم بیمه پاسخگو باشد و بیمه گزارها باید کیفیت یک ساختمان را تضمین کنند.
در کشور ما بیشتر روی وظیفه نظارت تاکید می‌شود، در صورتی که اگر در جهت بیمه‌های پاسخگو حرکت کنیم می‌توان تضمین های لازم را به خریداران داد و سطح انتظارات آنها را تامین کرد. برای این منظور باید فرایندی تعریف شود تا به صورت غیر مستقیم کیفیت افزایش داده شده و بیمه‌گزار به شرطی پروژه را بیمه کند که سازنده کیفیت لازم در ساخت و ساز را رعایت کرده باشد. اگر این موضوع در دستور کار وزارت مسکن قرار گیرد، تحول بزرگی در مسکن کشور خواهد بود.
انگیزه اولیه تاسیس مرکز تحقیقات مسکن، زلزله منطقه جنوب خراسان بود که اواخردهه ۴۰ اتفاق اقتاد. ضرورت ساخت و سازهای مناسب و مقاوم در برابر زلزله، این ایده را به متخصصان وقت داد تا مرکزی برای تدوین ضوابط و قوانین ساخت و سازهای استاندارد ایجاد کنند. دکتر پاکدامن از کارشناسان وزارت مسکن و آبادانی آن زمان، با تجربیاتی که از مرکز تحقیقات کشور فرانسه در زمینه مسکن و ساختمان کسب کرده بود و با کمک کارشناسان سازمان ملل و سازمان یو.ان.دی.پی، مرکز تحقیقات مسکن در سال ۱۳۵۲ تاسیس شد و اساسنامه آن در سال ۵۶ به تصویب مجلس رسید. در این اساسنامه به موارد مهمی ازجمله پیش بینی مصالح مقاوم در برابر زلزله، ارائه گواهی فنی ترویج، برگزاری نمایشگاه های ساختمان و... اشاره شده است که در آن زمان با آینده نگری خوبی تدوین شده بود. مرکز تحقیقات مسکن از قدیمی‌ترین مراکز تحقیقاتی کشور است و در آن زمان مراکز تحقیقاتی دیگری نداشتیم. در این مرکز تاکنون خدمات ارزنده ای در عرصه ساخت و ساز انجام شده است. این مرکز دارای آزمایشگاه های مختلف اعم از ۱۸ آزمایشگاه مجهز در زمینه های مختلف است که به انجام تحقیقات کمک می‌کند.
مرکز تحقیقات اخیرا چه اقداماتی برای کاربرد فناوری های نوین و صنعتی سازی ساختمان انجام داده است؟
براساس برنامه پنجم توسعه، وظیفه تایید فناوری های نوین برعهده مرکز است و از دهه ۵۰ نیز وظیفه صدور گواهی فنی به عهده مرکز گذاشته شده. بنابراین، این مرکز وظیفه صدور گواهی نامه های فنی برای فناوری‌های نوین راکه در سالهای اخیر وارد کشور شده است، نیز به عهده دارد.
چرا با وجود روشهای صنعتی سازی در کشور، کاربرد آن هنوز در بخش ساخت و ساز فراگیر نشده است؟
در خصوص کاربرد فناوری دو موضوع وجود دارد: عرضه و تقاضا. در بخش عرضه، اقدامات خوبی در زمینه استاندارد بودن و اجرا صورت گرفته است و صنعتگران کشور به خوبی بخش عرضه را تقویت کرده اند. ولی در بخش تقاضا نسبت به بخش عرضه این کار به خوبی انجام نشده و آسیب شناسی این مسئله بحث عمیقی را می‌طلبد.
در بحث صنعتی سازی، یکی از مشکلات رایج موضوع فرهنگ سازی و مقوله اجتماعی است. بخشی از مردم علاقه زیادی به استفاده از روشهای نوین در ساخت و ساز ندارند و بیشتر ترجیح می‌دهند کار ساختمان در محل کارگاه صورت بگیرد و فکر می‌کنند ساختمان های سریع النصب استحکام کافی ندارند.
مشکل بعدی بحث گردش مالی و فاینانس پروژه است. از نظر مدل مالی پروژه، بعضی از سرمایه گذاران توان تامین مالی پروژه ها در مدت زمان سریع اجرای پروژه را ندارند. یکی دیگر از مشکلات این است که حدود ۹۰ درصد ساخت و سازها به صورت تک سازه ای است و در کشور ما صنعتی سازی هنوز برای این پروژه‌ها کاربرد ندارد. البته روشهای صنعتی سازی در پروژه های انبوه سازی امکان کاربرد دارد که این موضوع هم نیازمند توجه بیشتری است. در مجموع، در کشور تنها حدود ۵ تا ۱۰ درصد صنعتی سازی اجرا می‌شود که باید آن را به حوزه تک سازی هم تسری دهیم. دانشجویان ما در دانشگاه‌ها با مفاهیم صنعتی سازی آشنایی چندانی ندارند که باید در این زمینه واحد‌های درسی مناسبی برای آنها در نظرگرفته شود. همچنین باید کاربرد المان های صنعتی را در ساختمان افزایش دهیم. به عنوان مثال، در کشورهای پیشرفته اجازه نمی‌دهند ملات تر در محل کارگاه ساختمانی ساخته شود و به جای آن از ملات خشک استفاده می‌کنند. اما در کشور ما حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد مصالح در حمل و نقل و هنگام مخلوط کردن در کارگاه ساختمانی پرت می شود، درحالی در کشورهای پیشرفته بیش از ۵۰ نوع ملات خشک برای کاربردهای مختلف استفاده و از هدر رفت جلوگیری مصالح می‌شود.
کشورهای پیشرفته به صنعتی سازی به عنوان توسعه پایدار می نگرند، یعنی ساختمان ها را باید با نگاه توسعه پایدار بنا کرد. در صنعتی سازی می‌توان مصرف انرژی را ، هم در مرحله ساخت و هم در مرحله بهره برداری، مدیریت کرد.
پیشنهاد شما در این زمینه چیست؟
موضوع صنعتی سازی در بخش مسکن را باید خیلی عمیق و همه جانبه نگاه کنیم و در پروژه های مسکن عمومی مانند مسکن مهر و مسکن اجتماعی باید صنعتی سازی به کار برده شود. همانطور که در مسکن مهر شاهد بودیم، ساختمان‌هایی که به روش صنعتی ساخته شده اند دارای سرعت اجرای بیشتر و کیفیت بالاتر بوده اند. همچنین دولت باید در بحث تامین مالی و فاینانس پروژه ها به گونه‌ای برنامه ریزی کند که مشوق کاربرد صنعتی سازی باشد. بحث آموزش مانند پرورش تکنسین های ماهر در زمینه صنعتی سازی و برگزاری دوره های فنی حرفه ای هم می تواند در زمینه گسترش صنعتی سازی موثر باشد. علاوه براین، شرکتهای مجری صنعتی سازی نیز باید به صورت گسترده فعالیت کنند تا انحصاری در این زمینه ایجاد نشود.
برگزاری همایش هایی مانند همایش تخصصی انبوه سازان را که به رتبه بندی پروژه‌های ساختمانی می‌پردازد، چگونه ارزیابی می‌کنید؟
وقتی صحبت از رعایت استاندارد می‌شود، منظور حداقل انتظارات از محصول است. رتبه بندی ساختمان ها در سایر کشورها هم انجام می‌شود. نفس مسئله رتبه بندی ارزشمند است ولی باید برای آن معیارهای مناسب و عملی انتخاب شود. همچنین در رتبه بندی، گروه هایی که به عنوان داور انتخاب می‌شوند باید دقیق و اطمینان بخش انتخاب شوند و ملاحظات فنی و علمی لازم را در نظر بگیرند.
و سخن پایانی شما؟
مسکن بخش قابل ملاحظه ای از اقتصاد کشور را تشکیل می دهد . به همین خاطر باید تمامی سازمانهای دخیل در این موضوع مانند وزارتخانه، رسانه ها و مرکز تحقیقات که وظیفه آن افزایش بهره وری است با هم همکاری کنند تا به افزایش بهره وری، افزایش عمر مفید ساختمان و مقاومت آن در برابر خطرات طبیعی کمک کنیم.
در بحث فرهنگ سازی هم باید سطح انتظارات مصرف کنندگان از سازندگان را بالا ببریم و کاری کنیم که دغدغه کیفیت داشته باشند. در این صورت سازندگان و دست اندرکاران بخش ساختمان سعی می‌کنند پاسخگوی مصرف کنندگان باشند. مطلب مهم دیگر این است که باید فرهنگ بیمه را هم افزایش دهیم. وقتی سازنده یک ساختمان را می‌سازد باید با اهرم بیمه پاسخگو باشد و بیمه گزارها باید کیفیت یک ساختمان را تضمین کنند.
در کشور ما بیشتر روی وظیفه نظارت تاکید می‌شود، در صورتی که اگر در جهت بیمه‌های پاسخگو حرکت کنیم می‌توان تضمین های لازم را به خریداران داد و سطح انتظارات آنها را تامین کرد. برای این منظور باید فرایندی تعریف شود تا به صورت غیر مستقیم کیفیت افزایش داده شده و بیمه‌گزار به شرطی پروژه را بیمه کند که سازنده کیفیت لازم در ساخت و ساز را رعایت کرده باشد. اگر این موضوع در دستور کار وزارت مسکن قرار گیرد، تحول بزرگی در مسکن کشور خواهد بود.
ارسال نظر