الگوی تشویق مشتریان به خرید خودرو
رکود بازار خودرو این روزها توجهات بسیاری را به خود جلب کرده است. از یکسو محصولات تولیدی خودروسازان بسیاری از پارکینگ‌های جاده مخصوص را قبضه کرده و از دیگر سو همراه با نبود تقاضا در بازار شاهد نزول تولید در شرکت‌های خودروساز هستیم.
در این بین مسوولان صنعتی کشور طی یک ماه اخیر برای تحرک‌پذیری بازار و همچنین تشویق مشتریان به خرید تمام توان خود را به‌کار گرفتند تا بلکه بتوانند بازار رکود زده خودرو را به شرایط قبل بازگردانند. در گام نخست نجات صنعت خودرو از بحران نقدینگی در برنامه وزارت صنعت و معدن و تجارت قرار گرفته؛ به‌طوری‌که در بسته سیاستی این وزارتخانه تخصیص تسهیلات ۵۰۰ میلیارد تومانی و همچنین در نظر گرفتن ۲۰ درصد از منابع ۷۰۰ هزار میلیارد تومانی بانک‌ها معادل ۱۴۰ هزار میلیارد تومان به خرید کالاهای صنعتی بادوام از جمله خودرو در نظر گرفته شده است؛ بنابراین وزارت صنعت اصل را بر نجات خودروسازان از بحران فعلی قرا ر داده حال آنکه به اعتقاد برخی از کارشناسان و دست اندرکاران صنعت خودرو تحرک سمت تقاضا مهم‌تر از گام نخست این وزارت خانه به‌نظر می‌رسد. در هر صورت مسوولان صنعتی کشور در جلساتی که با مقامات بانک مرکزی برگزار کردند بر ساماندهی وام ۱۵ میلیونی خودرو که طی چند ماه گذشته با کاستی‌هایی از سوی برخی از بانک‌ها روبه‌رو بوده تاکید کرده‌اند. در این بین حتی سخن از افزایش سقف وام خودرو به ۲۰ میلیون تومان نیز شنیده می‌شود، اما فروش لیزینگ و اقساطی خودروسازان نیز برای تحرک‌پذیری بازار صورت گرفت این در شرایطی است که خودروسازان مونتاژی و وارد‌کنندگان نیز پا به پای خودروسازان داخلی در این زمینه حرکت می‌کنند. رقابت صورت گرفته در این زمینه اگر چه می‌تواند رکود فعلی را تقلیل دهد، اما به اعتقاد برخی از کارشناسان تولید‌کنندگان محصولات داخلی، شرکت‌های مونتاژی و وارد‌کنندگان باید شرایط مطلوب‌تری را در این زمینه در نظر بگیرند. اما بحران در بازار خودرو تنها مختص ایران نیست و بسیاری از کشورها با این معضل روبه‌رو بوده‌اند. بر این اساس برخی از کشورهای صاحب‌نام صنعت خودرو برای نجات شرکت‌های خود از نقدینگی که در پی بحران تقاضا ایجاد شده بود به الگوهای موفقی روی آوردند که پیش از آن در دیگر کشورها تجربه شده بود.
به‌عنوان مثال برخی از دولت‌ها نسبت به ارائه مشوق خرید به‌منظور تحریک تقاضا به مشتریان در حالی اقدام کرده‌اند که این امر به‌عنوان الگوی موفقی در این زمینه بوده است.

در این مورد می‌توان به کشور اسپانیا اشاره کرد که در سال 2013 و در زمان رکود اقتصادی این کشور برای چهارمین ‌بار طی یک سال برنامه مشوق خرید خودرو ارائه کرد. براساس این برنامه یارانه هزار یورویی برای خرید خودروهای جدید با قیمت 25 هزار یورو یا کمتر به مردم ارائه شد.

در مثال دیگری می‌توان به روسیه اشاره کرد؛ به‌طوری‌که در سال جاری در پی اعمال تحریم‌های کشورهای غربی علیه روسیه اقتصاد این کشور دچار بحران شد؛ بنابراین دولت برای حمایت از خودروسازان و همچنین تقویت رشد اقتصادی مشوق‌هایی را برای صنعت خودرو در نظر گرفته است. صنعت خودروی روسیه به‌شدت به واردات قطعه وابسته است. در پی اعمال تحریم‌های غرب علیه روسیه ارزش روبل به‌شدت کاهش یافته و در نتیجه واردات قطعه بسیار گران تمام می‌شود؛ بنابراین دولت به‌منظور ترغیب خودروسازان برای تولید داخلی قطعات به آنها یارانه اختصاص داد.

اما یکی دیگر از ابزارهای تحریک بازار خودرو می‌تواند کاهش قیمت خودرو باشد. هر چند این امر در خودروسازی‌های کشور ما با توجه به بحران نقدینگی شرکت‌های مذکور عملی نیست، اما در بسیاری از کشورها به‌عنوان ابزاری برای تشویق مشتریان به خرید کاربرد دارد. یک نمونه برجسته این موضوع، شرکت تویوتاست. در زمستان 2010 این خودروساز به‌دلیل فراخوان گسترده خودروهای سواری، وانت و شاسی‌بلند با کاهش فروش رو‌به‌رو شد. در نتیجه تویوتا برای بازگرداندن مشتریان به نمایندگی‌های فروش، قیمت خودروها و وانت‌های جدید خود را به‌شدت کاهش داد. همچنین، خودروسازان جهانی در مواجهه با کندی رشد فروش در بازار چین و برای ترغیب مشتریان به خرید، قیمت خودروها را به‌شدت کاهش دادند و علاوه‌بر این، مشوق‌هایی مانند تخصیص یارانه به بیمه و اعطای وام‌های بدون بهره ارائه کردند. این اقدام خودروسازان موثر واقع شد و به مشتریان قدرت خرید داد در نتیجه آمار فروش در بازار چین در ماه اوت اندکی رشد کرد.

به‌طور کلی مشوق‌هایی که توسط خودروسازان ارائه می‌شوند سه نوع هستند. ارائه تخفیف، اعطای وام با بهره پایین و لیزینگ‌های ویژه. درالگوی ارائه تخفیف خودروسازان قیمت خودروهای‌شان را کاهش می‌دهند. این کاهش قیمت ممکن است چند صد دلار یا هزاران دلار باشد.اعطای وام با بهره پایین به این صورت است که خودروساز با وام‌دهندگان شریک می‌شود و به مشتریان برای خرید خودروهای خاص وام‌های ویژه اعطا می‌کند. کاری که هم‌اکنون در کشور ما در حال انجام است. با توجه به اینکه اغلب مردم برای خرید خودروی نو ناچار به قرض کردن هستند، امکان قرض پول با بهره صفر، یک امتیاز ویژه محسوب می‌شود. در حقیقت گرفتن وام دارای بهره، قیمت تمام شده خودرو را افزایش می‌دهد. این در حالی است که در کشور ما گرفتن تسهیلات تنها از طریق بانک‌ها قابل‌اجرا است و بانک‌ها نیز با نرخ سود نسبتا بالایی در این زمینه اقدام می‌کنند؛ بنابراین به‌نظر می‌رسد که دولت با توجه به الگوهای موفقی که در این مورد در دنیا وجود دارد می‌تواند به تحرک‌پذیری بازار کمک کند.