آغاز و پایان ثبت‌سفارش خودرو

بازار خودروهای وارداتی در حالی روزهای ناآرامی را دنبال می‌کند که با ابلاغ دستورالعمل ساماندهی بازار ارز از سوی معاون اول رئیس‌جمهور و توقف یک روزه ثبت‌سفارش، بخشی از واردکنندگان خودرو حذف شدند تا بار دیگر این بازار با تغییر و تحولاتی همراه شود.

نوسانات نرخ ارز، دستورالعمل جدید خودروهای وارداتی که در آن واردات به تولید و اخذ نمایندگی از شرکت‌های مادر منوط شده از مهم‌ترین مسائلی است که طی ماه‌های اخیر بازار خودروهای وارداتی را دستخوش تغییرات کرده است. حالا با ابلاغ دستورالعمل ساماندهی بازار ارز از سوی اسحاق جهانگیری تکانه دیگری بر این بازار وارد شد. در بند ششم این دستورالعمل تاکید شده: «شرط ثبت‌سفارش خودرو و سایر کالاهای بادوام به تشخیص وزارت صنعت، معدن و تجارت منوط به داشتن نمایندگی مجاز و خدمات پس از فروش خواهد بود و براین اساس وزارتخانه متبوع ضروری است در اسرع وقت واردات خودرو و کالاهای مشمول بدون پیش‌شرط مذکور را ممنوع کند.» وزارت صنعت، معدن و تجارت با ابلاغ این دستورالعمل، یکشنبه گذشته ثبت‌سفارش خودروهای وارداتی را به مدت ۲۴ ساعت بست. بنابراین با وجود آنکه واردکنندگان انتقادات بسیاری را نسبت به تفسیر وزارتخانه از این بند داشتند اما وزارت صنعت، معدن و تجارت به منظور تعیین تکلیف وضعیت نمایندگی‌های غیرمستقیم ثبت‌سفارش تمامی خودروهای وارداتی را متوقف کرد. توقفی که منجر به حذف و اضافه‌هایی در لیست خودروهای مجاز برای ورود به کشور شد. براین اساس، در حالی سایت ثبت‌سفارش خودروهای وارداتی در دوشنبه عصر بار دیگر فعال شد که این بسته وباز شدن منجر به تغییراتی اساسی در لیست خودروهای مجاز برای ورود به کشور شد و دو دسته از واردکنندگان از لیست مدنظر حذف شدند.

دسته اولی که از این لیست حذف شدند واردکنندگانی بودند که تاکنون گواهی تمدید فعالیت خود از شرکت مادر را به مرکز امور اصناف ارائه نداده‌اند. شرکت‌هایی که گفته می‌شود، دارای نمایندگی مستقیم از شرکت مادر هستند اما اعتبار مدت زمان گواهی نمایندگی آنها به پایان رسیده است. شرکت‌هایی همچون کیا و هیوندای در این دسته قرار دارند. از آنجا که این دسته، هم اکنون در حال تمدید گواهی نمایندگی خود هستند بنابراین با اتمام روند اداری‌شان، بار دیگر به لیست خودروهای مجاز برای ورود به کشور اضافه خواهند شد.اما دسته دومی که حذف شده و به نظر می‌رسد که دیگر راهی برای بازگشت به لیست مذکور ندارند، نمایندگی‌های واردکننده غیرمستقیم هستند. واردکنندگانی که وزارت صنعت برای اخذ نمایندگی رسمی دو بار مهلت برای آنها در نظر گرفت اما آنها نتوانستند در مهلت مقرر نمایندگی خود را از شرکت مادر اخذ کنند.

براساس تصمیم وزارت صنعت در دوره پساتحریم شرکت‌ها باید نمایندگی رسمی از شرکت مادر دریافت کنند. برهمین اساس نیز وزارتخانه در اوایل اسفندماه سال جاری با ارسال نامه‌ای به شرکت‌های غیرمستقیم اخطار داد که ظرف مدت ۶ ماه باید نمایندگی خود از شرکت اصلی را دریافت کنند، در غیر این صورت مجوز فعالیت آنها ابطال خواهد شد. اما بسیاری از شرکت‌ها، بنا به دلایلی چون مساعد نبودن فضای اقتصادی و سیاسی کشور از یک‌سو و سیاست‌های دوگانه آمریکایی‌ها در قبال ایران نتوانستند مذاکرات خود را نهایی کنند و موفق به دریافت مجوز از شرکت مادر نشدند.

وزارتخانه با ابلاغ دستورالعمل «نحوه صدور گواهی فعالیت نمایندگی‌ها و دفاتر شعب شرکت‌های خارجی عرضه‌کننده کالاهای سرمایه‌ای» شرکت‌های غیرمستقیم وارد‌کننده خودرو را ملزم به اخذ مجوز رسمی از شرکت مادر برای فعالیت در ایران کرد. در این دستورالعمل مهلت سه ماهه دیگری برای دریافت مجوز از شرکت مادر برای شرکت‌های غیرمستقیم در نظر گرفته شد. با اتمام این دستورالعمل در تاریخ ۱۸ آذرماه باز هم نتایج موردنظر وزارت صنعت حاصل نشد و شرکت‌های مذکور نتوانستند نمایندگی از شرکت مادر را دریافت کنند. در حالی وزارتخانه سرنوشت شرکت‌های مذکور را لغو مجوز فعالیت عنوان کرده بود اما رئیس مرکز امور اصناف و بازرگانان وزارت صنعت خبر از در نظر گرفتن مهلت دیگری تا اطلاع ثانوی داد. در این بین برخی مهلت در نظر گرفته شده را تا پایان سال عنوان کردند و برخی خبرها نیز به تعویق این زمان تا خرداد ماه سال آینده اشاره داشتند اما مدیران وزارتخانه هیچ‌یک از این زمان‌ها را تایید نکردند. برهمین اساس با ابلاغ دستورالعمل ساماندهی بازار ارز به یکباره ثبت‌سفارش متوقف شد و این شرکت‌ها از لیست خودروهای مجاز برای ورود به کشور حذف شدند. برندهای اوپل، هوندا، اشکودا، ب‌ام و، سیئات و آئودی در این رده قرار می‌گیرند.

بنابر لیست قبلی تعداد ۶۶ مدل خودرو اجازه ثبت‌سفارش داشتند؛ حال آنکه لیست کنونی به ۳۶ مدل خودرو کاهش یافته است. آب رفتن مدل‌های خودروها نشان از کاهش تعداد شرکت‌های واردکننده خودرو دارد. به‌طوری که در حال حاضر تنها ۱۴ شرکت اجازه ثبت‌سفارش خودرو دارند. بنا بر لیست کنونی ثبت‌سفارش برای برندهایی چون بنز، رنو، تویوتا، پورشه، نیسان، ترامچی، گریت وال، میتسوبیشی، ام‌جی، دی‌اس (برند لوکس پژو)، سوناتا هیبریدی و جی‌آی‌سی که دارای نمایندگی رسمی از سوی شرکت مادر هستند باز است و این شرکت‌ها اجازه واردات خودرو به کشور را دارند.

باوجود اینکه وزارت صنعت در هفته جاری به تعیین تکلیف درخصوص نحوه فعالیت شرکت‌های واردکننده خودرو در دوره پساتحریم پرداخت اما بسیاری از واردکنندگان نسبت به سیاست‌های اتخاذ شده انتقادات بسیاری دارند. به اعتقاد آنها حذف واردکنندگان خودرو بدون در نظر گرفتن یک سازوکار مشخص موجب شده بازار خودرو در وضعیت نابسامانی به سر ببرد. براین اساس بسیاری از واردکنندگان تاکید دارند که با حذف برخی از برندها، بازار خودروهای وارداتی آشفته شده و قیمت‌ها در آن شدیدا نوسان می‌کند.