نهال رتبه بندی اعضای اتاق ایران 3 ساله شد
طرح ملی رتبه بندی اعضای اتاق بازرگانی با توجه به متن تبصره 2 بند 3 ماده 10 آیین نامه اجرایی قانون مقررات واردات و صادرات مصوب 8/3/89 هیات وزیران از فروردین ماه سال 90 به صورت داوطلبانه آغاز به کار نموده است. این طرح پس از عبور از فاز صفر در سال 90 که با رتبه بندی 120 بنگاه اقتصادی خوش نام کشور به پایان رسید؛ از فروردین ماه 91 با اطلاع رسانی گسترده و تعامل بیشتر با فعالان اقتصادی فعالیت خود را ادامه داد.
چهار موضوع اساسی در طراحی این مدل رتبه بندی مورد توجه قرار گرفته است تا از این مسیر نیازمندی‌های ذی‌نفعان کارت بازرگانی در طول زمان محقق گردد. این چهار مورد به شرح زیر است :
توجه ویژه به نگاه سیستمی
نظام‌ها و مدل‌های بین‌المللی رتبه‌بندی
توجه ویژه به مقررات و قوانین داخلی
اهداف توسعه‌ای و افق ۱۴۰۴
با این نگاه رتبه‌بندی اعضای اتاق بازرگانی با سه هدف اصلی زیر فعالیت خود را آغاز نمود: ۱. ایجاد تمایز بین کارت‌های بازرگانی از طریق به کارگیری روش‌های علمی و عادلانه ارزیابی ۲. تسهیل روابط تجاری داخلی و بین المللی اطلاع رسانی مناسب از رتبه کارت‌های بازرگانی اعضاء ۳. فراهم آوردن بستر قابل اعتماد برای اعطای امتیازات ویژه به دارندگان کارت‌های رتبه‌بندی شده.
برای تحقق اهداف سه گانه فوق، نظام رتبه‌بندی، سیستم منسجمی است که با استفاده از رویکرد سیستمی و با هدف تعیین رتبه هر متقاضی، داده‌های مالی، مدیریتی، قانونی و حقوقی را جمع آوری و تجزیه و تحلیل نموده و در نهایت به عنوان خروجی سیستم، رتبه مربوطه را در قالب معینی منعکس می‌نماید. همچنین در کنار خروجی اصلی این سیستم که رتبه تعیین شده برای کارت بازرگانی صادره است، خروجی دیگری نیز قابل ارائه می‌گردد که عبارتست از گزارش خلاصه رتبه‌بندی متقاضی ارزیابی شده که به متقاضی ارایه می‌گردد. اعتبار این رتبه‌بندی با توجه به تغییرات سالیانه اطلاعات یکساله می‌باشد.
ادامه در صفحه ۲
ادامه از صفحه اول - این سامانه برای تعیین رتبه متقاضیانی که کارت بازرگانی آنها در اتاق بازرگانی و صنایع و معادن و کشاورزی و اتاق تعاون صادر شده و از تاریخ صدور آن حداقل ۳ سال گذشته باشد و توانایی ارائه صورت‌های مالی (شامل ترازنامه و سود و زیان و یادداشت‌های تکمیلی) را دارند، طراحی شده و بدین معنی است که اشخاص حقوقی متقاضی کارت بازرگانی الزاماً و اشخاص حقیقی در صورت وجود صورت‌های مالی مشمول این طرح در سال اول می‌گردند.
نظام رتبه‌بندی باید نشان دهنده یک شمای آرمانی از انتظارات عمومی کشور از فعال کسب و کار و یک رویکرد هدایتگر برای دستیابی به اهداف توسعه و افق ۱۴۰۴ باشد. با توجه به این موضوع برنامه‌های تدوین شده در سطح کلان مسیری را مشخص می‌نمایند که باید توسط همه اجزای نظام شامل دولت و بخش خصوصی و تعاونی پیگیری گردد.
یکی دیگر از موارد مورد توجه، راهنمایی و هدایت سازمان‌ها به توجه هر چه بیشتر به مقررات و قوانین کسب و کار، واردات و صادرات و .... است چرا که بسیاری از ناکامی‌های کسب و کار ما به دلیل عدم توجه به این مقررات و یا برداشت‌های اشتباه از آن‌ها است. همچنین داشتن نگاه سیستمی در طراحی مدلی برای کسب موفقیت بنگاه در بلند مدت سبب شده است تا مدلی طراحی گردد که در آن اجزا به صورت کامل با یکدیگر در تعامل بوده و یکدیگر را پشتیبانی نمایند. تعاملات این معیارها به خوبی در مدل دیده شده است و در نهایت سعی شده تا هدف اصلی که همانا شفاف سازی فضای کسب و کار، غنی سازی بانک‌های اطلاعاتی و بهبود فضای کسب و کار است، محقق گردد.
در این راستا اتاق بازرگانی تمام تلاش خود را برای عدم ورود به تفحص در اطلاعات بنگاه‌ها به کار می‌برد و سعی دارد به صورت موازی با استفاده از اطلاعات ارایه شده توسط متقاضیان که توسط شخص سوم تایید شده است و تحلیل آن‌ها و انجام بررسی‌های دقیق و کارشناسانه از اطلاعات به دست آمده، نقش ملی و حاکمیتی خود را به نحو احسن ایفا نموده و در سطح ملی تعامل سازمان‌ها و شرکت‌ها را بهبود ببخشد. نتیجه کلی این رتبه‌بندی بعد از یک دوره ۵ ساله، شفافیت و بهبود هر چه بیشتر در فضای کسب و کار است.
با توجه به طراحی صورت گرفته ۲ ویژگی عمده برای مدل رتبه بندی در نظر گرفته شده است:
۱.تلاش برای کمی کردن و قابل اندازه‌گیری بودن مدل به منظور جلوگیری از قضاوت و اعمال نظر شخصی در امتیازدهی
۲.تکیه مدل بر خوداظهاری و نه تفحص و جمع آوری شواهدی که توسط شخص ثالث تایید شده است.
معیارهای مورد نظر در این مدل حدود ۴۰ مورد است که توزیع وزن معیارها به صورت عمومی یادگیری و بومی سازی همین توزیع در سطح بین‌المللی است. به طور مثال در نظام‌های رتبه‌بندی اعتباری حرفه‌ای روز دنیا تا مرز ۶۰۰ شاخص مورد بررسی قرار می‌گیرند اما در این مدل آیتم‌هایی در نظر گرفته شده است که هر شخص با داشتن حداقل‌ها می تواند آن‌ها را ارایه داده و این مدل قابلیت جمع‌آوری اطلاعات را دارد و مشکل خاصی در جمع‌آوری وجود ندارد. تمام تلاش طراحان مدل این بوده است که در گام نسخت ارزیابی‌ها دچار مشکل و وقفه خاصی نشود. اما در بلند مدت می‌توان انتظار داشت با فرهنگ سازی و اقبال اشخاص به دقت اطلاعات و انتشار شفاف آن‌ها افزود.
جدول زیر نمایشی از حضور صنایع مختلف در طرح ملی رتبه بندی اعضای اتاق بازرگانی است: