آگاهی مردم، راه‌حل سامان یافتن معماری

دنیای اقتصاد، ضحی زردکانلو- هفته گذشته، نشست اختتامیه فصل نخست سلسله جلسات «سه‌شنبه معماری» با رویکرد اهمیت معماری در شهر مشهد و با سخنرانی مهدی حجت، پیشکسوت میراث فرهنگی کشور و نیز ارائه دیدگاه معماران منتخب در رابطه با «اصلی‌ترین مسأله امروز معماری مشهد» همراه بود. در این نشست که در خانه ملک برگزار شد، جمعی از معماران شهر مشهد حضور داشتند و ۱۰ نفر به ارائه مسائل معماری شهر مشهد پرداختند که درنهایت، طرح مسأله مزدا نوبری با اقبال بیشتری در بین معماران حاضر در جمع مواجه شد.

لزوم برگزاری نشست‌های معماری

مهدی حجت، استاد پیشکسوت معماری در این مراسم با اشاره به جاذبه‌های اقتصادی و فرهنگی در شهر مشهد گفت: شرایط در استان خراسان از طرفی به‌خاطر نابسامانی‌ها و از طرف دیگر به خاطر توانایی موجود برای توسعه و پتانسیل‌های معماری به‌گونه‌ایست که چنین نشست‌های ایجابی را طلب می‌کند. این معمار پیشکسوت ادامه داد: معماری ما تا زمانیکه مردم متوجه نشوند از چه حقوقی در حوزه معماری برخوردار هستند، ‌ساماندهی نخواهد یافت.

باید مسأله آگاهی بخشی را جدی گرفت

حجت با بیان اینکه مردم از حقوق معمارانه خود مطلع نیستند و باید حل معضل آگاهی‌بخشی عمومی را جدی گرفت و از هر موقعیتی برای افزایش آگاهی‌ها نسبت به حقوق معماری استفاده کرد، گفت: در حوزه معماری حقوق تعریف‌شده‌ای نداریم و بر این اساس هیچ راه علاج بلندمدتی در معماری جز آگاهی مردم نسبت به حقوق خود وجود ندارد. وی ادامه داد: مردم باید بدانند در شهر و خانه‌ای که زندگی می‌کنند تا چه اندازه از حقوق معمارانه برخوردارند. حجت افزود: به‌عنوان نمونه‌ای از نابه‌سامانی‌ها می‌توان به اتفاقاتی که پیرامون حرم می‌افتد، اشاره کرد و از افرادی نام برد که اطراف حرم مطهر کار معماری می‌کنند و هیچ کدامشان در این زمینه متخصص نیستند و هیچ اعتراضی هم نسبت به این امر وجود ندارد. وی این مشکل را ناشی از نبود حقوق تعریف شده در معماری و ناآگاهی مردم ما از حقوق معمارانه خود دانست.

هدف از معماری، تامین شکل زندگی انسان است

مهدی حجت گفت: هر علمی دارای یک موضوع است و معمار رفتار و حالات انسان را به‌‌وسیله شکل ساختمان و بهره‌گیری از تناسبات، رنگ و جنس تنظیم می‌کند. وی با اشاره به اینکه معماری باید در خدمت انسان ایفای نقش کند، تصریح کرد: شکل ساختمان وسیله و هدف تامین شکل زندگی انسان است.

با اشتباهات خود مرتکب خیانت می‌شویم

این استاد معماری با بیان اینکه ما با اشتباهاتی که در حوزه معماری مرتکب می‌شویم خیانت می‌کنیم، گفت: ما به همان اندازه که فرزند خانواده‌هایمان هستیم، فرزند خانه‌هایمان نیز هستیم، معماری محیطی که در آن زندگی می‌کنیم در کیفیت وجودی ما موثر است و معلم حقیقی زندگی ماست. درواقع این هنر به شکلی آرام از همان ثانیه‌ای که انسان متولد می‌شد تا زمانی که از دنیا می‌رود، همواره بر وی تاثیرگذار است.

خلاقیت به معنی آفرینش بهتر است

مهدی حجت به خلاقیت به‌عنوان یکی از مولفه‌های اصلی و مهم در حوزه معماری اشاره کرد و افزود: خلاقیت به معنی آفرینش چیزی متفاوت و خرق عادت نیست بلکه در معماری به معنای نوعی به‌آفرینی است و باید با نوعی ارزش افزوده همراه باشد. این استاد معماری با اشاره به ساخت‌وسازهای تقلیدی گفت: ما راه رفتن خود را فراموش کردیم و راه رفتن دیگران را هم به‌طور کامل درنیافتم و از هر دو سو بازماندیم. وی با بیان اینکه معماران مشهدی در آستانه تحولی ساختاری قرار گرفته‌اند، عنوان کرد: برای شکل‌دهی به این تحول باید مجمعی تشکیل شود تا با صدایی واحد به نشر حقوق معماری بپردازد. معماران و مسئولان باید نسبت به مسئولیتی که در مشهد دارند برای تحولی بزرگ که در آینده نزدیک قرار است اتفاق بیفتد، واقف باشند.

سنت و مدرنیته در معماری

مهدی حجت همچنین درباره تفاوت‌های موجود بین سنت و مدرنیته در معماری خاطرنشان کرد: سنت یعنی به‌روز بودن؛ این خلاف تصور عده‌ای‌است که تفاوت‌هایی میان سنت و مدرنیته قائل می‌شوند. درواقع سنت به تناسب اینکه در شرایط زمانی چه اتفاقی رخ می‌دهد، بر مبنای اصولی حرکت می‌کند. این پیشکسوت حوزه میراث ‎فرهنگی با بیان اینکه معماری یکی از مظاهر فرهنگ است، ادامه داد: در مظاهر فرهنگی همه معماران باید سعی کنند براساس فهم قاعده حاکم، محیط فیزیکی و خواست‌ها و نیاز‌های انسانی، دست به طراحی و معماری بزنند. معماری نیازمند یک انقلاب است و باید به یک مطالبه عمومی تبدیل شود.

ثبت قنات قصبه گناباد در یونسکو

در حاشیه این برنامه به مناسبت ثبت قنات قصبه گناباد به‌عنوان نخستین اثر خراسان رضوی در فهرست میراث فرهنگی جهانی یونسکو، مراسم پاسداشتی از زحمات سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان خراسان رضوی در تحقق این مهم برگزار شد. معاون میراث‌ فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری خراسان ‌رضوی در این مراسم با بیان اینکه در این خصوص جشنی در شهرستان گناباد برپا خواهد شد، گفت: ۱۷ اثر از بافت تاریخی با ارزش منطقه ثامن مشهد در حال تملک شدن است و در قالب یک طرح جامع اجرا خواهد شد.

رفع دغدغه تخریب بافت‌های تاریخی مشهد

محمد رکنی ادامه داد: بر همین اساس دغدغه‌هایی که برای تخریب بافت‌های تاریخی در مشهد وجود داشت، رفع شده و از تخریب این بافت‌ها جلوگیری خواهد شد. وی گفت: مدیران استانی به این نتیجه رسیده‌اند که یک خیابان تاریخی در مشهد که همه مولفه‌های مهم، ارزشمند و تاریخی را دارا بوده و امکان ثبت نیز برای آن مهیاست، به ثبت ملی برسد. به همین دلیل قرار بر این شد خیابان ارگ در مشهد که خانه ملک نیز در آن واقع است، در طرح احیا قرار گرفته شود.