گزارش «دنیای اقتصاد« از تخریب ۱۴ معدن در ارتفاعات جنوبی مشهد؛
عزم جدی مبارزه با کوه خواری
دنیای اقتصاد، گروه صنعت و معدن- یکی از بزرگترین معضلات کنونی کلان‌شهرها از جمله مشهد، نداشتن هوای پاک و تنفس‌گاه کافی در شهر است، ارتفاعات و کوه‌های اطراف شهر به منزله تنفس‌گاه آن محسوب می‌شود که امروز متاسفانه شاهد نابودی این محیط‌ها و جایگزینی ساخت و سازها، جاده‌ها و معادن به جای فضای سبز و کوه‌ها هستیم. ارتفاعات شهرها جزء منابع طبیعی و فضای عمومی آزاد برای گذران اوقات فراغت مردم محسوب می‌شوند و نباید کاربری دیگری داشته باشند و دنیای اقتصاد، زهرا صفدری- یکی از بزرگترین معضلات کنونی کلان‌شهرها از جمله مشهد، نداشتن هوای پاک و تنفس‌گاه کافی در شهر است، ارتفاعات و کوه‌های اطراف شهر به منزله تنفس‌گاه آن محسوب می‌شود که امروز متاسفانه شاهد نابودی این محیط‌ها و جایگزینی ساخت و سازها، جاده‌ها و معادن به جای فضای سبز و کوه‌ها هستیم.
دنیای اقتصاد، گروه صنعت و معدن- یکی از بزرگترین معضلات کنونی کلان‌شهرها از جمله مشهد، نداشتن هوای پاک و تنفس‌گاه کافی در شهر است، ارتفاعات و کوه‌های اطراف شهر به منزله تنفس‌گاه آن محسوب می‌شود که امروز متاسفانه شاهد نابودی این محیط‌ها و جایگزینی ساخت و سازها، جاده‌ها و معادن به جای فضای سبز و کوه‌ها هستیم. ارتفاعات شهرها جزء منابع طبیعی و فضای عمومی آزاد برای گذران اوقات فراغت مردم محسوب می‌شوند و نباید کاربری دیگری داشته باشند و دنیای اقتصاد، زهرا صفدری- یکی از بزرگترین معضلات کنونی کلان‌شهرها از جمله مشهد، نداشتن هوای پاک و تنفس‌گاه کافی در شهر است، ارتفاعات و کوه‌های اطراف شهر به منزله تنفس‌گاه آن محسوب می‌شود که امروز متاسفانه شاهد نابودی این محیط‌ها و جایگزینی ساخت و سازها، جاده‌ها و معادن به جای فضای سبز و کوه‌ها هستیم.
ارتفاعات شهرها جزء منابع طبیعی و فضای عمومی آزاد برای گذران اوقات فراغت مردم محسوب می‌شوند و نباید کاربری دیگری داشته باشند و از این منظر، حفاظت از آن‌ها اهمیت بسیاری دارد؛ از طرفی ایجاد ارتفاعات کاذب می‌تواند در گردش هوای شهر تاثیرگذار باشد و باعث ماندگاری آلودگی‌ها در سطح شهر شود، بنابراین تأثیری منفی در افزایش آلودگی‌ها خواهد داشت.
ارتفاعات جنوبی مشهد از جمله منابع زیست‌محیطی بسیار مهم این شهر است و تصرفات مختلف شخصی و دولتی در این منطقه آنقدر حساسیت‌زاست که سال گذشته مقام معظم رهبری در بیانات خود بر اهمیت حفظ این ارتفاعات تاکید کردند و مدیریت شهری در دوره جدید در این راستا فعالیت‌هایی برای رفع تصرف ارتفاعات انجام داده است.
از جمله اقدامات مدیران شهری برای حفظ این ارتفاعات می‌توان به برخورد با متخلفان ساخت و ساز و نیز جلوگیری از فعالیت معادن غیرمجاز و تخریب آن‌ها اشاره کرد؛ براین اساس در هفته گذشته طی عملیاتی طرح رفع تصرف اراضی ارتفاعات جنوبی شهر مشهد با تخریب تعدادی از معادن غیرمجاز و فعال در ارتفاعات جنوبی با حضور مسئولان شهری و جمعی از خبرنگاران آغاز شد.
تخریب ۱۴ معدن در ۳ روز
مدیر پروژه کمربند سبز مشهد در حاشیه اجرای طرح رفع تصرف اراضی ارتفاعات جنوبی شهر مشهد در جمع خبرنگاران گفت: تا کنون ۱۴ معدن غیرمجاز شناسایی شده که با دستور مقام قضائی و در طی سه روز این معادن اعاده به وضع سابق می‌شوند. وی افزود: فاز اول این عملیات رفع تصرف اراضی در سال گذشته بوده است و فاز دوم آن مربوط به اراضی «خسروآباد گاش» بود که در تاریخ ۲۸ دی ماه سال گذشته اجرایی شد.
به گزارش ایسنا، سعید پاک‌سیما با بیان اینکه فاز سوم این طرح شامل معادن غیرمجاز در ارتفاعات جنوبی مشهد است و قرار است به دستور مقام قضایی و در طی سه روز به وضع سابق اعاده شوند، ادامه داد: از سال ۹۲ گروه گشت مشترک حفاظت از اراضی ملی با حضور اداره راه و شهر سازی و اداره کل منابع طبیعی و نیز صنعت و معدن تشکیل شده که سرپرستی این تیم نیز به عهده شهرداری است.
مدیر کمربند سبز مشهد عنوان کرد: ایجاد این گروه منجر به شکل‌گیری یک قدرت واحد شد و از اقدامات مهم این کارگروه جلوگیری از احداث معادن جدید بوده است. زیرا هر روز گروه‌های جدیدی خواستار ایجاد معادن در این منطقه بوده‌اند. وی با اشاره به اینکه بسیاری از تصرفاتی که توسط نیروی انتطامی در این منطقه صورت گرفته است جزء کمربند سبز مشهد محسوب می‌شود، تصریح کرد: متولی و مسئول نظارت بر معادن، وزارت صنعت، معدن و تجارت است و علت ورود شهرداری به این امر اجرای پروژه کمربند سبز و رفع موانع در این حیطه است. همچنین در این زمینه همکاری‌های دوجانبه میان شهرداری، ارتش و سپاه می‌تواند راهگشا باشد تا با واگذاری این اراضی بتوانیم فضای سبز مشهد را گسترش دهیم.
مدیر کمربند سبز مشهد خاطرنشان کرد: کمربند سبز جنوبی مشهد ۹۰۰۰ هکتار است که از وکیل‌آباد تا هفت حوض را شامل می‌شود و تاکنون ۱۷۰۰ هکتار آن ایجاد شده است. وی افزود: کاشت دو میلیون و ۲۰۰ هزار اصله درخت برای برنامه کمربند سبز مشهد در نظر گرفته شده، همچنین تاکنون ۳۰۰ هزار اصله درخت کاشته شده است.
پاک‌سیما با اشاره به اینکه دو معدن مجاز نیز در این حوزه در حال بهره‌برداری هستند، اضافه کرد: پروانه این معادن تمدید شده است و فعلا به آن‌ها کاری نداریم؛ معادن فعال در این محدوده تخریب‌های زیست محیطی بسیاری را انجام داده‌اند و انفجارهایی که در این معادن صورت می‌گیرد، می‌تواند منجر به تحریک زمین و ایجاد بسترهای زلزله باشد که باعث می‌شود اعاده اراضی هرچه سریع‌تر انجام شود.
رفع اشغال زمین‌خواران
و کوه‌خواران، هنر است
شهردار منطقه 9 مشهد به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: شهرداری منطقه 9 با وسعتی بیش از 3275 هکتار و جمعیتی بـالغ بر 329 هزار و 562 نفر از طرف شمـال به بولـوار وکیـل‌آباد و بـاغ ملک‌آباد، از جنوب همجوار با کوه بینالود، از شـرق به میدان جهاد و کوهسنگــی و از غرب به سه راهی طرقبه و شاندیز منتهی می‌شود و با توجه به شرایط جغرافیایی این منطقه و جلسات برگزار شده با مشاور طرح تفصیلی مقرر شد تمامی سطوح بالای 1200 متر ارتفاع از سطح دریا، به عنوان ارتفاعات محسوب شود.
مجید محمدی‌فر می‌افزاید: در راستای تحقق پیام رهبری مبنی بر حفظ ارتفاعات جنوب مشهد، برای جلوگیری از تصرفات و ساخت و سازها در ارتفاعات ابتدا به شناسایی مکان‌ها و متخلفان پرداخته سپس اطلاع‌رسانی لازم را انجام دادیم و در نهایت درخواست تقاضای آراء را به مبادی ذی‌ربط دادیم که از سوی دادستانی برای محله‌ای به نام گاش یا خسروآباد در ارتفاعات جنوبی شهر و واقع در منطقه ۹ شهرداری که به محل تجمع بزهکاران و خلافکاران تبدیل شده بود اجازه تخریب گرفتیم و آن محله را به فضای سبز تبدیل کردیم، افزون بر این دادستانی حکم تخریب ۱۴ معدن غیرمجاز در ارتفاعات را نیز صادر کرد که تاکنون شش معدن از این تعداد تخریب شده و مابقی در دستور کار است.
شهردار منطقه 9 مشهد خاطرنشان می‌کند: هر کاری که برای جلوگیری از تعدی، تعرض و رفع اشغال زمین‌خواران و کوه‌خواران انجام گیرد، هنر است؛ در این راستا رهبری هم فرمودند حتی اگر اسنادی صادر شده باید باطل شود و در این زمینه لازم است استاندار وارد موضوع شود و با کمک دادستان، اداره کل راه و شهرسازی و سازمان ثبت اسناد مساله را رسیدگی کنند تا از اشغالی که رخ داده جلوگیری شود، این موضوع شدنی است و غیرتی مسئولانه را می‌طلبد.
محمدی‌فر ادامه می‌دهد: پیش از بیانات و تاکیدات رهبری برای حفظ ارتفاعات جنوب مشهد در اسفندماه سال گذشته، کسی در این زمینه به فکر نبود و همه مجوزهای لازم را گرفته بودند و بخشی از ارتفاعات توسط دستگاه‌های دولتی و نهادهای نظامی به اشغال درآمد، بخشی توسط اشخاص حقیقی، بخشی در قالب معادن و بخشی به بهانه احداث دکل‌های مخابراتی به اشغال درآمده و این نیازمند وارد شدن استاندار به موضوع و آوردن دیگر دستگاه‌ها پای کار است.
۵۷ درصد تصرفات ارتفاعات جنوبی
در منطقه 9، تصرفات دولتی است
شهردار منطقه ۹ اظهار می‌کند: در حال حاضر بیش از ۹۵ هکتار از اراضی ارتفاعات منطقه ۹ مشهد در تصرفات دولتی، بیش از ۲۶ هکتار در تصرفات شخصی و ۴۷ هکتار در تصرف معادن است و این بدان معناست که ۵۷ درصد از مجموع تصرفات ارتفاعات جنوبی مشهد مربوط به تصرفات دولتی، ۲۸ درصد شخصی و ۱۵ درصد مربوط به معادن است. وی می‌افزاید: تصرفات دولتی شامل ۲۵ هکتار پارک‌های سطح منطقه، شش هکتار دکل‌ها و ۶۴.۵ هکتار ارتفاعات جنوبی است.
پیشنهادات برای رفع تصرف
محمدی‌فر می‌گوید: پیشنهاد ما برای رفع تصرفات دولتی برگزاری جلسات مشترک مدیران شهر با ارگان‌های مربوطه مدعی برای تعیین تکلیف اراضی آب و فاضلاب، سپاه پاسداران، نیروی انتظامی، برق و ارتش است و در زمینه ارتفاعات متصرف شده شخصی پیشنهاد می‌شود تملک تصرفات انتهای بلوار سرافرازان با توجه به افزایش ارزش افزوده زمین‌ها در اسرع وقت انجام شود و در خصوص تصرفات فاقد اسناد و مدارک، اجرای رای قلع و آزاد سازی آن‌ها برای تحویل به شهرداری و اجرای طرح درخت کاری پیگیری شود.
شهردار منطقه ۹ ادامه می‌دهد: در خصوص معادن و رفع تصرف آن‌ها پیشنهاد ما در فاز اول آزادسازی و رفع تصرف تمامی معادن و در فاز دوم برنامه‌ریزی برای حمایت از اشتغال‌زایی و صنایع دستی(سنگ‌های هرکاره) تحت نظارت و کنترل ارگان‌های مربوطه در چند سال برای بهره‌برداری از معادن و اجاره آن‌هاست؛ درباره اراضی مستعد تصرف نیز پیشنهاد ما دستور تحویل این اراضی به شهرداری برای پیش‌بینی بودجه و انجام درخت کاری به منظور افزایش سرانه فضای سبز شهر مشهد است.
محمدی‌فر تصریح می‌کند: درباره وضعیت دکل‌ها نیز پیشنهاد تشکیل کارگروه متخصص برای تشخیص لزوم وجود دکل‌ها و در ادامه آن جمع‌آوری دکل‌های غیرضروری با تشخیص این کارگروه و یا سامان‌دهی یا تجمیع و تعیین تکلیف دکل‌های ضروری با تشخیص کارگروه را ارائه می‌دهیم.
شهردار منطقه ۹ تاکید می‌کند: زمین‌خواران دارای برنامه‌هایی طولانی مدت و هدف‌دار هستند، زمین‌خواران و کوه‌خواران چون به دنبال تامین منافع آینده خود هستند حساب شده عمل می‌کنند و پیش‌بینی‌های لازم را دارند چون وقتی کمربند سبز و بلوار نماز در ارتفاعات جنوبی شهر ایجاد شود، طبیعتا صحبت از ایجاد پمپ بنزین، پمپ گاز، استراحتگاه، تعمیرگاه و تغییر کاربری زمین و ایجاد واحدهای مسکونی هم پیش می‌آید و در نهایت می‌بینیم تمام ارتفاعاتی که محل عبور هوای تمیز، آزاد و پاک است، به محلی آلوده تبدیل می‌شود.
محمدی‌فر می‌گوید: شاید در حال حاضر نیازی به ساخت جاده و بلوار نماز و کمربندی 75 متری در ارتفاعات جنوبی نباشد و بتوان برای کاهش ترافیک بلوار فکوری را به صورت دو سطحی اجرا کرد و هزینه را آنجا انجام داد تا نیازی به تراشیدن ارتفاعات و کوه‌ها به بهانه کمربند شهری و ساخت بلوار نباشد، احداث کمربند جزء وظایف شهرداری‌ها نیست و از وظایف راه و شهرسازی است، اما شهرداری به نیت خدمت به مردم هزینه بزرگی در این زمینه انجام می‌دهد.
شهردار منطقه ۹ یادآور می‌شود: با ساخت و سازها در ارتفاعات و ایجاد کمربندی برای جلوگیری از این تصرفات، زمین‌هایی که در گذشته ارزشی نداشت تبدیل به طلا می‌شود و در آینده باز هم برج‌سازی و ساختمان‌سازی در آن منطقه صورت می‌گیرد و فضای سبز و تنفس‌گاه مردم خصوصا برای نسل آینده از بین خواهد رفت و حتی در ده سال آینده هم ممکن است شاهد هجوم ریزگردها و ریزدانه‌ها باشیم.
تخریب معادن غیرمجاز امری طبیعی است
رئیس سازمان نظام مهندسی معدن خراسان رضوی نیز درباره تخریب 14 معدن غیرمجاز در ارتفاعات جنوبی مشهد می‌گوید: برداشت ذخایر زمینی منوط به اخذ مجوز است و حتی کسی که قصد دارد به هر شکلی در زمین خودش برداشت ذخایر معدنی داشته باشد، باز هم باید مجوز لازم را از ارگان‌های مربوطه بگیرد.
حسین نکاحی می‌افزاید: برخی از معادن دارای مجوز در ارتفاعات جنوبی مشهد ممکن است مانند کارخانه‌ای که در شهر قرار دارد در سال‌های گذشته کیلومترها از شهر فاصله داشته اما به دلیل توسعه شهر امروز در محدوده شهری قرار گرفته باشند، در این زمینه تشکیلات زیادی در حوزه صنعت، کشاورزی و دامداری وجود دارد که در گذشته دور از شهر بودند و حالا در نزدیکی شهر قرار داشته و آلوده‌کننده هستند. معادن اگر دارای مجوز باشند که مجوزمدت‌دار و قابل‌تغییر است و باید خدمات و امکاناتی دریافت کنند و یا به هر دلیلی جابه‌جا شوند. قانون می‌گوید برای مجوزدارها باید براساس مجوز تسهیلاتی قائل شد تا جابه‌جایی صورت گیرد یا عمر معدن مشخص است و یا به دلایلی مانند عدم‌رعایت قوانین باید لغو مجوز شود.
نکاحی خاطرنشان می‌کند: اگر این معادن مجوزی ندارند از روز اول کارشان خطا بوده و امروز حق هیچ ادعایی ندارند، علاوه بر اینکه می‌توان از فعالیت این معادن جلوگیری کرد، می‌توان علیه معدن‌داران شکایت کرد چون سال‌ها بدون مجوز کار کرده‌اند؛ اما برای معادن دارای مجوز باید به بررسی سوابق پرداخت و حالا که در محدوده شهری واقع شده‌اند مثل کارخانه قند که در شهر مشهد است و طی سال‌ها پیگیری جابه‌جا شد با آن‌ها برخورد شود؛ این معادن تشکیلاتی اشتغال‌زا هستند، می‌توان با تعامل مدیران و بررسی‌هایی که انجام می‌دهند آن‌ها را جابه‌جا کرد.
رئیس سازمان نظام مهندسی معدن خراسان رضوی اظهار می‌کند: چنین اتفاقی کمتر رخ داده چون توسعه شهرها آنقدر سریع نبوده که معدن داخل شهر قرار بگیرد و پرونده معادن دارای مجوزی که در محدوده شهری قرار گرفته‌اند با تعامل قابل حل است. وی اضافه می‌کند: صدور مجوز برای معدن دارای مراحلی قانونی است و به طور حتم این مراحل طی شده که مجوز دریافت شده است و اگر صدور مجوز برای این معادن مشکل داشته باز هم قابل بررسی است. این مشکلات در تهران هم وجود دارد و معادن شن و ماسه در نزدیک این شهر واقع شده‌اند، موضوع حفظ ارتفاعات مشهد هم از زمانی آغاز شد که تصرفات غیرقانونی رخ داد وگرنه معادن آن منطقه سال‌هاست که
در حال فعالیت هستند.
درخواستی برای بازدید و ارائه نظر درباره معادن ارتفاعات دریافت نکردیم
نکاحی یادآور می‌شود: سازمان نظام مهندسی معدن مرجع نظارت بر این معادن و تحت نظارت سازمان صنعت، معدن و تجارت است و برای انجام بررسی و پیگیری‌های لازم در زمینه فعالیت و تخریب این معادن لازم است دستورات از سوی سازمان صنعت و معدن صادر شود اما تاکنون هیچ گزارش، درخواست و دستورالعملی برای بازدید و ارائه نظر در این زمینه به دست ما نرسیده است. سازمان نظام مهندسی معدن بازوی اجرایی و عملیاتی نیست بلکه بازوی نظارتی و کمک‌کننده به سازمان است و در نهایت تصمیم نهایی را سازمان صنعت و معدن می‌گیرد، به طور حتم در سال‌های گذشته نظارت و پیگیری بر فعالیت معادن واقع در ارتفاعات صورت گرفته است اما حالا که بحث ایجاد جاده و کمربندی مطرح شده و آن مناطق ارزشمند شده‌اند، حساسیت نیز ایجاد شده است.
رئیس سازمان نظام مهندسی معدن بیان می‌کند: اکثر معادن واقع در ارتفاعات جنوبی مشهد سنگ لاشه است و جز سنگ لاشه در حاشیه جنوب شهر مشهد معدن خاصی وجود ندارد.
آیا زور مدیریت شهری
به دولتی‌ها می‌چربد؟
تخریب معادن غیرمجاز از سوی مسئولان شهری برای حفظ ارتفاعات جنوبی شهر مشهد اقدامی مطلوب است اما این در حالی است که به گفته شهردار منطقه 9، معادن تنها 15 درصد از ارتفاعات جنوبی را تصرف کرده‌اند و بیشترین میزان تصرفات در اختیار ارگان‌های دولتی با 57 درصد از مجموع تصرفات است و باید ببینیم آیا می‌توان این اراضی را رفع تصرف کرد؟ فرآیندی که به نظر بسیار زمان‌بر می‌آید اما امید می‌رود با توجه به تاکیدات مقام معظم رهبری، این موضوع هر چه سریع‌تر انجام شود.
نکته دیگر در این میان حفظ محیط‌زیست شهری است، برای تحقق این امر معادن و ساخت و سازهای ارتفاعات تخریب می‌شود اما اگر قرار است علاوه بر احداث کمربند سبز شهری که به عقیده کارشناسان برای حفظ تنفس‌گاه شهری مطلوب است، جاده و بلواری دیگر نیز در این ارتفاعات احداث شود، نه تنها به حفظ محیط‌زیست شهری و ریه‌های شهر کمک نشده بلکه این بار گامی بزرگتر در راستای تخریب این ارتفاعات برداشته شده است زیرا احداث جاده، بلوار و کمربندی به طور حتم تبعات زیادی را به دنبال خواهد داشت.
ارتفاعات شهرها جزء منابع طبیعی و فضای عمومی آزاد برای گذران اوقات فراغت مردم محسوب می‌شوند و نباید کاربری دیگری داشته باشند و از این منظر، حفاظت از آن‌ها اهمیت بسیاری دارد؛ از طرفی ایجاد ارتفاعات کاذب می‌تواند در گردش هوای شهر تاثیرگذار باشد و باعث ماندگاری آلودگی‌ها در سطح شهر شود، بنابراین تأثیری منفی در افزایش آلودگی‌ها خواهد داشت.
ارتفاعات جنوبی مشهد از جمله منابع زیست‌محیطی بسیار مهم این شهر است و تصرفات مختلف شخصی و دولتی در این منطقه آنقدر حساسیت‌زاست که سال گذشته مقام معظم رهبری در بیانات خود بر اهمیت حفظ این ارتفاعات تاکید کردند و مدیریت شهری در دوره جدید در این راستا فعالیت‌هایی برای رفع تصرف ارتفاعات انجام داده است.
از جمله اقدامات مدیران شهری برای حفظ این ارتفاعات می‌توان به برخورد با متخلفان ساخت و ساز و نیز جلوگیری از فعالیت معادن غیرمجاز و تخریب آن‌ها اشاره کرد؛ براین اساس در هفته گذشته طی عملیاتی طرح رفع تصرف اراضی ارتفاعات جنوبی شهر مشهد با تخریب تعدادی از معادن غیرمجاز و فعال در ارتفاعات جنوبی با حضور مسئولان شهری و جمعی از خبرنگاران آغاز شد.
تخریب ۱۴ معدن در ۳ روز
مدیر پروژه کمربند سبز مشهد در حاشیه اجرای طرح رفع تصرف اراضی ارتفاعات جنوبی شهر مشهد در جمع خبرنگاران گفت: تا کنون ۱۴ معدن غیرمجاز شناسایی شده که با دستور مقام قضائی و در طی سه روز این معادن اعاده به وضع سابق می‌شوند. وی افزود: فاز اول این عملیات رفع تصرف اراضی در سال گذشته بوده است و فاز دوم آن مربوط به اراضی «خسروآباد گاش» بود که در تاریخ ۲۸ دی ماه سال گذشته اجرایی شد.
به گزارش ایسنا، سعید پاک‌سیما با بیان اینکه فاز سوم این طرح شامل معادن غیرمجاز در ارتفاعات جنوبی مشهد است و قرار است به دستور مقام قضایی و در طی سه روز به وضع سابق اعاده شوند، ادامه داد: از سال ۹۲ گروه گشت مشترک حفاظت از اراضی ملی با حضور اداره راه و شهر سازی و اداره کل منابع طبیعی و نیز صنعت و معدن تشکیل شده که سرپرستی این تیم نیز به عهده شهرداری است.
مدیر کمربند سبز مشهد عنوان کرد: ایجاد این گروه منجر به شکل‌گیری یک قدرت واحد شد و از اقدامات مهم این کارگروه جلوگیری از احداث معادن جدید بوده است. زیرا هر روز گروه‌های جدیدی خواستار ایجاد معادن در این منطقه بوده‌اند. وی با اشاره به اینکه بسیاری از تصرفاتی که توسط نیروی انتطامی در این منطقه صورت گرفته است جزء کمربند سبز مشهد محسوب می‌شود، تصریح کرد: متولی و مسئول نظارت بر معادن، وزارت صنعت، معدن و تجارت است و علت ورود شهرداری به این امر اجرای پروژه کمربند سبز و رفع موانع در این حیطه است. همچنین در این زمینه همکاری‌های دوجانبه میان شهرداری، ارتش و سپاه می‌تواند راهگشا باشد تا با واگذاری این اراضی بتوانیم فضای سبز مشهد را گسترش دهیم.
مدیر کمربند سبز مشهد خاطرنشان کرد: کمربند سبز جنوبی مشهد ۹۰۰۰ هکتار است که از وکیل‌آباد تا هفت حوض را شامل می‌شود و تاکنون ۱۷۰۰ هکتار آن ایجاد شده است. وی افزود: کاشت دو میلیون و ۲۰۰ هزار اصله درخت برای برنامه کمربند سبز مشهد در نظر گرفته شده، همچنین تاکنون ۳۰۰ هزار اصله درخت کاشته شده است.
پاک‌سیما با اشاره به اینکه دو معدن مجاز نیز در این حوزه در حال بهره‌برداری هستند، اضافه کرد: پروانه این معادن تمدید شده است و فعلا به آن‌ها کاری نداریم؛ معادن فعال در این محدوده تخریب‌های زیست محیطی بسیاری را انجام داده‌اند و انفجارهایی که در این معادن صورت می‌گیرد، می‌تواند منجر به تحریک زمین و ایجاد بسترهای زلزله باشد که باعث می‌شود اعاده اراضی هرچه سریع‌تر انجام شود.
رفع اشغال زمین‌خواران
و کوه‌خواران، هنر است
شهردار منطقه 9 مشهد به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: شهرداری منطقه 9 با وسعتی بیش از 3275 هکتار و جمعیتی بـالغ بر 329 هزار و 562 نفر از طرف شمـال به بولـوار وکیـل‌آباد و بـاغ ملک‌آباد، از جنوب همجوار با کوه بینالود، از شـرق به میدان جهاد و کوهسنگــی و از غرب به سه راهی طرقبه و شاندیز منتهی می‌شود و با توجه به شرایط جغرافیایی این منطقه و جلسات برگزار شده با مشاور طرح تفصیلی مقرر شد تمامی سطوح بالای 1200 متر ارتفاع از سطح دریا، به عنوان ارتفاعات محسوب شود.
مجید محمدی‌فر می‌افزاید: در راستای تحقق پیام رهبری مبنی بر حفظ ارتفاعات جنوب مشهد، برای جلوگیری از تصرفات و ساخت و سازها در ارتفاعات ابتدا به شناسایی مکان‌ها و متخلفان پرداخته سپس اطلاع‌رسانی لازم را انجام دادیم و در نهایت درخواست تقاضای آراء را به مبادی ذی‌ربط دادیم که از سوی دادستانی برای محله‌ای به نام گاش یا خسروآباد در ارتفاعات جنوبی شهر و واقع در منطقه ۹ شهرداری که به محل تجمع بزهکاران و خلافکاران تبدیل شده بود اجازه تخریب گرفتیم و آن محله را به فضای سبز تبدیل کردیم، افزون بر این دادستانی حکم تخریب ۱۴ معدن غیرمجاز در ارتفاعات را نیز صادر کرد که تاکنون شش معدن از این تعداد تخریب شده و مابقی در دستور کار است.
شهردار منطقه 9 مشهد خاطرنشان می‌کند: هر کاری که برای جلوگیری از تعدی، تعرض و رفع اشغال زمین‌خواران و کوه‌خواران انجام گیرد، هنر است؛ در این راستا رهبری هم فرمودند حتی اگر اسنادی صادر شده باید باطل شود و در این زمینه لازم است استاندار وارد موضوع شود و با کمک دادستان، اداره کل راه و شهرسازی و سازمان ثبت اسناد مساله را رسیدگی کنند تا از اشغالی که رخ داده جلوگیری شود، این موضوع شدنی است و غیرتی مسئولانه را می‌طلبد.
محمدی‌فر ادامه می‌دهد: پیش از بیانات و تاکیدات رهبری برای حفظ ارتفاعات جنوب مشهد در اسفندماه سال گذشته، کسی در این زمینه به فکر نبود و همه مجوزهای لازم را گرفته بودند و بخشی از ارتفاعات توسط دستگاه‌های دولتی و نهادهای نظامی به اشغال درآمد، بخشی توسط اشخاص حقیقی، بخشی در قالب معادن و بخشی به بهانه احداث دکل‌های مخابراتی به اشغال درآمده و این نیازمند وارد شدن استاندار به موضوع و آوردن دیگر دستگاه‌ها پای کار است.
۵۷ درصد تصرفات ارتفاعات جنوبی
در منطقه 9، تصرفات دولتی است
شهردار منطقه ۹ اظهار می‌کند: در حال حاضر بیش از ۹۵ هکتار از اراضی ارتفاعات منطقه ۹ مشهد در تصرفات دولتی، بیش از ۲۶ هکتار در تصرفات شخصی و ۴۷ هکتار در تصرف معادن است و این بدان معناست که ۵۷ درصد از مجموع تصرفات ارتفاعات جنوبی مشهد مربوط به تصرفات دولتی، ۲۸ درصد شخصی و ۱۵ درصد مربوط به معادن است. وی می‌افزاید: تصرفات دولتی شامل ۲۵ هکتار پارک‌های سطح منطقه، شش هکتار دکل‌ها و ۶۴.۵ هکتار ارتفاعات جنوبی است.
پیشنهادات برای رفع تصرف
محمدی‌فر می‌گوید: پیشنهاد ما برای رفع تصرفات دولتی برگزاری جلسات مشترک مدیران شهر با ارگان‌های مربوطه مدعی برای تعیین تکلیف اراضی آب و فاضلاب، سپاه پاسداران، نیروی انتظامی، برق و ارتش است و در زمینه ارتفاعات متصرف شده شخصی پیشنهاد می‌شود تملک تصرفات انتهای بلوار سرافرازان با توجه به افزایش ارزش افزوده زمین‌ها در اسرع وقت انجام شود و در خصوص تصرفات فاقد اسناد و مدارک، اجرای رای قلع و آزاد سازی آن‌ها برای تحویل به شهرداری و اجرای طرح درخت کاری پیگیری شود.
شهردار منطقه ۹ ادامه می‌دهد: در خصوص معادن و رفع تصرف آن‌ها پیشنهاد ما در فاز اول آزادسازی و رفع تصرف تمامی معادن و در فاز دوم برنامه‌ریزی برای حمایت از اشتغال‌زایی و صنایع دستی(سنگ‌های هرکاره) تحت نظارت و کنترل ارگان‌های مربوطه در چند سال برای بهره‌برداری از معادن و اجاره آن‌هاست؛ درباره اراضی مستعد تصرف نیز پیشنهاد ما دستور تحویل این اراضی به شهرداری برای پیش‌بینی بودجه و انجام درخت کاری به منظور افزایش سرانه فضای سبز شهر مشهد است.
محمدی‌فر تصریح می‌کند: درباره وضعیت دکل‌ها نیز پیشنهاد تشکیل کارگروه متخصص برای تشخیص لزوم وجود دکل‌ها و در ادامه آن جمع‌آوری دکل‌های غیرضروری با تشخیص این کارگروه و یا سامان‌دهی یا تجمیع و تعیین تکلیف دکل‌های ضروری با تشخیص کارگروه را ارائه می‌دهیم.
شهردار منطقه ۹ تاکید می‌کند: زمین‌خواران دارای برنامه‌هایی طولانی مدت و هدف‌دار هستند، زمین‌خواران و کوه‌خواران چون به دنبال تامین منافع آینده خود هستند حساب شده عمل می‌کنند و پیش‌بینی‌های لازم را دارند چون وقتی کمربند سبز و بلوار نماز در ارتفاعات جنوبی شهر ایجاد شود، طبیعتا صحبت از ایجاد پمپ بنزین، پمپ گاز، استراحتگاه، تعمیرگاه و تغییر کاربری زمین و ایجاد واحدهای مسکونی هم پیش می‌آید و در نهایت می‌بینیم تمام ارتفاعاتی که محل عبور هوای تمیز، آزاد و پاک است، به محلی آلوده تبدیل می‌شود.
محمدی‌فر می‌گوید: شاید در حال حاضر نیازی به ساخت جاده و بلوار نماز و کمربندی 75 متری در ارتفاعات جنوبی نباشد و بتوان برای کاهش ترافیک بلوار فکوری را به صورت دو سطحی اجرا کرد و هزینه را آنجا انجام داد تا نیازی به تراشیدن ارتفاعات و کوه‌ها به بهانه کمربند شهری و ساخت بلوار نباشد، احداث کمربند جزء وظایف شهرداری‌ها نیست و از وظایف راه و شهرسازی است، اما شهرداری به نیت خدمت به مردم هزینه بزرگی در این زمینه انجام می‌دهد.
شهردار منطقه ۹ یادآور می‌شود: با ساخت و سازها در ارتفاعات و ایجاد کمربندی برای جلوگیری از این تصرفات، زمین‌هایی که در گذشته ارزشی نداشت تبدیل به طلا می‌شود و در آینده باز هم برج‌سازی و ساختمان‌سازی در آن منطقه صورت می‌گیرد و فضای سبز و تنفس‌گاه مردم خصوصا برای نسل آینده از بین خواهد رفت و حتی در ده سال آینده هم ممکن است شاهد هجوم ریزگردها و ریزدانه‌ها باشیم.
تخریب معادن غیرمجاز امری طبیعی است
رئیس سازمان نظام مهندسی معدن خراسان رضوی نیز درباره تخریب 14 معدن غیرمجاز در ارتفاعات جنوبی مشهد می‌گوید: برداشت ذخایر زمینی منوط به اخذ مجوز است و حتی کسی که قصد دارد به هر شکلی در زمین خودش برداشت ذخایر معدنی داشته باشد، باز هم باید مجوز لازم را از ارگان‌های مربوطه بگیرد.
حسین نکاحی می‌افزاید: برخی از معادن دارای مجوز در ارتفاعات جنوبی مشهد ممکن است مانند کارخانه‌ای که در شهر قرار دارد در سال‌های گذشته کیلومترها از شهر فاصله داشته اما به دلیل توسعه شهر امروز در محدوده شهری قرار گرفته باشند، در این زمینه تشکیلات زیادی در حوزه صنعت، کشاورزی و دامداری وجود دارد که در گذشته دور از شهر بودند و حالا در نزدیکی شهر قرار داشته و آلوده‌کننده هستند. معادن اگر دارای مجوز باشند که مجوزمدت‌دار و قابل‌تغییر است و باید خدمات و امکاناتی دریافت کنند و یا به هر دلیلی جابه‌جا شوند. قانون می‌گوید برای مجوزدارها باید براساس مجوز تسهیلاتی قائل شد تا جابه‌جایی صورت گیرد یا عمر معدن مشخص است و یا به دلایلی مانند عدم‌رعایت قوانین باید لغو مجوز شود.
نکاحی خاطرنشان می‌کند: اگر این معادن مجوزی ندارند از روز اول کارشان خطا بوده و امروز حق هیچ ادعایی ندارند، علاوه بر اینکه می‌توان از فعالیت این معادن جلوگیری کرد، می‌توان علیه معدن‌داران شکایت کرد چون سال‌ها بدون مجوز کار کرده‌اند؛ اما برای معادن دارای مجوز باید به بررسی سوابق پرداخت و حالا که در محدوده شهری واقع شده‌اند مثل کارخانه قند که در شهر مشهد است و طی سال‌ها پیگیری جابه‌جا شد با آن‌ها برخورد شود؛ این معادن تشکیلاتی اشتغال‌زا هستند، می‌توان با تعامل مدیران و بررسی‌هایی که انجام می‌دهند آن‌ها را جابه‌جا کرد.
رئیس سازمان نظام مهندسی معدن خراسان رضوی اظهار می‌کند: چنین اتفاقی کمتر رخ داده چون توسعه شهرها آنقدر سریع نبوده که معدن داخل شهر قرار بگیرد و پرونده معادن دارای مجوزی که در محدوده شهری قرار گرفته‌اند با تعامل قابل حل است. وی اضافه می‌کند: صدور مجوز برای معدن دارای مراحلی قانونی است و به طور حتم این مراحل طی شده که مجوز دریافت شده است و اگر صدور مجوز برای این معادن مشکل داشته باز هم قابل بررسی است. این مشکلات در تهران هم وجود دارد و معادن شن و ماسه در نزدیک این شهر واقع شده‌اند، موضوع حفظ ارتفاعات مشهد هم از زمانی آغاز شد که تصرفات غیرقانونی رخ داد وگرنه معادن آن منطقه سال‌هاست که
در حال فعالیت هستند.
درخواستی برای بازدید و ارائه نظر درباره معادن ارتفاعات دریافت نکردیم
نکاحی یادآور می‌شود: سازمان نظام مهندسی معدن مرجع نظارت بر این معادن و تحت نظارت سازمان صنعت، معدن و تجارت است و برای انجام بررسی و پیگیری‌های لازم در زمینه فعالیت و تخریب این معادن لازم است دستورات از سوی سازمان صنعت و معدن صادر شود اما تاکنون هیچ گزارش، درخواست و دستورالعملی برای بازدید و ارائه نظر در این زمینه به دست ما نرسیده است. سازمان نظام مهندسی معدن بازوی اجرایی و عملیاتی نیست بلکه بازوی نظارتی و کمک‌کننده به سازمان است و در نهایت تصمیم نهایی را سازمان صنعت و معدن می‌گیرد، به طور حتم در سال‌های گذشته نظارت و پیگیری بر فعالیت معادن واقع در ارتفاعات صورت گرفته است اما حالا که بحث ایجاد جاده و کمربندی مطرح شده و آن مناطق ارزشمند شده‌اند، حساسیت نیز ایجاد شده است.
رئیس سازمان نظام مهندسی معدن بیان می‌کند: اکثر معادن واقع در ارتفاعات جنوبی مشهد سنگ لاشه است و جز سنگ لاشه در حاشیه جنوب شهر مشهد معدن خاصی وجود ندارد.
آیا زور مدیریت شهری
به دولتی‌ها می‌چربد؟
تخریب معادن غیرمجاز از سوی مسئولان شهری برای حفظ ارتفاعات جنوبی شهر مشهد اقدامی مطلوب است اما این در حالی است که به گفته شهردار منطقه 9، معادن تنها 15 درصد از ارتفاعات جنوبی را تصرف کرده‌اند و بیشترین میزان تصرفات در اختیار ارگان‌های دولتی با 57 درصد از مجموع تصرفات است و باید ببینیم آیا می‌توان این اراضی را رفع تصرف کرد؟ فرآیندی که به نظر بسیار زمان‌بر می‌آید اما امید می‌رود با توجه به تاکیدات مقام معظم رهبری، این موضوع هر چه سریع‌تر انجام شود.
نکته دیگر در این میان حفظ محیط‌زیست شهری است، برای تحقق این امر معادن و ساخت و سازهای ارتفاعات تخریب می‌شود اما اگر قرار است علاوه بر احداث کمربند سبز شهری که به عقیده کارشناسان برای حفظ تنفس‌گاه شهری مطلوب است، جاده و بلواری دیگر نیز در این ارتفاعات احداث شود، نه تنها به حفظ محیط‌زیست شهری و ریه‌های شهر کمک نشده بلکه این بار گامی بزرگتر در راستای تخریب این ارتفاعات برداشته شده است زیرا احداث جاده، بلوار و کمربندی به طور حتم تبعات زیادی را به دنبال خواهد داشت.
ارسال نظر