مزایای یک خرید

هوشنگ شهبازی
خلبان

سرانجام پس از کش‌وقوس‌های فراوان و پس از 37 سال، شاهد ورود نخستین هواپیمای نو به کشور بودیم. خبری که نشان از پایان تحریم‌های ظالمانه علیه ایران دارد. تحریم‌هایی که طی این سال‌ها آثار سویی بر اقتصاد و به‌ویژه صنعت هوایی کشور بر جای گذاشت. اما توافقات سیاسی بین ایران و قدرت‌های بزرگ جهان خیلی از معادلات را به هم زد و فصل جدیدی را در حوزه حمل و نقل هوایی ایران گشود. چراکه متولیان صنعت هوایی کشور پس از ماه‌ها مذاکره با دو غول هواپیماسازی دنیا، اتفاق مثبتی را در صنعت هوایی کشور رقم زدند که باید در شرایط پسابرجام نهایت استفاده را از آن برد. متاسفانه گاه شاهد صحبتهایی از سوی مخالفین خرید هواپیما در کشور هستیم که می‌خواهند این دستاورد مهم را به خاطر منافع گروهی و جناحی خود زیر سوال ببرند. در پاسخ به آنها باید گفت تحول در صنعت هوایی کلید توسعه پایدار یک کشور است. اهمیت این موضوع به حدی است که اکثر کشورها، بیشترین بودجه عمرانی خود را به توسعه حمل و نقل ریلی، جاده‌ای و هوایی که ایمن‌ترین مسیر به شمار می‌رود، اختصاص می‌دهند.

از سوی دیگر، «هزینه خرید هواپیما» موضوع دیگری است که بعضا از سوی منتقدین مطرح می‌شود؛ در پاسخ به آنها نیز باید گفت که قرار نیست هزینه خرید هواپیما به‌صورت نقدی و یکجا پرداخت شود، بلکه به‌صورت فاینانس است و تنها چیزی حدود 10 تا 15 درصد آن به‌صورت نقدی پرداخت خواهد شد. حتی ممکن است به‌صورت سرمایه‌گذاری مشترک با کمک گرفتن از منابع خارجی، بانک‌ها یا اجاره به شرط تملیک باشد. همچنین باید این مطلب را متذکر شد که استفاده ما از نوسازی ناوگان هوایی، بیش از هزینه‌ای است که بابت خرید آن پرداخت خواهیم کرد؛ نخستین فایده این خرید، نوسازی ناوگان هوایی کشور پس از 37 سال است. زیرا در سه دهه گذشته کشورهای همسایه از جمله امارات، قطر، ترکیه که جزو رقبای ما در منطقه به شمار می‌روند، همه‏چیز را از صفر آغاز کردند و حال به بهترین‏های منطقه تبدیل شده‏اند؛ به طوری ایرلاین‌های هوایی این کشورها جایگاه ما را در منطقه گرفتند. این در شرایطی است که ما تنها به درآمدهای نفتی متکی هستیم، اما درآمد هوایی کشوری مثل امارات نزدیک به یک سال درآمد نفت ایران است. از این رو به منتقدان خرید هواپیما باید این موضوع را یادآوری کرد که نباید درگیر مسائل جناحی باشیم و منافع ملی خط قرمز ما است که نباید از آن عدول کرد. از دیگر مزایای نوسازی ناوگان هوایی کشور، توسعه گردشگری و رونق اقتصادی است.

موضوع دیگری که بد نیست در اینجا به آن اشاره‌ای داشته باشیم؛ این است که خرید هواپیما از بلوک غرب بهتر و مناسب‌تر از بلوک شرق است. زیرا ساختار اقلیمی و جغرافیایی بلوک شرق برای خلبانان ایرانی مناسب نیست و کشور باید به دنبال خرید بوئینگ باشد، زیرا ساختار آموزشی خلبانان ایرانی و حتی خدمات فرودگاهی و تجهیزات فرودگاه‏ها به کلی بر اساس الگو‏های غربی است. بنابراین اولویت ما در پساتحریم باید خرید ایرباس یا بوئینگ باشد. باید این نکته را در نظر داشته باشیم که پایه آموزش خلبانی و فرودگاهی ما براساس سیستم هواپیمایی غربی است. موضوع دیگر اینکه خرید هواپیما از بلوک شرق گران‌تر از خرید هواپیما از بلوک غرب است. زیرا عمر پروازی هواپیمای بلوک شرق 45 هزار ساعت، ایرباس 85 هزار ساعت و بوئینگ نیز 110 هزار ساعت است. از این رو حتی توصیه می‌شود که اولویت خرید ما در وهله نخست بوئینگ و سپس ایرباس باشد.

البته موضوع دیگر اینکه برخی نگران این هستند که «دونالد ترامپ» رئیس جمهور آمریکا برجام را به‌هم بزند که در این صورت ایران نمی‌تواند از بوئینگ هواپیماهای مورد نیاز خود را خریداری کند. در تحلیل چنین دیدگاهی باید اذعان کرد که دولت جدید آمریکا هیچ‌گاه چنین معامله پرسود و کلان اقتصادی که بیشترین صرفه را برای آنها به همراه دارد، برهم نخواهد زد. چراکه شرکت بوئینگ با فروش هواپیمای خود می‌تواند برای 100 هزار نفر طی 10 سال شغل ایجاد کند. از این‌رو، «ترامپ» قطعا منافع اقتصادی کشورش را در نظر خواهد گرفت. در مقابل معامله با بوئینگ آمریکا نیز برای ما مزایایی به همراه خواهد داشت، از یک سو درهای اقتصادی جهان به روی ایران باز خواهد شد. از سوی دیگر، این پیام به دنیا مخابره خواهد شد که دیگر تحریم مانعی بر سر راه مراوده با ایران نیست که همین مساله سبب ترغیب سرمایه‌گذاران خارجی برای ورود به ایران خواهد شد.