دکتر بهناز رنجبر

آیا تاکنون با شرکت‌هایی مواجه شده‌اید که تعداد بیشماری هشتگ بعد از هر پست خود قرار می‌دهند؟ یا شرکت‌هایی که در همه شبکه‌های اجتماعی خود پست‌های یکسانی را بدون هیچ تغییری در شکل و محتوا قرار می‌دهند؟ این مسائل برای کاربران و مخاطبان بسیار آزاردهنده و غیر جذاب است. مساله ناراحت کننده این است که خیلی از افراد فکر می‌کنند شبکه‌های اجتماعی همگی مثل هم بوده و باید تا جایی که ممکن است پست‌های فراوان در آن قرار دهند. این در حالی است که فیس‌بوک، لینکداین، اینستاگرام، توییتر و... هریک پلت‌فرم مخصوص به خود را دارند و اگر برای مثال اینستاگرام شبیه فیس‌بوک بود، هیچ گاه فیس‌بوک آن را نمی‌خرید!

فیس‌بوک ۱/ ۱ میلیارد (بله میلیارد!) کاربر فعال دارد. هر آمریکایی به‌طور متوسط روزانه ۴۰ دقیقه در فیس‌بوک وقت می‌گذراند. از آنجایی که فیس‌بوک بسیار قدیمی‌تر از اینستاگرام است، مزایایی از قبیل تعداد کاربران و میزان محبوبیت دارد؛ به طوریکه ماهانه ۶۵۵ کاربر فعال که فقط از موبایل برای این اپلیکیشن استفاده می‌کنند و همچنین حدود ۴۰ میلیون کسب‌وکار کوچک، صفحه فیس‌بوک دارند. با این وجود، رشد اینستاگرام در چند سال اخیر بسیار چشمگیر بوده است و همچنین در مسیر درستی قرار دارد. اینستاگرام ۵۰۰ میلیون کاربر فعال در سراسر دنیا دارد که از این تعداد ۴۷ درصد کاربران اینستاگرام این برنامه را روی موبایل خود و ۵۳ درصد روی تبلت خود دارند. روزانه حدود ۷۵ میلیون نفر به شبکه اجتماعی اینستاگرام سر می‌زنند. ۲۷ درصد آمریکایی‌ها نیز صفحه اینستاگرام دارند.

همان‌طور که آمار نشان می‌دهد، ممکن است فیس‌بوک تعداد کاربران بیشتری داشته باشد، ولی اینستاگرام می‌تواند تاثیرگذار تر از آن باشد (مخصوصا تاثیرگذاری به‌صورت تعامل متقابل). اینستاگرام بر پایه محتوای دیداری بنا شده و این باعث افزایش تعامل در آن می‌شود. از سوی دیگر، تعداد زیادی از صفحات فیس‌بوک بر این اساس ساخته شده که کسب‌وکارهای کوچک خود را ملزم می‌دانند یک صفحه فیس‌بوک داشته باشند؛ حتی اگر برنامه‌ای برای فعالیت در آن نداشته باشند. زیرا فیس‌بوک خود را به عنوان یک جزء اصلی در بازاریابی از طریق شبکه‌های اجتماعی جا انداخته است. ولی اعداد به تنهایی نمی‌توانند داستان واقعی را بیان کنند. اولین تفاوت قابل مشاهده فیس‌بوک و اینستاگرام، طیف وسیع کاربران جوان‌تر است. اکثر کاربران اینستاگرام زیر ۳۰ سال و تعداد زیادی از آنها نوجوان (زیر ۱۸ سال) هستند. این برای یک شرکت خیلی عالی است که بتواند رده سنی جوان‌تر را تحت تاثیر قرار دهد. در شبکه اجتماعی فیس‌بوک در سال ۲۰۱۴ رده سنی نوجوان از ۷۲ به ۴۵ درصد افت کرد. نظر نوجوان‌ها این بود که اینستاگرام جذابیت بیشتری نسبت به فیس‌بوک دارد.

از سوی دیگر، در آمد کاربران فیس‌بوک بیشتر از اینستاگرام است. یک شرکت سرمایه‌گذاری ممکن است موفقیت بیشتری را در فیس‌بوک نسبت به اینستاگرام داشته باشد. مزیت اصلی اینستاگرام، نه تنها نسبت به فیس‌بوک بلکه نسبت به بقیه شبکه‌های اجتماعی، تعامل بیشتر افراد است. در یک گزارش منتشر شده در سال ۲۰۱۷، میزان لایک‌های روزانه از سوی کاربران اینستاگرام ۲/ ۴ میلیارد و برای فیس‌بوک ۷۱/ ۱ میلیارد است. میزان درگیری افراد در اینستاگرام ۵۸ برابر بیشتر از فیس‌بوک است. یعنی تعداد لایک‌ها و کامنت‌ها در یک صفحه با فالور مشخص با یک پست ثابت در اینستاگرام بسیار بیشتر از فیس‌بوک است. یک دلیل این اتفاق بر پایه تصویری بودن اینستاگرام و برپایه محتوایی بودن فیس‌بوک است. وقتی شما به یک رستوران می‌روید و بیش از ۵۰ غذا در منو وجود دارد، ممکن است برای انتخاب دچار سردرگمی شوید. ولی وقتی به یک غذاخوری کوچک‌تر با تعداد غذاهای محدود می‌روید، با سرعت بیشتری می‌توانید غذای خود را انتخاب کنید.

اینستاگرام مانند یک فروشگاه فست‌فود در مرکز شهر است که فقط دو نوع غذای همبرگر و سیب زمینی سرخ کرده سرو می‌کند و به شما فرصت پریشان شدن برای انتخاب را نمی‌دهد. به‌طور کلی می‌توان جمع‌بندی کرد که اینستاگرام یک شبکه خصوصی‌تر با اعضای کمتر، ولی مفیدتر برای بازاریابی است. سوال دیگری که همیشه در بازاریابی در شبکه‌های اجتماعی مطرح است نوع محتواست. اشتباهی که اکثر شرکت‌ها و حتی شرکت‌های بزرگ می‌کنند این است که با همه شبکه‌های اجتماعی به یک صورت برخورد می‌کنند. عوامل زیر بر کارآیی پست‌ها موثر است.

1) Curate Content: فیس‌بوک یک پلت‌فرم بزرگ curate content است. شاید توجه کرده باشید که بخش عمده مطالب فیس‌بوک از جایی کپی یا نقل قول شده و متن اصلی نیست. این در حالی است که در اینستاگرام معمولا عکس‌ها و فیلم‌ها از سوی خود اشخاص گرفته می‌شود.

2) اخبار شرکت: اولین مکان برای انتشار اخبار شرکت باید از فیس‌بوک باشد. از آنجا که فیس‌بوک بیشتر بر اساس متن است، شانس بهتری برای خواندن کل مطلب از سوی کاربران دارید. به عنوان مثال، اگر مجبور به بستن شرکت خود برای انجام بازسازی هستید، بهتر است یک پست فیس‌بوک در مورد آن بارگزاری کنید. ولی در اینستاگرام بهتر است تصاویری از بازسازی در حال پیشرفت ارسال کنید. تفاوت را می‌بینید؟

3) رویدادهای شرکت: آیا شرکت شما میزبان یک رویداد خیریه است یا در حال رفتن به یک کنفرانس محبوب هستید؟ این بهترین فرصت برای گرفتن محتوا برای اینستاگرام است. می‌توانید تصاویر را به صورت زنده به طرفداران خود ارسال و از احساس خود و نحوه انجام مراسم را بنویسید. هنگامی که از این مراسم بازگشتید، می‌توانید یک آلبوم عکس فیس‌بوک با بهترین عکس‌های گرفته شده در مراسم را پست کنید.

4) رقابت تصویری: هرگز جلوه‌های بصری را نادیده نگیرید. تبلیغات دارای تصویر ۳/ ۲ برابر بیشتر از تبلیغات بدون تصویر توجه کاربران را جلب می‌کند. البته تصاویر نباید تکراری یا خسته کننده باشند. در رقابت تصویری تعامل کاربران حائز اهمیت است و اینستاگرام در این زمینه بسیار قوی است. با پست کردن تصاویر و قرار دادن هشتگ‌های مناسب در آن می‌توانید قابلیت دنبال کردن هم به تصویر خود بدهید.

از هر شبکه اجتماعی که برای بازاریابی استفاده کنید باید مطلبی را به اشتراک بگذارید که بیشترین توجه را جلب کند. نکاتی را که در جلب توجه کاربران اهمیت زیادی دارند را به‌صورت زیر می‌توان دسته‌بندی کرد:

• دارای جلوه تصویری باشد.

• مرتبط باشد.

• حاوی یک پیشنهاد فریبنده باشد.

• دارای پاسخ به عمل (Call to Action) روشن باشد. یک تبلیغ زیبا و مرتبط به تنهایی برای بهبود کسب‌وکار شما کافی نیست. مخاطبان شما ممکن است ندانند که در مرحله بعدی چه کاری باید انجام دهند. قرار دادن یک CTA مثل «این پیشنهاد به‌زودی پایان می‌پذیرد» در جذب مشتری تاثیر بسزایی دارد. با نگاه عمیق‌تر به داده‌های قابل استخراج از شبکه‌های آنلاین بازاریابی می‌توان ترتیبی اتخاذ کرد که به بازاریاب‌ها کمک شود با کمترین هزینه، بیشترین مخاطب را تحت تاثیر تبلیغات خود قرار دهند که لازمه این موضوع یک استراتژی دقیق هدف‌گذاری بازار است.