مجید حیدری
عضو گروه بانک و بیمه

در حال حاضر وضعیت بانک‌ها به شکلی است که برخی شایعات درخصوص ورشکستگی بانک‌ها ایجاد شده و حتی این نگرانی به بانک‌های مجوزدار نیز رسیده است. بانک مرکزی اعلام کرده است در بانک‌ها و موسسات مجاز، سپرده‌ها از ضمانت برخوردار هستند و از سوی دیگر، نسبت به سپرده‌گذاری در موسسات غیرمجاز هشدار داده است. بدیهی است که عواقب و ریسک سپرده‌گذاری در غیرمجازها متوجه افراد است و بانک مرکزی در این خصوص ضمانتی ندارد. برخی از کارشناسان معتقدند مهم‌ترین نیاز اقتصاد ایران در سال جاری «اصلاحات بنیادی در نظام بانکی»‌ است تا هم برای هزینه‌های بالای تامین مالی در نظام بانک‌محور کشور چاره‌اندیشی شود و هم، از وقوع بحران بانکی در سناریوی بدبینانه پیشگیری شود. بررسی‌ها نشان می‌دهد یک گام ضروری برای اجرای اصلاحات بنیادی نظام بانکی که در قالب اصلاح ترازنامه بانک‌ها و تجدید ساختار شبکه بانکی قابل انجام است، فرآیند «شناسایی» است که طی آن، بانک‌های دارای عملکردهای بسیار بد باید مشخص شوند و فرآیند ورشکستگی را طی کنند.

با این حال، نظام حقوقی غیرکارآمد حاکم بر اقتصاد کشور و نهادهای ناکارآی فعلی، در ارائه چارچوب مفهومی مشخص برای ورشکستگی حتی به شکل عام و برای شرکت‌ها نیز عاجز بوده‌اند و فرهنگ عمومی رایج نیز، دیدگاهی بسیار منفی نسبت به ورشکستگی دارد. در نبود این مکانیزم مشخص برای خارج کردن بانک‌های بد از سیستم بانکی، مجموعه بانک مرکزی و دولت همواره حمایت خود را از بانک‌های ورشکسته اعلام کرده‌اند. بنابراین انتظارات در جامعه به این صورت شکل گرفته است که حتی اگر سپرده‌گذاران در موسسات غیرمجاز سپرده‌گذاری کنند؛ در صورت بروز مشکل بانک مرکزی با ایجاد خط اعتبار، از سپرده‌گذاران حمایت خواهد کرد، رویکردی که در هیچ کجای دنیا وجود ندارد.