چالش‌ها و راهکارهای توسعه گردشگری در اخلمد چیست؟ - ۱۸ مرداد ۹۵

محمد علی اعتمادی
کارشناس‌ارشد بازرگانی بین‌الملل

کمتر زائر و مسافری است که به مشهد آمده و نامی از «اخلمد» نشنیده و یا پا به این منطقه زیبا نگذارده باشد. «اخلمد» روستایی کوهستانی با طبیعتی بسیار زیباست که در 68 کیلومتری شمال‌غربی شهر مشهد و بر روی دامنه شرقی رشته‌کوه بینالود قرار دارد که از دیرباز به‌عنوان یکی از تفرجگاه‌های موردتوجه مردم بوده است. اما با وجود جاذبه‌های فراوان گردشگری و مواهب طبیعی اخلمد به‌نظر می‌رسد نه‌تنها بهره‌برداری مناسبی از تمامی ظرفیت‌های بی‌بدیل این خطه نشده؛ بلکه نشناختن و به‌روز نبودن اهالی در تولید ثروت از این مقوله و نداشتن طرحی جامع برای ساماندهی و توسعه گردشگری از سوی متولیان امر، باعث شده که علاوه بر لجام‌گسیختگی فضایی و چندپارگی سیمایی، نه گردشگران بتوانند استفاده کافی را از این منطقه ببرند و نه بومیان بتوانند درآمد چندانی از صنعت گردشگری کسب نمایند.

جایگاه ویژه چناران و اخلمد در آینده اقتصاد گردشگری استان

همانگونه که می‌دانیم علاوه بر 3 میلیون نفری که در شهر مشهد ساکنند، سالانه بیش از 20 میلیون نفر زائر و مسافر نیز به این شهر که یکی از مهمترین کلان‌شهرهای مذهبی دنیاست، سفر می‌کنند. بی‌شک بخش مهمی از این جمعیت 23 میلیون نفری که از مسافت‌های دور و نزدیک می‌آیند، تمایل دارند برای تنوع‌بخشی به سفر خود، علاوه بر زیارت بارگاه مطهر رضوی، قسمتی از وقت خود را به دیدن جاذبه‌های طبیعی منطقه سپری کنند. با نگاهی به نقشه گردشگری استان و موقعیت ناحیه گردشگری مشهد و مجموعه‌های پیرامون آن، درمی‌یابیم که مجموعه‌های نیشابور، کلات، طرقبه، ‌شاندیز و چناران هستند که با برخورداری از ییلاقات و دره‌رودهای زیبا بر روی رشته‌کوه‌های بینالود و هزارمسجد، می‌توانند پاسخگوی نیاز زائران و مسافران برای طبیعت‌گردی باشند.

از سوی دیگر، بُعد مسافت مشهد تا مناطق نیشابور و کلات، که حداقل بیش از 120 کیلومتر است موجب شده تا از مطلوبیت این مناطق که می‌توانند مقاصد بعدی گردشگران باشند، کاسته شود و عملاً دو مجموعه دیگر یعنی طرقبه، ‌شاندیز و چناران هستند که بیشترین بار را در این زمینه به دوش می‌کشند. طرقبه و ‌شاندیز و روستاهای زیبای آن، از دیرباز تاکنون، به‌عنوان مهمترین منطقه گردشگری استان به شمار رفته و توانسته بخش قابل‌توجهی از گردشگران را به‌دلیل نزدیکی به مشهد به خود جذب کند که وجود مجموعه‌های پذیرائی بسیار متعدد در این منطقه و رشد روزافزون آن‌ها، گواه این مدعاست. اما با همه این اوصاف، به دلیل قرارگیری این منطقه در فضائی کوهستانی و محدود و اینکه کمتر امکان توسعه برای آن فراهم است، به حد اشباع نزدیک می‌شود و ضرورت دارد، تمهیدی برای پاسخگویی به نیازهای خیل عظیم گردشگرانی که به مشهد سرازیر می‌شوند، اندیشیده شود.

از این رو به‌نظر می‌رسد، تنها شهرستان چناران است که با قرارگیری در بین دو رشته‌کوه «بینالود» و «هزارمسجد» و برخورداری از جاذبه‌های متعدد طبیعی و تاریخی و ییلاقات نَزِه و سرسبز، می‌تواند با برنامه‌ریزی اصولی و صحیح، جایگاه و نقش بسزائی در آینده اقتصاد گردشگری استان ایفا نماید. طبق برآوردها، بیش از 8 میلیون نفر از گردشگرانی که قصد سفر به مشهد را دارند از مسیر اخلمد و چناران می‌گذرند. بدیهی است که همه افراد، تمام این مسیر را بی‌وقفه تا مقصد نمی‌روند، بلکه تمایل دارند از زیبائی‌های مسیر نیز بهره‌مند شوند و این موضوع، فرصت بی‌نظیری است که بدون هیچ‌گونه هزینه‌ای در اختیار برنامه‌ریزان این شهرستان قرار گرفته است. اما، سئوال مهم این است که تاکنون چه اقدامات مهمی از سوی دستگاه‌های اجرائی ذی‌ربط برای استفاده از ظرفیت‌های بی‌بدیل گردشگری چناران و بویژه «اخلمد» انجام شده است؟