قاچاق کالا و تبعات آن بر اقتصاد کشور
مجتبی بهاروند*
اصولا قاچاق کالا وقتی پیش می‌آید که تفاوت قیمت کالای تولید داخل با مشابه خارجی آن خیلی بالاست و یا دولت‌ها برای واردات به دلایل مختلف از جمله حمایت از تولید داخلی تعرفه‌های سنگین وضع کردهاند. گاهی به جهت سیاست‌های خاص، این سیاست از طرف کشورهای مختلف وضع می‌شود و رویهای جهانی است اما در کشورها متغیر است و به سیاست‌های اقتصادی و نوع مراودات یک کشور با دیگر کشورها بستگی دارد.
این سیاست در نوع خودش سیاستی مناسب است که به دلایل زیر در برخی کشورها موفق و در برخی دیگر ناموفق بوده است:
۱-این سیاست زمانی میتواند موفق باشد که در یک بازه زمانی مشخص و به صورت پلکانی اجرا شود.
اصولا قاچاق کالا وقتی پیش می‌آید که تفاوت قیمت کالای تولید داخل با مشابه خارجی آن خیلی بالاست و یا دولت‌ها برای واردات به دلایل مختلف از جمله حمایت از تولید داخلی تعرفه‌های سنگین وضع کردهاند. گاهی به جهت سیاست‌های خاص، این سیاست از طرف کشورهای مختلف وضع می‌شود و رویهای جهانی است اما در کشورها متغیر است و به سیاست‌های اقتصادی و نوع مراودات یک کشور با دیگر کشورها بستگی دارد.
این سیاست در نوع خودش سیاستی مناسب است که به دلایل زیر در برخی کشورها موفق و در برخی دیگر ناموفق بوده است:
۱-این سیاست زمانی میتواند موفق باشد که در یک بازه زمانی مشخص و به صورت پلکانی اجرا شود.
مجتبی بهاروند*
اصولا قاچاق کالا وقتی پیش می‌آید که تفاوت قیمت کالای تولید داخل با مشابه خارجی آن خیلی بالاست و یا دولت‌ها برای واردات به دلایل مختلف از جمله حمایت از تولید داخلی تعرفه‌های سنگین وضع کردهاند. گاهی به جهت سیاست‌های خاص، این سیاست از طرف کشورهای مختلف وضع می‌شود و رویهای جهانی است اما در کشورها متغیر است و به سیاست‌های اقتصادی و نوع مراودات یک کشور با دیگر کشورها بستگی دارد.
این سیاست در نوع خودش سیاستی مناسب است که به دلایل زیر در برخی کشورها موفق و در برخی دیگر ناموفق بوده است:
1-این سیاست زمانی میتواند موفق باشد که در یک بازه زمانی مشخص و به صورت پلکانی اجرا شود. مثلا بازه زمانی پنج یا حداکثر 10 ساله؛ به این صورت که ضمن حمایت از صنایع داخلی، تعرفه‌ها به صورت پلکانی وضع شود و هر ساله کاهش یابد تا صنایع داخلی بتواند خود را با صنایع روز دنیا هماهنگ کند و گام به گام وارد عرصه رقابت جهانی شود.
2-حمایت تمام و کمال و همه‌جانبه دولت‌ها از تعرفه وضع‌شده یا پایبند بودن به این قانون و عدم‌تشخیص در اجرا و استثنا شامل شدن برای بعضی موارد یا افراد خاص.
۳-یکی دیگر از عوامل قاچاق کالا، اقتصاد و یارانه‌ای است که باعث افزایش تفاوت کالای یارانه‌ای با کالای مشابه در خارج از کشور می‌شود و همچنین محرومیت و فاصله طبقاتی از عوامل قاچاق است.
اما اینکه سیاست‌های دولت‌های گذشته و حال ما و وضع تعرفه‌های سنگین و ثابت در مورد برخی از صنایع و همچنین سیاست‌های متغیر و شتابزده چقدر در پدیده قاچاق کالا مؤثر است، متأسفانه باید گفت در خیلی از موارد این سیاست‌ها باعث اقتصادی و به صرفه بودن قاچاق کالا شده است؛ همچنین عدم‌کنترل شایسته مبادی ورودی و گاهی دادن مجوزهای خاص به افراد و استفاده از رانتهای خاص موجب تشدید قاچاق کالا شده است.
اگر دولت ما سیاست‌های کم کردن تعرفه‌ها و همگامسازی آن را با اقتصاد جهانی انجام میداد و تعرفه معلولی وضع میشد، ضمن درآمدزایی منطقی برای کشور، تولیدات ما هم مجبور بودند همگام با اقتصاد جهانی رشد کنند.
امروزه مرزهای اقتصادی و وضع تعرفه‌های سنگین دیگر جوابگو نیست؛ ما اگر بخواهیم وارد سازمان تجارت جهانی شویم، چارهای جز کاهش تعرفه‌ها و حمایت نکردن از کالاهای بی‌کیفیت داخلی نداریم، زیرا تجربه نشان داده نه تنها بعضی از آن‌ها پیشرفتی نکردهاند، بلکه سال به سال هم بازار داخل کشور را از دست داده و از صحنه داخلی هم حذف شدهاند البته برخی از این‌ها نیز به علت استفاده افراد خاص از شرایط ویژه واردات بیرویه بوده است.
امروز اقتصاد آزاد با نگاه منطقهای برای هر کشور اجتنابناپذیر است تا زمانی‌که قیمت تمام‌شده کالایی در داخل به علت تعرفه‌های سنگین تفاوت زیادی با مشابه خارجی دارد، قاچاق امری اجتنابناپذیر است و بستن مرزها و قوانین سخت نیز نمیتواند چارهساز باشد. بنابراین قاچاق کالا را با کاهش تدریجی تعرفه‌ها و حمایتها و همچنین جلوگیری از واردات رسمی و غیررسمی افراد خاص میتوان کنترل کرد و در غیر این صورت ضمن نابودی صنایع داخلی، تبعات اقتصادی زیادی از جمله کاهش درآمد قانونی کشور به دنبال خواهد داشت.
کاهش تعرفه‌ها در پروسه زمانی خاص، رهایی از اقتصاد یارانه‌ای و کاهش محرومیتها و جلوگیری از رانتخواری عدهای خاص و ورود به عرصه رقابت جهانی مهمترین عامل کاهش قاچاق کالاست.
*عضو هیأت نمایندگان اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی
اصولا قاچاق کالا وقتی پیش می‌آید که تفاوت قیمت کالای تولید داخل با مشابه خارجی آن خیلی بالاست و یا دولت‌ها برای واردات به دلایل مختلف از جمله حمایت از تولید داخلی تعرفه‌های سنگین وضع کردهاند. گاهی به جهت سیاست‌های خاص، این سیاست از طرف کشورهای مختلف وضع می‌شود و رویهای جهانی است اما در کشورها متغیر است و به سیاست‌های اقتصادی و نوع مراودات یک کشور با دیگر کشورها بستگی دارد.
این سیاست در نوع خودش سیاستی مناسب است که به دلایل زیر در برخی کشورها موفق و در برخی دیگر ناموفق بوده است:
1-این سیاست زمانی میتواند موفق باشد که در یک بازه زمانی مشخص و به صورت پلکانی اجرا شود. مثلا بازه زمانی پنج یا حداکثر 10 ساله؛ به این صورت که ضمن حمایت از صنایع داخلی، تعرفه‌ها به صورت پلکانی وضع شود و هر ساله کاهش یابد تا صنایع داخلی بتواند خود را با صنایع روز دنیا هماهنگ کند و گام به گام وارد عرصه رقابت جهانی شود.
2-حمایت تمام و کمال و همه‌جانبه دولت‌ها از تعرفه وضع‌شده یا پایبند بودن به این قانون و عدم‌تشخیص در اجرا و استثنا شامل شدن برای بعضی موارد یا افراد خاص.
۳-یکی دیگر از عوامل قاچاق کالا، اقتصاد و یارانه‌ای است که باعث افزایش تفاوت کالای یارانه‌ای با کالای مشابه در خارج از کشور می‌شود و همچنین محرومیت و فاصله طبقاتی از عوامل قاچاق است.
اما اینکه سیاست‌های دولت‌های گذشته و حال ما و وضع تعرفه‌های سنگین و ثابت در مورد برخی از صنایع و همچنین سیاست‌های متغیر و شتابزده چقدر در پدیده قاچاق کالا مؤثر است، متأسفانه باید گفت در خیلی از موارد این سیاست‌ها باعث اقتصادی و به صرفه بودن قاچاق کالا شده است؛ همچنین عدم‌کنترل شایسته مبادی ورودی و گاهی دادن مجوزهای خاص به افراد و استفاده از رانتهای خاص موجب تشدید قاچاق کالا شده است.
اگر دولت ما سیاست‌های کم کردن تعرفه‌ها و همگامسازی آن را با اقتصاد جهانی انجام میداد و تعرفه معلولی وضع میشد، ضمن درآمدزایی منطقی برای کشور، تولیدات ما هم مجبور بودند همگام با اقتصاد جهانی رشد کنند.
امروزه مرزهای اقتصادی و وضع تعرفه‌های سنگین دیگر جوابگو نیست؛ ما اگر بخواهیم وارد سازمان تجارت جهانی شویم، چارهای جز کاهش تعرفه‌ها و حمایت نکردن از کالاهای بی‌کیفیت داخلی نداریم، زیرا تجربه نشان داده نه تنها بعضی از آن‌ها پیشرفتی نکردهاند، بلکه سال به سال هم بازار داخل کشور را از دست داده و از صحنه داخلی هم حذف شدهاند البته برخی از این‌ها نیز به علت استفاده افراد خاص از شرایط ویژه واردات بیرویه بوده است.
امروز اقتصاد آزاد با نگاه منطقهای برای هر کشور اجتنابناپذیر است تا زمانی‌که قیمت تمام‌شده کالایی در داخل به علت تعرفه‌های سنگین تفاوت زیادی با مشابه خارجی دارد، قاچاق امری اجتنابناپذیر است و بستن مرزها و قوانین سخت نیز نمیتواند چارهساز باشد. بنابراین قاچاق کالا را با کاهش تدریجی تعرفه‌ها و حمایتها و همچنین جلوگیری از واردات رسمی و غیررسمی افراد خاص میتوان کنترل کرد و در غیر این صورت ضمن نابودی صنایع داخلی، تبعات اقتصادی زیادی از جمله کاهش درآمد قانونی کشور به دنبال خواهد داشت.
کاهش تعرفه‌ها در پروسه زمانی خاص، رهایی از اقتصاد یارانه‌ای و کاهش محرومیتها و جلوگیری از رانتخواری عدهای خاص و ورود به عرصه رقابت جهانی مهمترین عامل کاهش قاچاق کالاست.
*عضو هیأت نمایندگان اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی
ارسال نظر