بداقبالی خودروسازان در روز ملی صنعت و معدن
تحریم صنعت خودرو کشور اگرچه از ابتدای سال گذشته و همزمان با تشدید محدودیت‌های بین‌المللی، قابل‌پیش‌بینی بود، اما تصور اجرای آن در روز ملی صنعت و معدن کمی سخت به نظر می‌رسید، حال آنکه چنین شد و بر حسب اتفاق همزمان با روز ملی صنعت و معدن به طور رسمی صنعت خودروسازی کشورمان از سوی آمریکا و کشورهای غربی به اجرا درآمد. صنعت خودرو از جمله صنایعی است که با توجه به گستردگی همکاری خودروسازان و قطعه‌سازان غربی به‌خصوص فرانسه با شرکای ایرانی از همان ابتدا مشخص بود که با مخالفت‌هایی روبه‌رو خواهد شد، این در حالی است که بعد از قطع همکاری بزرگ‌ترین شریک ایران در صنعت یاد شده یعنی پژو، آمریکایی‌ها با آسودگی خاطر بیشتری نسبت به تحریم اقدام کردند. حال چنین به نظر می‌رسد که جز شرکت رنو که فعالیت گسترده‌ای در ایران ندارد، شاکی خاصی در زمینه تحریم صنعت خودروسازی کشور وجود نداشته باشد. اما توجیه دولت آمریکا برای تحریم دومین صنعت بزرگ کشور (بعد از نفت) چیست؟ در این زمینه کاخ سفید معتقد است که ایران با کمک بخش‌های صنعتی خود ازجمله صنعت خودروسازی تحریم‌ها را دور می‌زند. به گفته آنها ایران با استفاده از بخش‌های صنعتی که تحت تاثیر تحریم‌ها قرار ندارند، فناوری‌های حساس و مهم مورد نیاز برای پیشبرد منافع خود را به دست آورده است که یکی از این بخش‌ها، صنعت خودروسازی ایران است. بر این اساس کاخ سفید مدعی است که صنعت خودروسازی ایران با برنامه هسته‌ای این کشور مرتبط است؛ بنابراین طرح تحریم آن را به کشورهای تحت فرمان خود ابلاغ کرد. این طرح برای خودروسازانی که از سال گذشته با تلنگرهایی از سوی سازمان حمایت، سازمان ملی استاندارد، سازمان حفاظت از محیط زیست، نیروی انتظامی و دست آخر شورای رقابت مواجه بودند، شاید خیلی حساسیت‌برانگیز نشد، اما اجرای آن به‌طور حتم طی ماه‌های آینده بر عملکرد آنها موثر واقع خواهد شد. هم‌اکنون نیز خودروسازان در شرایط وخیمی به‌سر می‌برند؛ چرا که روند نزولی تولید طی سال‌های گذشته بی‌سابقه بوده است. اما تنها خودروسازان ما در انتظار فاجعه نیستند؛ چرا که با وجود خروج پژو از ایران، وضعیت خودروسازی این کشور نیز در شرایط نامطلوبی قرار دارد، به‌طوری‌که در هفته جاری رییس کمیسیون مالی سنای فرانسه اعلام کرد که تحریم‌های آمریکا علیه ایران برای بخش خودرو‌سازی فرانسه فاجعه‌انگیز است و دولت فرانسه باید به فوریت از رییس‌جمهوری آمریکا بخواهد صنعت خودرو‌سازی فرانسه را از شمول تحریم‌ها علیه ایران معاف کند. «فیلیپ مارینی» رییس کمیسیون مالی سنای فرانسه با توجه به این موضوع اعلام کرده که تعطیل شدن سایت‌های متعلق به فرانسه در کوتاه‌مدت می‌تواند نتایج فاجعه‌انگیزی برای صنایع خودرو‌سازی فرانسه در برداشته باشد و این موضوع، بیکاری گسترده‌ای در بخش خودروسازی فرانسه به دنبال خواهد داشت. با توجه به گفته این مقام فرانسوی، مشخص است که آمریکا در صورت اجرای تحریم صنعت خودروی ایران با چالشی به نام صنعت خودروسازی فرانسه روبه‌رو است که مقامات فرانسوی این مشکل را تاب نخواهند آورد. در هر صورت اگرچه صنعت خودروسازی کشورمان به‌طور غیررسمی پنج سال است که با تحریم دست و پنجه نرم می‌کند، اما تحریم رسمی، با عواقب زیانباری برای بنگاه‌های بزرگ خودروسازی کشور همراه خواهد بود. حال این سوال مطرح است که دولت با توجه به افت تولید خودرو که از سال گذشته روندی صعودی گرفته و همچنین مشکلات نقدینگی شرکت‌های خودروساز که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان ناشی از سوء مدیریت، عدم بهره‌وری و افزایش نرخ ارز پیش‌بینی می‌شود، چه برنامه‌ای برای سروسامان دادن به این صنعت در نظر دارد؟ در این بین آنچه خودروسازان از مسوولان صنعتی توقع دارند حمایتی است شبیه آنچه دولت آمریکا از صنعت خودروسازی خود در بحران سال‌های 2009-2008، کرد، کمکی که منجر به نجات این صنعت از گرداب مشکلات مالی شد و در کوتاه‌مدت صنعت خودروسازی آمریکا را سرپا نگه داشت، حال آنکه دولت حتی از ارائه تسهیلات دو هزار میلیاردی مصوب شورای پول و اعتبار نیز سرباز می‌زند و هنوز اعتقادی به تزریق پول به شرکت‌های یادشده ندارد. این در شرایطی است که هم‌اکنون خودروسازان در تولید روزانه خود نیز با مشکل روبه‌رو هستند و خیلی از پروژه‌های خود را معطل تامین نقدینگی از سوی دولت کرده‌اند. در همین حال به اعتقاد بسیاری از کارشناسان با تمام انتقاداتی که نسبت به وضعیت کیفیت، فروش و کمیت خودرو متوجه خودروسازان است، نباید نگاه مطالبه‌گری به این صنعت داشت و بی‌توجهی به مزیت‌های اشتغال‌زایی و گردش مالی آن سبب کاهش تولید و بیکاری قطعه‌سازان خواهد شد. در این زمینه بسیاری از خودروسازان امید به برنامه‌های رییس‌جمهور منتخب دارند تا شاید دولت جدید برای رفع مشکلات نقدینگی آنها چاره‌ای بیندیشد، این در حالی است که نوبخت مشاور اقتصادی روحانی در اولین اظهارنظر خودرویی خود مشکلات خودروسازان را ناشی از سوء مدیریت‌ها در این بنگاه‌های بزرگ صنعتی خواند.