اصفهان بدون وزیر اعظم

باران مدرس- این روزها"و امرهم شوری بینهم" گویا کارکرد اصلی خود را از دست داده است.۶۰ هزار روانشناس در کشور بیکار هستند. نرخ بیکاری رشته‌های علوم رفتاری و اجتماعی، ۱۹.۷ درصد، اعلام شده است. رشد لحظه ای آمار طلاق، سقوط ازدواج و فروپاشی خانواده ها در سه سال ابتدایی شکل گیری آن، در تناقضی آشکار با میزان بیکاری مشاوران و روانشناسان قرار دارد. آمار قابل ملاحظه پرونده های تخلف ساختمانی نیز نرخ بالای بیکاری مهندسان عمران را ریشخند کرده و سرمایه گذاری های بدون منطق، اقتصاد را تحت الشعاع خود قرارداده؛ انتخاب رشته تحصیلی بدون توجه به نیاز بازار، خیل عظیم فارغ التحصیلان بیکار، ورشکستگی های زودهنگام، حباب های بورس و ازدست رفتن سرمایه های کوچک و...نشان از بی تجربگی و نداشتن مشاوری امین در بازار هزار چهره شهر دارد. هر چند که در سالهای اخیر، واژه مشاور در جامعه، در سطحی اندک، معنا شده ولی به حوزه هایی همانند طلاق، ناسازگاری، تربیتی و کنکور و تحصیل، ختم شده و در عالم سیاست نیز در اقدامی نمایشی، حکم مشاوری همگام با حکم عزل و برکناری یک مقام مسوول، صادر می‌شود!

مغلطه مشاوره ای!

اولین مشاوره پولساز، انتخاب رشته دانشگاه بود که هنوز هم فعالان آن پول پارو می کنند. معمولا چنین مشاورانی باید به دانش آموز بیاموزند تا با اطلاع از ویژگی ها و شرایط خود، رشته‌ها و شرایط جامعه، در مورد انتخاب رشته تحصیلی، تصمیم مناسبی بگیرد.اما خروجی دانشگاه ها و نرخ بیکاری فارغ التحصیلان، گویای آن است که یا مشاوران، تخصص کافی نداشته و یا بی توجه به وظایف حرفه ای خود و فقط به قصد کسب درآمد و سودجویی وارد این بازار شده اند. البته چنین فرآیندی در دوران تحصیل نیز باید طی شود که ظواهر امر راوی حکایت دیگریست. از آنجا که نظام آموزشی به صورت آزمون و خطا چندین بار تغییر یافته و نظام بازار کار نیز با بازار تحصیل همخوانی، نداشته، از دهه آخر۷۰حضور یک مشاور به صورت تمام یا پاره وقت در مدارس اجباری شد. با این وجود فارغ التحصیلان دهه۸۰مدارس و دانشگاه ها نیز تمایز خاصی با همتایان خود در دهه های قبل نداشتند. اوایل دهه۹۰و با اجرای طرح تحول آموزش و پرورش، مشاوران یا راهی کلاس های درس شدند و یا وظایفی همانند دفترداری به آنها محول شد. بررسی میدانی دنیای اقتصاد از تعدادی از مدارس سطح شهر گویای آن است که اکثر مشاوران مدارس، تجربه و تخصص مشاوره نداشتند و اقلیت متخصص نیز به بهانه های مختلف دانش آموزان را به دفتر خود در خارج از مدرسه هدایت می کردند تا با دریافت مبالغ کلان از۱۰۰تا۷۰۰هزار تومان به خصوص در سال های نزدیک به کنکور، آنها را برای حضور در دانشگاه آماده کنند!

مشاورانی که وظیفه هدایت تحصیلی را بر عهده داشته اند نیزگویا کارنامه موفقی ارایه نداده اند چرا که در چند سال اخیر، انتخاب رشته در دبیرستانها رنگ اجبار به خود گرفت تا حوزه های تجربی و انسانی، اندکی تعدیل شود. مشاور یکی از دبیرستانهای شهر که نخواست نامش فاش شود، می گوید:"انتهای شهریور سال گذشته، دستور رسید مشاوران باید ۱۰ ساعت سر کلاس بروند.بنابراین از۲۴ ساعت کاری، فقط ۱۴ساعت باقی ماند که آن هم در طول سال، به هدایت تحصیلی گذشت. البته هدایت تحصیلی هم به علت تغییر مداوم قانون، چندان روشن نبود." او از بلاتکلیفی مشاوران مدارس پس از طرح تحول، گلایه می کند. مشاورانی که به دفتردار، معلم انشا و معلم ورزش تبدیل شده و باید پاسخگوی اختلالات و آسیب های دانش آموزان هم باشند! او از مشاورانی می گوید که مشاور نیستند:" مگر با مدرک شیمی و زیست شناسی می‌توان مشاوره کرد؟!"

درمدارس غیر انتفاعی و نام آور اصفهان، مشاور واقعی حضور دارد. مشاورانی که والدین برای دیدن نیم ساعت آنها دردفترکارشان ۱۰۰هزارتومان می پردازند. مدارسی که آگهی های برگزاری همایش مشاوره کنکور و انتخاب رشته توسط فلان مشاور زبردست با ورودی ۵۰تا۱۰۰هزارتومان، بر در و دیوار آن دیده می شود؛ همان مشاوری که در مدرسه حضور دارد و دانش آموزان را برای شرکت در چنین همایش هایی تشویق می کند! مشاوری که برای انتخاب رشته دانشگاه، مشاوره می دهد و ۵۰۰هزار تومان دستمزد می گیرد. مشاوران ستاره داری که به اندازه پول دریافتی، رشته انتخاب می کنند. آمار خشونت، بلوغ زودرس، اعتیاد و حتی خودکشی دانش آموزان، در ذهن چنین مشاورانی جای ندارد. به نظر میرسد پس از دو دهه که حضور مشاوران در مدارس، اجبار شده، حوزه کاری آنها نیاز به بازتعریف داشته باشد.

عمان بی مشاور

فیض الهی، دبیرکمیسیون های ماده صد شهرداری اصفهان اعلام می کند میزان تخلفات ساختمانی در سال گذشته کاهش یافته و این تخلفات در توسعه و اضافه ساخت، کسری پارکینگ، تبدیل و بنای بدون پروانه ساخت، خلاصه شده است.در سال گذشته ۱۰ هزار و ۹۹۰ پرونده به کمیسیون ماده ۱۰۰ ارجاع شده و رییس کمیسیون عمران شورای شهر، همواره از وجود تخلفات گسترده ساختمانی، عدم آگاهی مردم از روند ساخت و ساز، اخذ پروانه های ساختمانی و ساخت نماهای غیر استاندارد و غربی در سطح شهر، گلایه کرده؛ گلایه ای چند وجهی و قابل اعتنا که قابلیت تحلیل دارد. وجود چنین تخلفاتی هر چند می تواند نشانه ای از عدم آگاهی سازندگان از قوانین و طرح تفصیلی شهر باشد اما می تواند ناشی از حضور مشاورانی باشد که شیوه های دور زدن قانون را خوب می دانند.

آمار بالای بیکاری مهندسان عمران، نه تنها نشانه رکود بازار ساخت و ساز است که بی توجهی بخش خرد ساخت و ساز به مشاوران عمران و فنی و مهندسی را به رخ می کشد. آمار بالای ساختمان های غیر استاندارد، ساخت و ساز روی گسل، بی اطلاعی از مناطق قرمز(گسل و مناطق در معرض نشست)و جولان فروشندگان مصالح غیراستاندارد، تنها بخشی از بی توجهی به مشاوران حوزه ساخت و ساز است. البته در این خصوص نمی توان به مردم خرده گرفت چرا که اجبار به حضور مهندسان ناظر که معمولا در مراحل ساخت و ساز حضور نداشته و مشاوره خاصی را انجام نمی دهند، قوانین دست و پاگیر نظام مهندسی و عملکرد نامطلوب این نهاد باعث شده تا سازندگان خرد مسکن دل خوشی از مشاوران عمران نداشته باشند. در حوزه کلان شهری اما این روند ناگزیر است چرا که حوزه مدیریت شهری و سازمان عمران تمام الفبای پروژه های عمرانی شهری را باید به مشاوران بزرگ و البته مجرب واگذار کنند که نه تنها پژوهش و نیازسنجی آن پروژه را انجام دهد که وظیفه برگزاری مناقصه های آن را نیز برعهده بگیرد. به بیان دیگر از صفر تا۱۰۰پروژه ها برعهده چنین مشاورانی قرار دارد. بدیهی است که به علت سود قابل توجهی که نصیب چنین مشاورانی می شود، پای رانت و استفاده از مشاوران خاص نیز به میان می آید. از آنجا که چنین مشاورانی وظایف خدمات فنی، مهندسی و طراحی، تأمین تجهیزات و کالا واجرا، ساخت و راه اندازی را برعهده دارند، بنابراین با بررسی پروژه های عمرانی شهر، استاندارد و شیوه اجرای آنها می توان به عملکرد مشاوران و میزان تخصص آنها پی برد. در نهایت با مشاهده و تکرار نام یک مشاور در سایر پروژه ها با وجود عملکرد نامناسب فقط یک جمله به ذهن متبادر می‌شود!

هنر بی هنری

نقش و اهمیت فرهنگ و هنر در رشد و پویایی نظام‌ها و جوامع، قابل توجه و تحقیق است. به همین دلیل نیاز جامعه به اقدامات و فعالیت‌های فرهنگی- هنری بر مدیران و مسوولان، پوشیده نیست. هنرمندان اشخاص تیزبینی هستند که انعکاس دیدگاه آنها در تصمیمات مدیریتی به خصوص در حوزه های مرتبط همانند صنایع دستی، تئاتر و سینما، حل مشکلات را امکان پذیر می کند. با این وجود نهادها و سازمانها حتی در شهری همانند اصفهان که شجره نامه اش با هنر گره خورده، به داشتن مشاور هنری اعتقادی ندارند. این مساله را در حوزه هایی همانند زیباسازی شهری، سینما و تئاتر و حتی هنرهای تجسمی و دادگستری به وضوح می توان مشاهده کرد. امروز حضور یک مشاور زبده هنری در حوزه هایی همانند استانداری، شهرداری و دادگستری(به واسطه بررسی آثار هنرمندانی همانند کاریکاتوریستها و...)احساس می شود.

وزیر اعظم

روزگار قدیم، حکام، وزیر اعظم داشتند و ستاره شناس. در زمان تصمیم های مملکتی، پرده داران، دستی بر هم کوفته و وزیر اعظم و منجم را خبر می کردند برای مشاوره و بررسی خوش یمنی زمان اجرای فرامین. امروز در دنیایی که سیاست حتی با جیب مردم در آمیخته، نقش مشاوران آنقدر بی رنگ شده که نه تنها مردم به فردی که برای راه انداختن یک کسب و کار به دنبال مشورت است، واژه"ابله" را پیش کش می کنند که حتی در زمان نیاز و وقوع حادثه نیز به مشاوره تن نمی دهند. این روزها اما روزگار وکلا سکه است. آمار کلان پرونده های قضایی در کشور و اصفهان، مردمی را به تصویر می کشد که "بی گدار به آب زده اند" و نه برای مشاوره که برای حل و فصل پرونده شان دست به دامان محرر و وکیل شده اند. کلمه "مشاوره" به گونه ای عجیب در شهر استفاده می شود. مردمی که همیشه برای همه نسخه می پیچند، وقتی گرهی بر ابرویی می بینند، شادمان از داشتن کشفی جدید و فارغ از آنکه بدانند مشکل چیست، توصیه می کنند:"برو پیش مشاور" و مخاطب بدون آنکه بداند چه اتفاقی قرار است رخ دهد، چشم می دراند:"
می دونی چقدر پول می گیره" بحث مردم نیست که مسوولانی که سرنوشت مردم را بر عهده دارند یا مشاور ندارند و یا آنچنان در میان مشاورنماهای فامیلی غرق شده اند که رشته امور از دستشان گسسته است. اصفهان که با مشکلات عدیده ای دست و پنجه نرم می کند و هر قدم مدیران، باید توام با ملاحظه باشد تا ناگاه "مین" عمل نکرده ای زیرپای مردم منفجر نشود، کدام مشاوران را به چشم دیده است؟شهردار اصفهان از حضور کدام مشاور عمرانی، هنری، اقتصادی، رسانه ای، سیاسی و...بهره می برد؟ چه کسانی کناراستاندار اصفهان قرار گرفته اند که سرمایه گریزی، سیاست زدگی، مشکلات اجتماعی و فرهنگی، یقه اصفهان را رها نمی کند؟ مدیر کل ارشاد اصفهان، اعتقادی به مشاوران هنری و فرهنگی دارد؟ حوزه های اقتصادی، تولیدی و صنایع، اتاق بازرگانی، بانک ها و بورس، مالیات و..از حضور کدام اقتصاددان زبده بهره می برند؟ رسانه های شهر می دانند مشاور خبری، اقتصادی و هنری چیست؟ و چند ماه دیگر زمان انتخاب بزرگ است.مردم اصفهان برای انتخاب مشاوران شهر از کدام مشاور استفاده خواهند کرد؟

اصفهان بدون وزیر اعظم