گردشگری جیب همه را پرمی‌کند

گردشگری صنعتی پاک، درآمدزا، ارز آور و اشتغال زا…. این تعاریف از گردشگری را امروز همه می دانند از مسئولان رده بالایی تا مردم کوچه و بازار و اینکه این صنعت عین اقتصاد مقاومتی است نیز بر کسی پوشیده نیست.

استان اصفهان با بیش از ۲۲ هزار بنا و اثر تاریخی که یکهزار و ۸۵۰ مورد آن به ثبت ملی و چهار اثر آن به نام های میدان نقش جهان، کاخ چهلستون، باغ فین کاشان و مسجد جامع به ثبت جهانی رسیده، همواره کانون توجه گردشگران داخلی و خارجی بوده است. از طرف دیگر با روی کار آمدن دولت یازدهم و با عبور از سه سالگی این دولت، ورود گردشگران خارجی به اصفهان سه برابر افزایش یافته است. در همین سال ها اتفاقا گردشگری محور اصلی توسعه اصفهان انتخاب شده و همه مسئولان به ویژه شخص مدیر اجرایی استان به شدت روی آن تاکید دارد. سرمایه گذار هم در این سال ها کم به اصفهان نیامده و آنطور که معاون سرمایه گذاری میراث فرهنگی می گوید سرمایه گذاران تشویق به ایجاد تاسیسات اقامتی و پذیرایی از جمله هتل، دهکده سلامت، احیای خانه های تاریخی به منظور بهره برداری در صنعت گردشگری و ایجاد منطقه نمونه گردشگری در استان شده اند.

بیشتر این گروه ها از کشورهای فرانسه، چین، اسپانیا، آلمان و عراق هستند و بسیاری از آنها با حضور در اصفهان بصورت مستقیم با فرصت های سرما گذاری در صنعت گردشگری در این استان آشنا شدند. همه این ها خبرهای خوبی است که حول محورگردشگری در استان اصفهان رخ داده است، اما اینکه اقتصاد گردشگری درکشور و به تبع آن در اصفهان کجاست این خود بحثی جدا و اینکه توسعه گردشگری چه تاثیر بر اقتصاد یک منطقه می گذارد نیز در خور توجه است.

طبق نظر کارشناسان ایجاد اشتغال، کسب درآمد ارزی برای کشور میزبان و بهبود تراز پرداخت ها، افزایش درآمد های مالیاتی از محل فعالیت های اقتصادی مرتبط با گردشگری، ایجاد تعادل منطقه ای، تعدیل ثروت، دگرگون ساختن فعالیت های اقتصادی و سوق دادن درآمد از مناطق شهری به روستاها و بالاخره جلوگیری از برون کوچی روستاییان از اثرات اقتصادی گردشگری محسوب می شود. از طرفی گردشگری در تنوّع و غنا بخشیدن به اقتصاد محلی حائز اهمیت بسیار است، برای تولیدات محلی اعم از صنایع دستی و یا محصولات کشاورزی جهت ارتزاق گردشگران بازارهای جدیدی ایجاد می کند و علاوه برآن، در بهبود کیفیت فرآوردهای کشاورزی و صنایع دستی نیز مؤثر است. کارشناسان جهانی اقتصاد گردشگری معتقدند گردشگری به عنوان یک عامل اقتصادی عمده و بسیار مؤثر در سالهای اخیر مورد توجه فراوان قرار گرفته و بدین علت سعی می‌شود که حتی‌الامکان از عوامل مؤثر در کاهش جریان گردشگری جلوگیری و امکانات لازم جهت رشد و توسعه‌ی آن فراهم شود.

در کشورهای صنعتی، توسعه‌ صنعت گردشگری موجب تنوع درآمدها و کاهش ناهماهنگی در اقتصاد می‌گردد و در کشورهای در حال توسعه، فرصتی برای صادرات ایجاد می‌کند که نرخ رشد آن از اشکال سنتی صادرات بیشتر است . بنابراین گردشگری منبعی قابل اتکاء در بسیاری از کشورهای توسعه ‌یافته و در حال توسعه است که می‌تواند تأثیر فزاینده‌ای بر روی افزایش درآمد چه در سطح ملی و نیز افزایش فرصت‌های شغلی، افزایش دستمزدها و تحوّل و گسترش تولیدات و ... داشته باشد. اما اشتغال زا بودن صنعت گردشگری یکی از رکن های اصلی این صنعت محسوب می شود، چراکه بسیاری از خدمات گردشگری را نمی‌توان با استفاده از فناوری ارائه کرد و این نیروی انسانی که از پس بسیاری از فعالیت های صنعت گردشگری بر می آید. از طرف دیگر این صنعت زمینه ایجاد شغل‌های جدید و همچنین مشاغل فصلی را فراهم می‌کند گروه های خود اشتغال نیز به راحتی در این صنعت می توانند حضور داشته باشند و فعالیت هایی همچون عرضه سوغات و هدایا را انجام دهند.

از این‌رو توسعه ی گردشگری در مکان‌های مختلف زمینه‌های اشتغال دائم و فصلی و نیمه وقت را برای نیروی انسانی با تخصص و آموزش متوسط فراهم می‌آورد و از نرخ بیکاری می‌کاهد. از طرف دیگر بررسی ها نشان می دهد که زنان و جوانان بخش قابل توجهی از این صنعت و شاغل بودن در آن را به عهده گرفته اند. همچنین صنعت گردشگری فرصت های شغلی بسیاری برای روستاییان نیز فراهم می کند. طبق برآوردهای جهانی از سال ۲۰۱۱ ایران نیز به عنوان یکی از کشورهای در فهرست کشورهای مورد بررسی در گزارش های رقابت پذیری سفر و گردشگری مجمع اقتصاد جهانی قرار گرفت. براساس این گزارش، ایران در میان ۱۴۱ کشور رتبه ۹۷ را به خود اختصاص داده است. همچنین شورای جهانی مسافرت و گردشگری در گزارشی از عملکرد صنعت گردشگری ایران در سال ۲۰۱۴ سهم مستقیم این صنعت در تولید ناخالص داخلی ایران طی این سال را ۲۳.۷هزار میلیارد تومان و سهم غیرمستقیم این صنعت را ۶۵.۱هزار میلیارد تومان اعلام کرد.

بر این اساس صنعت گردشگری ایران در سال ۲۰۱۴ سهم مستقیم ۲.۳درصدی و سهم غیرمستقیم ۶.۳درصدی در تولید ناخالص داخلی ایران طی این سال داشته است. اما سهم اصفهان از گردشگری کشور طبق آنچه استاندار اصفهان می گوید و فعلا تنها منبع محسوب می شود رتبه اول است و به احتمال فراوان طبق برآوردها بیشترین میزان دریافت های اقتصادی نیز باید نصیب اصفهان شده باشد. اما طبق آنچه مسئولان طی این سال ها عنوان کرده اند اصفهان هنوز در حوزه گردشگری به خصوص هتل سازی عقب است. این شهر با وجود پتانسیل بالای گردشگری نسبت به برخی از شهرهای کشور از جمله تهران و مشهد در میزان هتل و تعداد تخت عقب افتاده و علت آن طبق برآوردها وضعیت سرمایه گریزی بوده است که اصفهان در سال های گذشته داشته و اجازه نداده سرمایه گذاری برای هتل سازی وارد شود.

طبق آمار و آنچه مسئولان اصفهان می‌گویند از این صنعت ارز آور ، اشتغالزا و پاک استقبال خوبی به عمل آمده، اما اینکه تاکنون چه میزان ارز وارد اصفهان شده مشخص نیست، البته ایران و به تبع آن اصفهان هنوز با آمارهای مناسب ورود گردشگر فاصله دارند اگر نگاهی به ورود آمار گردشگر میان کشوری مثل فرانسه و ایران بیندازیم آنها تقریبا چیزی حدود ۵ برابر ما گردشگر جذب کرده اند و این نشان می دهد ایران هنوز به مکان مطلوب حتی نزدیک هم نشده، اما گام هایی برداشته است.