امنیت غذایی؛ پیش‌نیاز امنیت اقتصادی
دکترجعفر خیرخواهان مشاور معاونت رفاه اجتماعی وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی جهان امروز بیش از هر زمان دیگری در طول تاریخ از فراوانی منابع و رشد سرسام‌آور مصرف در ابعاد مختلف و به خصوص از نظر غذایی بهره‌‌مند شده است. با این حال، این فراوانی و مصرف مواد غذایی در سایه نابرابری، ناآگاهی، جنگ، سوانح طبیعی و نظایر آنها، همه اقشار انسانی به خصوص زنان و کودکان را در تمامی جوامع در بر‌نمی‌گیرد، به‌طوری که در دوره حاضر نیز همچنان شاهد عوارض و آسیبهای سهمگین ناشی از کمبود مصرف مواد مغذی به خصوص به وسیله زنان و کودکان هستیم.
دکترجعفر خیرخواهان مشاور معاونت رفاه اجتماعی وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی جهان امروز بیش از هر زمان دیگری در طول تاریخ از فراوانی منابع و رشد سرسام‌آور مصرف در ابعاد مختلف و به خصوص از نظر غذایی بهره‌‌مند شده است. با این حال، این فراوانی و مصرف مواد غذایی در سایه نابرابری، ناآگاهی، جنگ، سوانح طبیعی و نظایر آنها، همه اقشار انسانی به خصوص زنان و کودکان را در تمامی جوامع در بر‌نمی‌گیرد، به‌طوری که در دوره حاضر نیز همچنان شاهد عوارض و آسیبهای سهمگین ناشی از کمبود مصرف مواد مغذی به خصوص به وسیله زنان و کودکان هستیم. در برخی از کشورها، نیمی از کودکان دچار سوءتغذیه یا «توقف رشد» هستند. به‌رغم پیشرفت‌های فراوان در مبارزه با گرسنگی و فقر در دهه گذشته، سوءتغذیه موجب مرگ سالانه بیش از ۲.۶ میلیون کودک و بیش از ۱۰۰ هزار مادر شده است. تداوم تغذیه نامناسب، زمینه تضعیف سیستم ایمنی بدن را فراهم می‌سازد و مرگ کودکان و بزرگسالان را از طریق اسهال یا ذات‌الریه موجب می‌شود. همچنین موجب اختلال در تاثیر نجات‌بخش داروها از جمله برای نیازمندانی می‌شود که با ایدز زندگی می‌کنند.
تاثیر ویرانگر سوءتغذیه چندین نسل را در بر می‌گیرد؛ از زنان دچار کمبود مواد غذایی که احتمال بیشتری دارد دچار حاملگی‌های دشوار شوند تا کودکانی که هنگام تولد دچار سوءتغذیه هستند. افت بهره‌وری ناشی از سوءتغذیه در ۳۶ کشور با بالاترین میزان سوءتغذیه به معنای از دست دادن ۲ تا ۳ درصد از تولید ناخالص داخلی آنها است. میلیاردها دلاری که می‌توانست هر سال در جهت آموزش بیشتر کودکان، درمان بیماران بیشتر در کلینیک‌های سلامتی و پیشبرد اقتصاد جهانی صرف شود.
در این میان، کشور ایران با وجود قرارداشتن در گروه کشورهای با درآمد متوسط و سطح نسبتا بالای تحصیلات زنان و دختران و فرهنگ پربار و دیرپای اسلامی و ایرانی، از گزند تاثیرات ویرانگر سوءتغذیه در امان نمانده است. کشور ایران در شاخص سالانه مادران که وضعیت بهداشت، سلامت و تغذیه زنان و کودکان را در سرتاسر جهان بررسی می‌کند در میان ۸۰ کشور در حال توسعه در رتبه پنجاهم جای دارد که نشان از فاصله این کشور با معیارها و استانداردهای بین‌المللی در زمینه تغذیه و بهداشت مادران و کودکان دارد.
بحران سوءتغذیه جهانی
آمارها نشان می‌دهند که یک کودک از هر چهار کودک در جهان به‌طور مزمن دچار سوءتغذیه هستند و با عنوان «بازمانده از رشد» شناخته می‌شوند. اینها کودکانی هستند که مواد مغذی ضروری مورد نیازشان را به دست نمی‌آورند و جسم و مغزشان به‌درستی رشد نیافته است.
آسیب‌ها اغلب پیش از اینکه کودک متولد شود آغاز می‌شوند یعنی در زمانی که مادر با تغذیه ناکافی نمی‌تواند مواد مغذی مناسب را به نوزاد درون رحم خود منتقل کند. او سپس نوزادی کم‌وزن به دنیا می‌آورد. اگر مادر فقر زده، درگیر کار بیش از حد، کم‌سوادی یا با بهداشت ضعیف باشد، برای تغذیه کافی نوزاد خود در معرض آسیب بیشتری قرار دارد. کودک ممکن است عفونت‌های مکرر را تحمل کند که باز هم بدن در حال رشد او را از مواد مغذی حیاتی محروم می‌کند. کودکان زیر ۲ سال، به‌خصوص آسیب‌پذیرترند و اثرات منفی سوءتغذیه در این سن تا حد زیادی غیر قابل بازگشت است.در سطح جهانی، ۱۷۱ میلیون کودک در حال تجربه سوءتغذیه مزمن هستند که بخش بزرگی از این کودکان نه‌فقط عمر کوتاه‌تری خواهند داشت، بلکه اختلالات شناختی را یک عمر بر دوش می‌کشند.
سوءتغذیه و مرگ‌ومیر کودکان
هرساله ۷.۶ میلیون کودک پیش از رسیدن به سن ۵ سالگی می‌میرند، که بسیاری از آنها ناشی از بیماری‌های قابل پیشگیری یا قابل درمان بوده و تقریبا همگی در کشورهای در حال توسعه هستند. سوءتغذیه زمینه‌ساز بیش از یک سوم (۳۵ درصد) این مرگ‌ومیرها است.
یک کودک دچار سوءتغذیه نسبت به یک کودک به خوبی تغذیه‌شده، تا ۱۰ برابر بیشتر احتمال دارد از یک بیماری به راحتی قابل درمان یا قابل پیشگیری بمیرد. یک کودک دچار سوءتغذیه مزمن در هنگام کمبود مواد غذایی، بحران‌های اقتصادی و دیگر شرایط اضطراری نسبت به سوءتغذیه حاد آسیب‌پذیری بیشتری دارد.
متاسفانه بسیاری از کشورها به مقابله با سوءتغذیه و بقای کودکان اولویت بالایی اختصاص نداده‌اند. برای مثال، بررسی‌های اخیر سازمان بهداشت جهانی نشان می‌دهد که تنها ۶۷ درصد از ۱۲۱ کشور عمدتا کم درآمد و درآمد متوسط، دارای سیاست‌های ترویج تغذیه با شیر مادر هستند. مکمل‌های غذایی و مکمل‌های آهن و اسید فولیک در تعداد اندکی از اسناد سیاست‌های ملی گنجانده شده‌اند (به ترتیب ۵۵ و ۵۱ درصد). و مکمل‌های ویتامین A و روی برای کودکان (درمان اسهال) به ترتیب در تنها ۳۷ و ۲۲ درصد از کشورها بخشی از سیاست‌های ملی بودند. نتیجه اینکه با وجودی که در دوره کنونی بیش از هر زمان دیگر به تغذیه اهمیت داده می‌شود، هنوز هم کارهای زیادی برای انجام دادن وجود دارد.
سوءتغذیه مادران
بسیاری از کودکان چون که مادرانشان به سوءتغذیه دچار هستند، مبتلا به سوءتغذیه به دنیا می‌آیند. از آنجا که نیمی از بازماندگی از رشد کودکان در دوران جنینی روی می‌دهد، تاکید بر اهمیت تغذیه بهتر برای زنان و دختران اهمیتی حیاتی پیدا می‌کند.
در اغلب کشورهای در حال توسعه، وضعیت تغذیه زنان و دختران در معرض خطر، تحت تاثیر اثرات تجمعی و هم‌افزایی بسیاری از سایر عوامل خطر قرار دارد. این عوامل عبارتند از: محدودیت دسترسی به غذا، نداشتن قدرت در سطح خانواده، سنت‌ها و آداب و رسومی که استفاده زنان از برخی از غذاهای غنی از مواد مغذی را محدود می‌کنند، نیاز به انرژی برای انجام کارهای جسمی سنگین، تامین مواد مغذی در بارداری‌های مکرر و تغذیه با شیر مادر، و عوارض عفونت‌های مکرر به همراه دسترسی محدود به مراقبت‌های بهداشتی.در کشورهای در حال توسعه، کم‌خونی شایع‌ترین معضلی است که زنان و دختران را تهدید می‌کند. این بیماری یکی از دلایل عمده مرگ مادران است و می‌تواند به تولد زودرس و کم‌وزنی نوزاد بینجامد. در جهان در حال توسعه، ۴۰ درصد از زنان غیر باردار و نیمی از زنان باردار (۴۹ درصد) دچار کم‌خونی هستند. کم‌خونی از طریق رژیم غذایی نامناسب به وجود می‌آید و می‌تواند از طریق بیماری‌های عفونی به‌خصوص مالاریا و انگل‌های روده تشدید شود. دختران باردار نوجوان نسبت به زنان مسن‌تر بیشتر در معرض کم‌خونی قرار دارند و چون احتمال کمتری دارد که مراقبت‌های بهداشتی دریافت کنند در معرض خطرات بیشتری قرار دارند. شیوع کم‌خونی به‌خصوص در آسیا و آفریقا بالا است، اما حتی در آمریکای لاتین و کارائیب نیز یک چهارم زنان دچار کم‌خونی هستند.در کشورهای در حال توسعه، بسیاری از زنان دچار کمبود وزن و کوتاهی قامت هستند. این وضعیت عموما از سوءتغذیه در طول دوران کودکی و نوجوانی ناشی می‌شود. زنی که قامتی کوتاه‌تر از ۱۴۵ سانتی‌متر داشته باشد بازمانده از رشد تلقی می‌شود.در بسیاری از کشورهای در حال توسعه، رایج است که دختران در سنین نوجوانی - پیش از اینکه بدنشان به‌طور کامل به بلوغ برسد- ازدواج و شروع به فرزندآوری می‌کنند. مادران جوان‌تر عموما دارای منابع اقتصادی کمتر، تحصیلات پایین‌تر و مراقبت‌های بهداشتی ضعیف‌تر هستند و به احتمال زیاد هنگامی که باردار می‌شوند دچار سوءتغذیه می‌شوند و خطرات را برای خود و فرزندان خود چند برابر می‌کنند. دختران نوجوانی که هنگام تولد نوزادشان بدنشان هنوز در حال رشد کردن است، فرزند خود را در معرض خطر سوءتغذیه بیشتری قرار می‌دهند. هر‌چه یک دختر نوجوان در سن کمتری باردار شود، خطر بیشتری برای سلامت او دارد و احتمال بیشتری می‌رود که فرزندی با وزن پایین به دنیا آورد.
کارت ارزیابی تغذیه مادران و کودکان
سرمایه‌گذاری در تغذیه یکی از نیرومندترین و مقرون به صرفه‌ترین کارها در توسعه جهانی است. تغذیه مناسب در طول ۱۰۰۰ روز از آغاز بارداری تا دومین سال تولد کودک، برای توسعه توانایی‌های ادراکی کودک و رشد فیزیکی او بسیار حیاتی هستند. حصول اطمینان از تغذیه مناسب یک کودک در طول این دوره، می‌تواند به یک عمر بهره‌مندی او منجر شود، چنان که یک کودک به خوبی تغذیه‌شده عملکرد بهتری در مدرسه خواهد داشت، به نحو موثرتری با بیماری‌ها مبارزه خواهد کرد و حتی به‌عنوان یک بزرگسال درآمد بیشتری به دست خواهد آورد.در یک برنامه غذایی پیشنهادی که از دو طرح یکپارچه تشکیل می‌شود تلاش گردیده است تا از دسترسی مادران و نوزادان به مواد غذایی مغذی و خدمات بهداشتی و درمانی با کیفیت اطمینان حاصل شود. این دو طرح «کارت ارزیابی تغذیه نوزاد و نوپا» و «کارت ارزیابی تغذیه با شیر مادر» است. در هر دو طرح تمرکز تغییرات بر زنان است. زنان همواره بخشی از نیروی کار را تشکیل می‌دهند. آنها اغلب مسوول آوردن مواد غذایی به خانه و تهیه وعده‌های غذایی خانواده خود هستند. آنها نخستین مراقبت‌کنندگان از بستگان و بیماران هستند و اغلب آخر و کمتر از همه غذا می‌خورند. معمولا آنها هر مقدار اندک از منابع را صرف سلامت و رفاه خانواده‌های خود می‌کنند و اثبات شده است که سلامتی و اقدامات زنان چشم‌انداز سلامت نسل بعدی را تعیین می‌کند.
تغذیه مناسب در طول دوره ۰۰۰۱ روزه از آغاز بارداری مادر تا دومین سال تولد کودک، برای سلامت، رفاه و موفقیت کودک حیاتی است. تغذیه مناسب در طول این دوران می‌تواند تاثیر عمیقی بر توانایی کودک برای رشد و نمو، یادگیری و خروج از فقر داشته باشد. این مزایا با افزایش بهره‌وری و بهبود چشم‌انداز اقتصادی برای خانواده‌ها و جامعه به سود جوامع نیز هستند.
سوءتغذیه سالانه زمینه مرگ‌ومیر بیش از ۲.۶ میلیون کودک را فراهم می‌کند. میلیون‌ها کودکی هم که زنده می‌مانند، برای همیشه از نارسایی‌های جسمی و اختلالات شناختی رنج می‌برند، زیرا در سال‌های اول زندگی خود و هنگامی که بدن و ذهنشان در حال رشد بود از مواد مغذی مورد‌نیاز محروم بودند. هنگامی که کودکان در آغاز زندگی خود دچار سوءتغذیه می‌شوند، اثرات منفی آن تا حد زیادی غیر قابل بازگشت است.دوران بارداری و نوزادی مهم‌ترین دوران برای رشد مغزی است. مادران و نوزادان برای تقویت مبنایی شناخت ادراکی کودک، مهارت‌های حرکتی و اجتماعی و موفقیت در مدرسه و بهره‌وری نیازمند تغذیه خوب هستند. کودکانی که در اوایل زندگی دارای رشد مغزی محدود هستند، در معرض ابتلا به مشکلات عصبی بعدی، دستاوردهای ضعیف در مدرسه، ترک تحصیل زودتر، اشتغال با مهارت‌های اندک و مراقبت‌های ضعیف از فرزندان خود و در نتیجه مشارکت در انتقال فقر از نسلی به نسل دیگر قرار دارند.میلیون‌ها نفر از مادران در کشورهای فقیر برای تدارک زندگی سالم برای فرزندان خود در تقلا هستند. در بسیاری از کشورهای در حال توسعه باورهای پیچیده فرهنگی و اجتماعی، زنان را در موضعی ضعیف قرار می‌دهد و با آغاز سنین نوجوانی بسیاری از دختران غذای کافی برای خوردن در اختیار ندارند. در جوامعی که ازدواج زودهنگام رایج است، اغلب دختران نوجوان مدرسه را ترک می‌کنند و پیش از اینکه بدنشان به‌طور کامل بالغ شود باردار می‌شوند. با به خطر افتادن سلامتی، جثه کوچک و حمایت و منابع ناکافی، این مادران اغلب در کسب وزن کافی در دوران بارداری ناکام می‌مانند و مستعد ابتلا به انبوهی از عوارض می‌شوند و خود و نوزادان خود را در معرض خطر قرار می‌دهند.در سرتاسر جهان، هر سال02 میلیون کودک با وزن کم متولد می‌شوند. بسیاری از این نوزادان خیلی زودتر از موعد- 9 ماه کامل حاملگی- به دنیا می‌آیند. بقیه به موقع به دنیا می‌آیند؛ اما به دلیل رشد اندک در رحم مادر کوچک مانده‌اند. اگر رژیم غذایی مادر در دوران بارداری مغذی نباشد، حتی کودکانی که با وزن طبیعی به دنیا آمده‌اند ممکن است دچار سوءتغذیه باشند.
سایر نوزادان به دلیل بیماری، تغذیه ناکافی با شیر مادر یا کمبود مواد مغذی دچار سوءتغذیه می‌شوند. سوءتغذیه سیستم ایمنی بدن نوزادان را تضعیف می‌کند و آنها را نسبت به مرگ ناشی از بیماری‌های متداول نظیر ذات‌الریه، اسهال و مالاریا آسیب‌پذیر می‌سازد.
تاثیر ویرانگر سوءتغذیه چندین نسل را در بر می‌گیرد؛ از زنان دچار کمبود مواد غذایی که احتمال بیشتری دارد دچار حاملگی‌های دشوار شوند تا کودکانی که هنگام تولد دچار سوءتغذیه هستند. افت بهره‌وری ناشی از سوءتغذیه در ۳۶ کشور با بالاترین میزان سوءتغذیه به معنای از دست دادن ۲ تا ۳ درصد از تولید ناخالص داخلی آنها است. میلیاردها دلاری که می‌توانست هر سال در جهت آموزش بیشتر کودکان، درمان بیماران بیشتر در کلینیک‌های سلامتی و پیشبرد اقتصاد جهانی صرف شود.
در این میان، کشور ایران با وجود قرارداشتن در گروه کشورهای با درآمد متوسط و سطح نسبتا بالای تحصیلات زنان و دختران و فرهنگ پربار و دیرپای اسلامی و ایرانی، از گزند تاثیرات ویرانگر سوءتغذیه در امان نمانده است. کشور ایران در شاخص سالانه مادران که وضعیت بهداشت، سلامت و تغذیه زنان و کودکان را در سرتاسر جهان بررسی می‌کند در میان ۸۰ کشور در حال توسعه در رتبه پنجاهم جای دارد که نشان از فاصله این کشور با معیارها و استانداردهای بین‌المللی در زمینه تغذیه و بهداشت مادران و کودکان دارد.
بحران سوءتغذیه جهانی
آمارها نشان می‌دهند که یک کودک از هر چهار کودک در جهان به‌طور مزمن دچار سوءتغذیه هستند و با عنوان «بازمانده از رشد» شناخته می‌شوند. اینها کودکانی هستند که مواد مغذی ضروری مورد نیازشان را به دست نمی‌آورند و جسم و مغزشان به‌درستی رشد نیافته است.
آسیب‌ها اغلب پیش از اینکه کودک متولد شود آغاز می‌شوند یعنی در زمانی که مادر با تغذیه ناکافی نمی‌تواند مواد مغذی مناسب را به نوزاد درون رحم خود منتقل کند. او سپس نوزادی کم‌وزن به دنیا می‌آورد. اگر مادر فقر زده، درگیر کار بیش از حد، کم‌سوادی یا با بهداشت ضعیف باشد، برای تغذیه کافی نوزاد خود در معرض آسیب بیشتری قرار دارد. کودک ممکن است عفونت‌های مکرر را تحمل کند که باز هم بدن در حال رشد او را از مواد مغذی حیاتی محروم می‌کند. کودکان زیر ۲ سال، به‌خصوص آسیب‌پذیرترند و اثرات منفی سوءتغذیه در این سن تا حد زیادی غیر قابل بازگشت است.در سطح جهانی، ۱۷۱ میلیون کودک در حال تجربه سوءتغذیه مزمن هستند که بخش بزرگی از این کودکان نه‌فقط عمر کوتاه‌تری خواهند داشت، بلکه اختلالات شناختی را یک عمر بر دوش می‌کشند.
سوءتغذیه و مرگ‌ومیر کودکان
هرساله ۷.۶ میلیون کودک پیش از رسیدن به سن ۵ سالگی می‌میرند، که بسیاری از آنها ناشی از بیماری‌های قابل پیشگیری یا قابل درمان بوده و تقریبا همگی در کشورهای در حال توسعه هستند. سوءتغذیه زمینه‌ساز بیش از یک سوم (۳۵ درصد) این مرگ‌ومیرها است.
یک کودک دچار سوءتغذیه نسبت به یک کودک به خوبی تغذیه‌شده، تا ۱۰ برابر بیشتر احتمال دارد از یک بیماری به راحتی قابل درمان یا قابل پیشگیری بمیرد. یک کودک دچار سوءتغذیه مزمن در هنگام کمبود مواد غذایی، بحران‌های اقتصادی و دیگر شرایط اضطراری نسبت به سوءتغذیه حاد آسیب‌پذیری بیشتری دارد.
متاسفانه بسیاری از کشورها به مقابله با سوءتغذیه و بقای کودکان اولویت بالایی اختصاص نداده‌اند. برای مثال، بررسی‌های اخیر سازمان بهداشت جهانی نشان می‌دهد که تنها ۶۷ درصد از ۱۲۱ کشور عمدتا کم درآمد و درآمد متوسط، دارای سیاست‌های ترویج تغذیه با شیر مادر هستند. مکمل‌های غذایی و مکمل‌های آهن و اسید فولیک در تعداد اندکی از اسناد سیاست‌های ملی گنجانده شده‌اند (به ترتیب ۵۵ و ۵۱ درصد). و مکمل‌های ویتامین A و روی برای کودکان (درمان اسهال) به ترتیب در تنها ۳۷ و ۲۲ درصد از کشورها بخشی از سیاست‌های ملی بودند. نتیجه اینکه با وجودی که در دوره کنونی بیش از هر زمان دیگر به تغذیه اهمیت داده می‌شود، هنوز هم کارهای زیادی برای انجام دادن وجود دارد.
سوءتغذیه مادران
بسیاری از کودکان چون که مادرانشان به سوءتغذیه دچار هستند، مبتلا به سوءتغذیه به دنیا می‌آیند. از آنجا که نیمی از بازماندگی از رشد کودکان در دوران جنینی روی می‌دهد، تاکید بر اهمیت تغذیه بهتر برای زنان و دختران اهمیتی حیاتی پیدا می‌کند.
در اغلب کشورهای در حال توسعه، وضعیت تغذیه زنان و دختران در معرض خطر، تحت تاثیر اثرات تجمعی و هم‌افزایی بسیاری از سایر عوامل خطر قرار دارد. این عوامل عبارتند از: محدودیت دسترسی به غذا، نداشتن قدرت در سطح خانواده، سنت‌ها و آداب و رسومی که استفاده زنان از برخی از غذاهای غنی از مواد مغذی را محدود می‌کنند، نیاز به انرژی برای انجام کارهای جسمی سنگین، تامین مواد مغذی در بارداری‌های مکرر و تغذیه با شیر مادر، و عوارض عفونت‌های مکرر به همراه دسترسی محدود به مراقبت‌های بهداشتی.در کشورهای در حال توسعه، کم‌خونی شایع‌ترین معضلی است که زنان و دختران را تهدید می‌کند. این بیماری یکی از دلایل عمده مرگ مادران است و می‌تواند به تولد زودرس و کم‌وزنی نوزاد بینجامد. در جهان در حال توسعه، ۴۰ درصد از زنان غیر باردار و نیمی از زنان باردار (۴۹ درصد) دچار کم‌خونی هستند. کم‌خونی از طریق رژیم غذایی نامناسب به وجود می‌آید و می‌تواند از طریق بیماری‌های عفونی به‌خصوص مالاریا و انگل‌های روده تشدید شود. دختران باردار نوجوان نسبت به زنان مسن‌تر بیشتر در معرض کم‌خونی قرار دارند و چون احتمال کمتری دارد که مراقبت‌های بهداشتی دریافت کنند در معرض خطرات بیشتری قرار دارند. شیوع کم‌خونی به‌خصوص در آسیا و آفریقا بالا است، اما حتی در آمریکای لاتین و کارائیب نیز یک چهارم زنان دچار کم‌خونی هستند.در کشورهای در حال توسعه، بسیاری از زنان دچار کمبود وزن و کوتاهی قامت هستند. این وضعیت عموما از سوءتغذیه در طول دوران کودکی و نوجوانی ناشی می‌شود. زنی که قامتی کوتاه‌تر از ۱۴۵ سانتی‌متر داشته باشد بازمانده از رشد تلقی می‌شود.در بسیاری از کشورهای در حال توسعه، رایج است که دختران در سنین نوجوانی - پیش از اینکه بدنشان به‌طور کامل به بلوغ برسد- ازدواج و شروع به فرزندآوری می‌کنند. مادران جوان‌تر عموما دارای منابع اقتصادی کمتر، تحصیلات پایین‌تر و مراقبت‌های بهداشتی ضعیف‌تر هستند و به احتمال زیاد هنگامی که باردار می‌شوند دچار سوءتغذیه می‌شوند و خطرات را برای خود و فرزندان خود چند برابر می‌کنند. دختران نوجوانی که هنگام تولد نوزادشان بدنشان هنوز در حال رشد کردن است، فرزند خود را در معرض خطر سوءتغذیه بیشتری قرار می‌دهند. هر‌چه یک دختر نوجوان در سن کمتری باردار شود، خطر بیشتری برای سلامت او دارد و احتمال بیشتری می‌رود که فرزندی با وزن پایین به دنیا آورد.
کارت ارزیابی تغذیه مادران و کودکان
سرمایه‌گذاری در تغذیه یکی از نیرومندترین و مقرون به صرفه‌ترین کارها در توسعه جهانی است. تغذیه مناسب در طول ۱۰۰۰ روز از آغاز بارداری تا دومین سال تولد کودک، برای توسعه توانایی‌های ادراکی کودک و رشد فیزیکی او بسیار حیاتی هستند. حصول اطمینان از تغذیه مناسب یک کودک در طول این دوره، می‌تواند به یک عمر بهره‌مندی او منجر شود، چنان که یک کودک به خوبی تغذیه‌شده عملکرد بهتری در مدرسه خواهد داشت، به نحو موثرتری با بیماری‌ها مبارزه خواهد کرد و حتی به‌عنوان یک بزرگسال درآمد بیشتری به دست خواهد آورد.در یک برنامه غذایی پیشنهادی که از دو طرح یکپارچه تشکیل می‌شود تلاش گردیده است تا از دسترسی مادران و نوزادان به مواد غذایی مغذی و خدمات بهداشتی و درمانی با کیفیت اطمینان حاصل شود. این دو طرح «کارت ارزیابی تغذیه نوزاد و نوپا» و «کارت ارزیابی تغذیه با شیر مادر» است. در هر دو طرح تمرکز تغییرات بر زنان است. زنان همواره بخشی از نیروی کار را تشکیل می‌دهند. آنها اغلب مسوول آوردن مواد غذایی به خانه و تهیه وعده‌های غذایی خانواده خود هستند. آنها نخستین مراقبت‌کنندگان از بستگان و بیماران هستند و اغلب آخر و کمتر از همه غذا می‌خورند. معمولا آنها هر مقدار اندک از منابع را صرف سلامت و رفاه خانواده‌های خود می‌کنند و اثبات شده است که سلامتی و اقدامات زنان چشم‌انداز سلامت نسل بعدی را تعیین می‌کند.
تغذیه مناسب در طول دوره ۰۰۰۱ روزه از آغاز بارداری مادر تا دومین سال تولد کودک، برای سلامت، رفاه و موفقیت کودک حیاتی است. تغذیه مناسب در طول این دوران می‌تواند تاثیر عمیقی بر توانایی کودک برای رشد و نمو، یادگیری و خروج از فقر داشته باشد. این مزایا با افزایش بهره‌وری و بهبود چشم‌انداز اقتصادی برای خانواده‌ها و جامعه به سود جوامع نیز هستند.
سوءتغذیه سالانه زمینه مرگ‌ومیر بیش از ۲.۶ میلیون کودک را فراهم می‌کند. میلیون‌ها کودکی هم که زنده می‌مانند، برای همیشه از نارسایی‌های جسمی و اختلالات شناختی رنج می‌برند، زیرا در سال‌های اول زندگی خود و هنگامی که بدن و ذهنشان در حال رشد بود از مواد مغذی مورد‌نیاز محروم بودند. هنگامی که کودکان در آغاز زندگی خود دچار سوءتغذیه می‌شوند، اثرات منفی آن تا حد زیادی غیر قابل بازگشت است.دوران بارداری و نوزادی مهم‌ترین دوران برای رشد مغزی است. مادران و نوزادان برای تقویت مبنایی شناخت ادراکی کودک، مهارت‌های حرکتی و اجتماعی و موفقیت در مدرسه و بهره‌وری نیازمند تغذیه خوب هستند. کودکانی که در اوایل زندگی دارای رشد مغزی محدود هستند، در معرض ابتلا به مشکلات عصبی بعدی، دستاوردهای ضعیف در مدرسه، ترک تحصیل زودتر، اشتغال با مهارت‌های اندک و مراقبت‌های ضعیف از فرزندان خود و در نتیجه مشارکت در انتقال فقر از نسلی به نسل دیگر قرار دارند.میلیون‌ها نفر از مادران در کشورهای فقیر برای تدارک زندگی سالم برای فرزندان خود در تقلا هستند. در بسیاری از کشورهای در حال توسعه باورهای پیچیده فرهنگی و اجتماعی، زنان را در موضعی ضعیف قرار می‌دهد و با آغاز سنین نوجوانی بسیاری از دختران غذای کافی برای خوردن در اختیار ندارند. در جوامعی که ازدواج زودهنگام رایج است، اغلب دختران نوجوان مدرسه را ترک می‌کنند و پیش از اینکه بدنشان به‌طور کامل بالغ شود باردار می‌شوند. با به خطر افتادن سلامتی، جثه کوچک و حمایت و منابع ناکافی، این مادران اغلب در کسب وزن کافی در دوران بارداری ناکام می‌مانند و مستعد ابتلا به انبوهی از عوارض می‌شوند و خود و نوزادان خود را در معرض خطر قرار می‌دهند.در سرتاسر جهان، هر سال02 میلیون کودک با وزن کم متولد می‌شوند. بسیاری از این نوزادان خیلی زودتر از موعد- 9 ماه کامل حاملگی- به دنیا می‌آیند. بقیه به موقع به دنیا می‌آیند؛ اما به دلیل رشد اندک در رحم مادر کوچک مانده‌اند. اگر رژیم غذایی مادر در دوران بارداری مغذی نباشد، حتی کودکانی که با وزن طبیعی به دنیا آمده‌اند ممکن است دچار سوءتغذیه باشند.
سایر نوزادان به دلیل بیماری، تغذیه ناکافی با شیر مادر یا کمبود مواد مغذی دچار سوءتغذیه می‌شوند. سوءتغذیه سیستم ایمنی بدن نوزادان را تضعیف می‌کند و آنها را نسبت به مرگ ناشی از بیماری‌های متداول نظیر ذات‌الریه، اسهال و مالاریا آسیب‌پذیر می‌سازد.
ارسال نظر