الهه میرزاده
یکی از معضلات روزهای زمستانی تا اوایل بهار احساس ناخوشایند غمی است که کم‌وبیش حس می‌کنیم، شاید برای شما هم پیش آمده باشد که در فصل خاصی مثل زمستان یا روزهای ابری و برفی احساسی متفاوت را در خلق‌وخوی خود دیده باشید که جالب است که این احساس توهم یا تلقین نیست بلکه ریشه علمی و معتبری دارد. روان‌شناسان به احساس غمگینی در روزهای کم‌نور «غمگینی زمستانی» می‌گویند و به احساس شدیدتر غمگینی و ناامیدی که چند نشانه بدنی مثل خواب‌آلودگی هم همراهش باشد، افسردگی زمستانی اطلاق می‌گردد. جالب است بدانید افسردگی زمستانی هم مثل افسردگی‌های دیگر بیشتر به سراغ خانم‌ها می‌آید، به‌ویژه خانم‌های ۲۰ تا ۳۰ ساله. حدود ۴ تا ۶ درصد کل جمعیت جهان دچار این نوع افسردگی هستند. این درحالی است که تقریبا ۱۰ تا ۲۰ درصد نیز دچار افسردگی‌های خفیف زمستانی می‌شوند.
درمان به شیوه طبیعت
برای درمان انواع افسردگی، سالیان درازی است که از انواع داروهای ضدافسردگی شیمیایی استفاده می‌شود ولی چون درمان افسردگی گاهی چندین ماه یا چندین سال طول می‌کشد، مصرف‌کنندگان این داروها همیشه از عوارض جانبی آن ناراضی و نگران هستند؛ به‌همین دلیل، به‌تازگی تحقیقات وسیعی روی گیاهان دارویی ضدافسردگی و آرام‌بخش صورت گرفته و تعدادی داروی گیاهی مؤثر و دارای حداقل اثرات جانبی به بازارهای جهانی عرضه شده است؛ البته مصرف این گیاهان هم بدون عارضه نیست و خواندن این مطلب نباید باعث شود داروهایی را که پزشک برایتان تجویز کرده، به‌طور ناگهانی قطع کنید اما شاید با مشورت و تحت‌نظر پزشکتان بتوانید کم‌کم آن‌ها را جایگزین داروهای شیمیایی کنید. در این مطلب تعدادی از این گیاهان را معرفی می‌کنیم.

سنبل الطیب: یکی از قدیمی‌ترین گیاهان دارویی است که در ایران و جهان از آن برای مصارف گوناگون دارویی، غذایی و بهداشتی استفاده می‌شود. این گیاه به‌صورت وحشی در جنگل‌های کم‌درخت در حاشیه جویبار‌ها و گودال‌ها می‌روید. قسمت مورداستفاده این گیاه، ریشه آن است و معمولا از ریشه گیاهی که بیش از سه سال عمر دارد، استفاده می‌شود. سنبل‌الطیب پس از خشک شدن به رنگ قهوه‌ای درمی‌آید و طعم آن تلخ ولی خوشبو و معطر است و عطر آن پس از خشک شدن، بیشتر می‌شود.بوی مطبوع این گیاه به‌قدری است که گربه آن را از فواصل دور هم تشخیص می‌دهد و به طرف آن می‌رود؛ به همین علت، به این گیاه علف گربه نیز می‌گویند.تأثیر دارویی ریشه تازه این گیاه، سه برابر خشک‌شده آن است. سنبل‌الطیب باید در حرارت کم خشک شود زیرا حرارت بالا تمام اثر دارویی آن را از بین می‌برد. یکی از مهم‌ترین خواص دارویی این گیاه، خاصیت آرام‌بخش بودن آن است. سنبل‌الطیب با داشتن خاصیت ضدتشنج در رفع ناراحتی‌های عصبی و کاهش صرع نیز مفید است. دلهره، تشویش و نگرانی را تا حد زیادی از بین می‌برد و جایگزین خوبی برای قرص‌ها و داروهای آرام‌بخش است.مقدار ۲تا۴ گرم از سنبل‌‌الطیب را- که قبلا کوبیده شده باشد- در یک لیوان آب‌جوش ریخته، به مدت نیم‌ساعت باقی بگذارید تا دم بکشد، سپس آن را صاف کرده و روزی ۳ بار، هر بار یک فنجان میل کنید. این نوشیدنی معالج تمام حالات عصبی، سرگیجه، ناآرامی‌های عصبی، ضدترس شبانه اطفال و آرام‌بخش بسیار خوبی برای کارهای فکری زیاد است.

زعفران: بومی ‌نواحی مختلف آسیا، به‌ویژه جنوب‌غرب آسیا، جنوب اروپا و جنوب اسپانیاست. قسمت مورد استفاده این گیاه، انتهای خامه و کلاله گل است.زعفران حاوی مواد چرب، املاح معدنی، موسیلاژ و اسانس‌های فراوانی است. مهم‌ترین خاصیت زعفران- که از قدیم موردتوجه بوده- درمان افسردگی است. زعفران بویی قوی و طعمی‌ تلخ دارد، باعث تحریک اعصاب شده، اثر مسکن دارد و دارای خاصیت آرام‌بخشی و خواب‌آوری است و بالاخره اگر می‌خواهید همیشه شاد و خندان باشید، زعفران بخورید. زعفران را باید در شیشه‌های دربسته و دور از نور نگهداری کنید زیرا عطر و رنگ خود را در اثر نور از دست می‌دهد. اسانس زعفران تبخیرشدنی است و در صورت نگهداری نامناسب به مرور زمان اسانس آن تبخیر، از اثرات دارویی، طعم و مزه آن کاسته شده و مرغوبیت خود را نیز از دست می‌دهد.باتوجه به اینکه مواد معطر گیاه در حالت پودر شده، بسیار سریع‌تر از پودر نشده آن تبخیر می‌شود پس بهتر است زعفران را تا موقع مصرف پودر نکنید یا در صورت پودر کردن، در ظرف دربسته نگهداری کنید.از مضرات زعفران این است که روی سیستم تولیدمثل اثر دارد؛ بنابراین زنان حامله باید از خوردن زیاد آن اجتناب کنند. درضمن خوردن زیاد زعفران برای کلیه‌ها مضر است و اشتها را نیز کم می‌کند.

علف چای: درحال حاضر، یکی از بهترین داروهای گیاهی ضدافسردگی- که خاصیت دارویی و خواص ارزنده دیگری نیز دارد- علف چای است. قدمت مصرف این گیاه، بیش از دوهزار سال است و نزد بیشتر اقوام و ملل جهان به‌عنوان بهترین داروی بیماری‌های عصبی مورداستفاده بوده است. اکنون بیش از ۵۰ کارخانه داروسازی جهان از گیاه علف چای، داروهای مختلف ضدافسردگی تهیه می‌کنند. این گیاه در ایران با نام‌های دیگری نظیر گل‌راعی، علف هزارچشم و هوفاریقون شناخته می‌شود. قسمت مورداستفاده این گیاه، سرشاخه گلدار گیاه تازه یا گیاه خشک‌شده و نیز گل‌های تازه گیاه است.علف چای در درمان افسردگی‌های خفیف عصبی همچون افسردگی‌های دوران یائسگی و درمان خستگی‌های عصبی مؤثر است. خاصیت این گیاه در درمان افسردگی به اثبات رسیده است.ماده مؤثر این گیاه هایپریسین است.این گیاه را نیز می‌توانید به صورت چای دم‌‌کرده میل کنید.