مامان‌پز‌های هند، راه نجات زنان از فقر

بهار فردنیا

«مامتا کاتوریا»، زنی ۴۵ ساله است که در یکی از محلات فقیرنشین دهلی نو زندگی می‌کند. او به تازگی برای تامین معیشت خود به‌عنوان سرآشپزخانگی، در یکی از سایت‌های تهیه غذای خانگی در هند به نام «میلیون کیچن» ثبت‌نام کرده است. او به همراه ۱۲۰ زن خانه‌دار، به‌عنوان آشپز در «میلیون کیچن» فعالیت می‌کنند و برای جامعه حرفه‌ای شاغل که به غذای خانگی علاقه دارند، آشپزی می‌کنند و غذای خود را از طریق این سایت به فروش می‌رسانند. این سایت در واقع پلی است برای ارتباط جامعه با زنان خانه‌دار. «مامتا کاتوریا» می‌گوید نسبت به گذشته که مجبور بوده کارهای سختی انجام دهد، سطح زندگیش ارتقا پیدا کرده ‌است و ماهانه ۱۴۹دلار درآمد دارد.

　

براساس گزارش توسعه نیروی انسانی هند، تنها ۱۵ درصد از زنان شهرنشین هندی در شغل‌های شناسایی شده کار می‌کنند و تعداد زن‌هایی که در شغل‌های ثبت نشده مانند خدمتکار خانه کار می‌کنند رو به افزایش است. به همین دلیل به تازگی سایت‌های کسب‌وکار استارت آپی مانند «واتس کوکینگ» «میلیون کیچن»، «فروماهوم»، «سایبرچف»، «میل تانگو»، «یامی کیچن» و «بیت کلاب» در هند شروع به فعالیت کرده‌اند. این سایت‌ها همچنین اپلیکیشن‌ موبایل نیز برای خود ساخته‌اند تا امکان دسترسی‌ها را افزایش بد‌هند.

این سایت‌ها از کجا آمده‌اند؟

در ژوئن ۲۰۱۵، «ویملندیو جها» که سابقه تاسیس چندین شرکت کارآفرینی را داشت، شبکه کارآفرینی «میلیون کیچن» را تاسیس کرد. هدف او از تاسیس این شبکه کمک به زنان خانه‌دار برای تامین زندگیشان است. به نظر او آشپزی مهارتی است که هرگز به‌عنوان درآمد یا تولید ناخالص داخلی به آن نگاه نشده است و او می‌خواهد این دیدگاه را تغییر بدهد و آشپزی را یک گزینه امرار معاش برای زن‌ها‌ تبدیل کند. هدف او تا سال آینده ثبت‌نام سه هزار زن در دهلی، گورگان و گوآ در این سایت‌ است.

محمد جمال موفق‌ترین کارآفرین در این زمینه، مدیرعامل بزرگ‌ترین سایت غذای خانگی هند، «واتس کوکینگ» است. در حال حاضر حدود ۳۱۸۰ آشپز در ۳۰ منطقه هند زیرنظر این سایت فعالیت می‌کنند. محمد جمال، مهندس نرم‌افزار کامپیوتر بوده و در فوریه سال ۲۰۱۵ به همراه دوستش تصمیم می‌گیرند یک کسب‌وکار خیریه در فضای مجازی راه‌اندازی کنند تا برای جامعه‌اش مفید باشند. او دلیل موفقیتشان را سپردن توزیع به دست خود آشپز‌ها می‌داند. آشپزها می‌توانند از اعضای خانواده خودشان کمک بگیرند یا با ریکشاها (ریکشا، گونه‌ای از وسایل حمل‌ونقل با نیروی انسان هستند، که گاریچی، گاری دوچرخ را می‌کشد.) همکاری کنند. تمرکز اصلی این سایت بر انتخاب آشپز‌های مناسب و با کیفیت و نظارت بر ایجاد پروفایل و فهرست غذاهایی است که می‌توانند ارائه کنند. وقتی مشتری غذا را دریافت می‌کند، یک پیغام به‌صورت خودکار برای آشپز فرستاده می‌شود و تمام هزینه غذا موقع تحویل پرداخت می‌شود. حتی مشتریان می‌توانند به‌صورت تلفنی و با ارتباط مستقیم با آشپز غذای مورد نظر خود را سفارش دهند. هر آشپز می‌تواند از ۵/ ۷۴ تا ۶۰۰ دلار ماهانه درآمد داشته باشد.

به نظر می‌رسد سایت «واتس کوکینگ» نسبت به بقیه سایت‌هایی که در این زمینه شروع به فعالیت کرده‌اند موفق‌تر عمل کرده است،. زیرا سایت‌های دیگر اغلب دنباله‌رو سایت‌هایی مانند «فود پاندا» هستند و وظیفه جمع‌آوری و توزیع غذا به دست مشتری را برعهده می‌گیرند که بسیار هزینه‌بر است و در نتیجه نمی‌توانند تعداد زیادی از مناطق را پوشش بدهند. در حال حاضر، سایت «واتس‌کوکینگ» ماهانه ۶ الی ۸ هزار سفارش دریافت‌ می‌کند و تا به حال در هر ماه ۳۰درصد رشد داشته ‌است. جمال می‌گوید که تصمیم دارند هنگامی که تعداد آشپز‌ها به ۵۰۰۰ نفر رسید، از طریق این سایت با گذاشتن آگهی پولی برای ثبت‌نام اولیه و مناسبت‌های غذایی درآمدزایی کنند.

به گفته جمال، ۵۰درصد از آشپزانشان از طبقه متوسط اجتماع هستند که می‌خواهند درآمد خود را ارتقا ببخشند. ۲۰درصدشان تنها منبع درآمدشان محسوب می‌شود و حدود ۲۵ درصدشان، این شغل نجات‌دهنده زندگیشان از فقر شدید است. این زنان می‌توانند با یک تماس تلفنی از تیم خدماتی بهره ببرند و بدون داشتن سواد به سایت دسترسی پیدا کنند یا با استفاده از کامپیوتر و تلفن‌همراه وارد سایت شوند و ثبت‌نام کنند. بعد از ثبت‌نام، از طرف این سایت شخصی برای کنترل کیفیت به آشپزخانه شخصی که ثبت‌نام کرده می‌رود و کنترل‌های اولیه را انجام می‌دهد. زنان توانای طبقه متوسط و فقیر با وضعیت اجتماعی اقتصادی پایین، پتانسیل بسیار بالایی برای استفاده از چنین امکاناتی دارند تا بتوانند درآمدزایی داشته باشند. ۱۷درصد شاغلان در این سایت‌ها بی‌سواد هستند، ۳۱درصد تحصیلات دانشگاهی و بقیه تحصیلات متوسطی دارند.

یکی دیگر از آشپزهای سایت «میلیون کیچن»، مادری ۳۰ ساله است که بعد از ۷ سالگی پسرش تصمیم گرفت کار نیمه وقت انجام دهد تا بیشتر در خانه حضور داشته باشد و در حال حاضر با کار در این سایت در ماه ۱۳۴ دلار درآمد دارد. این کسب درآمد باعث افزایش استقلال و اعتماد به نفس او شده است اگرچه برای مخارج خانه، به کار او احتیاجی نیست ولی او برای حفظ استقلالش ترجیح می‌دهد کار کند.

البته این شغل چالش‌هایی نیز پیش رو دارد. در حال حاضر اغلب ۲۴۰ میلیون زن خانه‌دار در سراسر هند با توجه به بالا رفتن آمار اضافه وزن و دیابت ترجیح می‌دهند برای اعضای خانه غذا درست ‌کنند تا خانوادهایشان از غذاهای سالم بهره ببرند. در نتیجه احتمال می‌رود میانگین سفارش‌ها برای غذای خانگی کاهش پیدا‌ کند و بازار عرضه و تقاضا برای این کسب‌وکار در هند به سمت اشباع شدن پیش برود. این در حالی است که با یک جست‌وجوی ساده در گوگل می‌توانید سایت‌های زیادی را پیدا کنید که غذای خانگی در هند ارائه می‌کنند و ممکن است این شغل نتواند در آینده به همین سرعت پیشرفت کند.