تغییر سیستم کلاج‌گیری در خودروهای داخلی
ترافیک خیابان و عملیات ممتد و متوالی گرفتن کلاج موجب کلافگی بسیاری از رانندگان در شهرهای بزرگ می‌شود. این مشکل در شرایطی است که در بسیاری از کشورهای جهان دیگر خودروهایی با کلاج دستی به تاریخ پیوسته‌اند اکثر خودروهای سواری با دنده اتومات عمل رانندگی را آسان کرده‌اند. براین اساس است که این روزها بسیاری از رانندگان خودروهای سواری در ایران نیز به جای تغییر دنده‌ و استفاده از سیستم کلاج در خیابان‌های پرترافیک با تغییر سیستم دنده کلاج‌گیری شرایط رانندگی را برای خود تسهیل می‌کنند.

براین اساس، همسو با نیاز شکل گرفته در میان مشتریان برای خودروهای مدرن به‌خصوص اتومات، بازار نصب آپشن‌های مختلف روی خودروهای سواری نیز داغ شده است. مشتریان خودرو که خواهان دارا بودن خودروهایی متناسب با استانداردهای روز دنیا هستند در شرایطی که خودروهای مدرن و با قیمت مناسب را در دسترس نمی‌بینند، آپشن‌های مدنظر خود را به خودروها اضافه می‌کنند. در این میان یکی از اقداماتی که توسط مشتریان باب شده است تغییر سیستم کلاج‌گیری خودرو به اتومات یا برقی است. مواردی که هر یک برای خود مزایا و معایبی دارد. در این میان دو نوع تغییر در سیستم کلاج‌گیری خودرو می‌تواند رانندگی در خیابان‌های شلوغ شهرهای بزرگ را برای رانندگان آسان کند. یکی تغییر کل سیستم کلاج‌گیری و بستن گیربکس اتوماتیک روی خودرو است و دیگری برقی کردن سیستم کلاج خودرو است که منجر به تسهیل در رانندگی می‌شود.

کلاج اتوماتیک یا برقی
تبلیغ بدون کلاج رانندگی کنید، موجب شده بسیاری از مشتریانی که از گرفتن کلاج خودرو خسته شده‌اند، برای برقی کردن دنده خود اقدام کنند. کلاج برقی در حقیقت همانند کلاجی است که برای سیستم‌های دنده اتوماتیک استفاده می‌شود. محصولی است که جایگزین پدال معمولی کلاج شده و با یک مکانیزم مکانیکی عمل کلاج گیری را انجام می‌دهد با این تفاوت که در هنگام تعویض دنده تنها کافی است با فشردن یک دکمه، روی دسته دنده راننده می‌تواند اقدام به تعویض دنده کند و دیگر نیازی به استفاده از پا برای گرفتن کلاج و عوض کردن دنده نیست. کارکرد این سیستم نیز به این صورت است که‌ای سی یو ماشین، سرعت ماشین را ثبت می‌کند و با توجه به فشردن پا روی پدال گاز تصمیم به گرفتن کلاج یا آزاد کردن کلاج می‌گیرد. سیستم کلاج اتوماتیک یا همان کلاج برقی اولین بار در سال ۱۹۹۳ توسط شرکت خودروسازی BMW تولید شد که هدف آن ارائه خدمات به رانندگان معلول بود اما با استقبال طیف وسیعی از مشتریان این سیستم در بسیاری از خودروها مورد استفاده قرار گرفت.

در کشور ما نیز هر چند در اواسط دهه ۸۰ این سیستم برای تسهیل در امور رانندگی افراد معلول وارد کشور شد اما ضعف تکنولوژیکی در تولید خودروهای داخلی و نبود خودروهای اتوماتیک با قیمت مناسب موجب شد بسیاری از مشتریان با نصب این سیستم روی خودروی خود سهولت در رانندگی را برای خود ایجاد کنند. به‌خصوص آنکه این سیستم برای خودروهای داخلی مابین ۵۰۰ تا ۷۵۰ هزار تومان هزینه در بر دارد.دست‌اندرکاران نصب سیستم‌های کلاج اتوماتیک بیشتر از مزایای این طرح می‌گویند و عمومی‌‌ترین مزیت‌ این سیستم را نصب بدون دستکاری در هیچ یک از قطعات خودرو به صورت کاملا مجزا از قطعات دیگر می‌دانند؛ به طوری که در صورت تعویض خودرو مالک امکان جابه‌جایی سیستم کلاج برقی از روی یک خودرو به خودروی دیگر را دارد. این سیستم قابلیت خاموش کردن و بازگشتن به حالت اولیه یعنی سیستم کلاج‌گیری با پا را نیز دارد اما آنگونه که مشخص است مهمترین مزیت نصب این سیستم روی خودرو کاهش مصرف سوخت خودرو تا حدود زیاد است. زیرا عمل درست کلاج گیری تاثیر بسیاری در مصرف سوخت دارد و از آنجا که در این میان عامل انسانی دخالت ندارد و سیستم به‌صورت اتوماتیک به تعوبض کلاج می‌پردازد، بنابراین مصرف سوخت بهینه می‌شود.

از سوی دیگر، این سیستم به افزایش عمر دیسک و صفحه کلاج به علت کاهش خطای کلاج‌گیری توسط راننده نیز کمک می‌کند با این حال هر سیستم مطلوب و مناسب معایبی نیز دارد. بنا به گفته کارشناسان یکی از عیوبی که ممکن است با نصب این سیستم روی خودرو ایجاد شود رگلاژکردن موتور خودرو یا تنظیم دوباره موتور است. به‌دلیل سرعت بالا و عملکرد زیاد کلاج‌گیری موتور خودرو درگیر شده و نیازمند تنظیم از سوی متخصص است. از سوی دیگر این سیستم می‌تواند موجب سوختگی ECU (یکی از بخش‌های الکتریکی خودرو) شود زیرا به‌دلیل عملکرد بالای خودرو و برقی بودن این سیستم به ECU فشار وارد می‌شود و در نهایت از کار می‌افتد.

گیربکس اتومات
هر چقدر که خودرو مدرن باشد، اما زحمت تعویض دنده در ترافیک‌ها برای رانندگان سخت است. بنابراین بسیاری از مشتریان ترجیح می‌دهند که به جای استفاده از کلاج اتوماتیک در کل سیستم خودروی خود را تغییر دهند، بنابراین با تعویض کل گیربکس و خرید گیربکس اتوماتیک خود را از عمل سخت کلاج‌گیری و تعویض دنده خلاص می‌کنند بنابراین آرام و خونسرد فقط پدال گاز را می‌فشارند و از رانندگی حتی در خیابان‌های شلوغ نیز لذت می‌برند.با این وجود تجربه استفاده از خودروهای دنده اتومات (گیربکس اتومات) برای بسیاری از مشتریان در طول‌ سال‌های اخیر تلخ بود؛ زیرا به واسطه تحمیل تحریم‌ها به کشور هزینه‌های ناشی از استفاده از خودروهای اتومات یا نصب چنین سیستمی روی خودرو برای مشتریان زیاد بوده است. با این حال در طول سال‌های گذشته شاهد آن بودیم که بسیاری از رانندگان خودروهای داخلی که از عمل کلاج‌گیری و دنده خسته شده بودند گیربکس ماشین خود را اتومات کردند. بنابراین بازار خودرو همسو با خواست و نیاز مشتری نسبت به گیربکس ارزانتر در سال‌های اخیر شاهد ورود گیربکس‌های استوکی است که از کشورهای اروپایی وارد می‌شوند و در ایران با تعمیر روی خودروها نصب می‌شوند.

هزینه این گیربکس‌های استوک با نسخه‌تر و تازه و سالم آن ۲ میلیون تومان تفاوت دارد. بنابراین گیبرکس اتومات سالم ۵ میلیون تومان است و استوک آن ۳ میلیون تومان برای مشتری آب می‌خورد. به‌صورت تئوری گفته می‌شود که حین رانندگی هرچه اعمال فیزیکی راننده کمتر باشد، تمرکز او بر جاده بیشتر است. با حذف کلاج، وظیفه پدال گیری و تعویض دسته دنده توسط شخص از دوشش برداشته می‌شود. بنابراین استفاده از خودروهای اتومات از این نظر مزایای بسیاری دارد با این حال این سیستم نیز ایرادهایی دارد. بزرگ‌ترین ایراد جعبه‌دنده‌های اتوماتیک پدیده تاخیر پاسخگویی است. چون درگیر شدن چرخ دنده‌ها توسط چیپ‌های هوشمند کنترل می‌شود، اغلب زمان بین دو دنده به طرزی محسوس بیشتر از مدل‌های دستی است. به همین ترتیب وقتی دنده‌ها دیر عوض شوند، شتاب‌گیری خودرو هم دیر صورت می‌گیرد. با این وجود، بسیاری از خودروسازان معتبر جهان با تغییر در شیوه مهندسی ساخت این سیستم‌ها تاخیر پاسخگویی را به پایین‌ترین زمان ممکن رسانده‌اند.جعبه‌دنده‌‌های اتوماتیک یک عیب دیگر نیز دارند؛ مصرف سوخت بیشتر. به‌دلیل اینکه کلاج همیشه درگیر است و دور موتور همیشه بالا و پایین می‌رود، انگار موتور همیشه در حال کار کردن است. به‌دلیل شتاب پایین، راننده مجبور است گاز بیشتری اعمال کند. همین امر هم مصرف سوخت را از حالت استاندارد افزایش می‌دهد.