تصویری از‌آمریکا در آخرین روزهای پیش از ریاست جمهوری ترامپ

شهرام شریف

از سانفرانسیسکو به سمت جنوب تا ایستگاه پالو آلتو با قطار «کلترین» یک ساعت راه است. مسیری که در آن بر سر در ساختمان‌ها نام‏ها و لوگوهای مشهور یا تازه‏ای را می‏توان دید که چرخ‏های صنعت تکنولوژی را به حرکت درمی‏آورند. تمام مسیر پر از ساختمان‌های در حال ساختی است که قرار است احتمالا به استارت‌آپ‏های جدیدی اختصاص یابد که به‌زودی جایی برای فعالیت خود در سیلیکون‌ولی می‏خواهند. قطار پر از کارکنان جوان شرکت‌هایی است که به سمت محل کار خود روانه‏اند و تقریبا بدون استثنا لپ تاپ های عمدتا اپل را جلوی خود گشوده‏اند و قبل از رسیدن به محل کار، کار روزانه خود را شروع کرده‏اند. درمیان جوان‏ها همه نوع نژادی دیده می‏شود اما عمدتا هندی‏ها وچینی‏ها (و شاید کره‏ای‌ها) بیشتر به چشم می‏آیند. کمتر از دو هفته مانده به آغاز دور جدیدی از ریاست‌جمهوری در آمریکا به نظر نمی‏رسد این جریان جوان شیفته تکنولوژی چندان اهمیتی به این موضوع بدهد اما موضوع برای بزرگ‌ترهای آنان یعنی صاحبان شرکت‌های تکنولوژی و سرمایه‏گذاران سیلیکون‌ولی به این سادگی‏ها نبوده است.

CALEXIT یا مخفف California Exit که مشابهتی به برگزیت هم دارد درست بعد از انتخاب ترامپ در کالیفرنیا مطرح شد. برخی سرمایه‏داران تکنولوژی که اتفاقا ایرانی‏تبارهایی مانند شروین پیشه‏ور هم در میان آنها به چشم می‏خوردند بلافاصله بعد از شوک انتخاب ترامپ به‌عنوان رئیس‌جمهور، بحث خروج کالیفرنیا از ایالات متحده را مطرح کردند. تقریبا اکثریت کالیفرنیا یکصدا به کلینتون رای داده بود، نامزدی که در جریان انتخابات ریاست جمهوری دوبار به این ایالت متمول سفر کرد و گفته می‏شود اندوخته خوبی هم از سرمایه‏داران این ایالت برای کمپین انتخاباتی خود جمع کرد. مدیران شرکت‌های تکنولوژی هم از ابتدا کلینتون را انتخاب کرده بودند. کسانی مثل جف بزوس آنقدر از عدم انتخاب ترامپ مطمئن بودند که او را با گفتن این موضوع که برایش یک صندلی در فضاپیمای بی‌بازگشت بعدی رزرو کرده‏اند به تمسخر گرفتند یا پیتر تیل تنها سرمایه‏گذار تکنولوژی حامی ترامپ را به شدت مورد انتقاد قرار دادند. اما چند هفته قبل از مراسم تحلیف تقریبا همه آنها (مدیران مایکروسافت، تسلا، اپل، گوگل، سیسکو، اینتل و …) با مساعدت پیتر تیل در هتل ترامپ در نیویورک مودبانه مقابل رئیس‌جمهور منتخب نشسته بودند و لبخند می‏زدند.

در میان چهره‏های تکنولوژی حاضر در جلسه می‏شد نوعی بیم از آینده نامعلوم را مشاهده کرد. در جایی که اظهارنظرهای صریح ترامپ درمورد برخی شرکت‌های بزرگ (مثلا اصرار بر ساخت آی‌فون در داخل آمریکا) عملا دخالت مشخصی را در ساختار اقتصادی این شرکت‌ها به تصویر می‏کشید. این بیم و امیدها اما تنها مختص مدیران شرکت‌های بزرگ نیست. درست لحظاتی قبل از آتش‌بازی پایان سال در نزدیکی بندر کشتی‏های تفریحی سانفرانسیسکو، «لین» زن تحصیل‏کرده و مادر یک کودک چهارساله که به تازگی شغلی دولتی پیدا کرده هم از شوک انتخاب ترامپ می‏گوید: «نامزدی که به هیچ‌کس رحم نکرد و از روی همه از جمله رسانه‏ها رد شد و به ریاست‌جمهوری رسید. واقعا هنوز هم در شوک هستم. تقریبا هیچ کدام از دوستانم به ترامپ رای ندادند».

لین از دوپارگی که این انتخابات به جامعه آمریکا تحمیل کرده می‏گوید: این دوگانگی همواره وجود داشته است. شرق آمریکا به شکل سنتی محلی برای رشد تجارت‏های مالی و بورس و مراکز سیاسی بوده و غرب آمریکا هم مرکز رشد تکنولوژی و صنایع سرگرمی. شرق و غرب آمریکا به‌دلیل داشتن افراد با تحصیلات بالاتر اسیر شعارهای پوپولیستی نمی‏شوند اما ایالت‏های مرکزی که بنیه اقتصادی ضعیف‏تری هم دارند و قشرهای عموما متوسط و رو به پایین شعارهای اقتصادی ترامپ را جذاب‏تر یافتند. اما حدود هزار کیلومتر به سمت مرکز آمریکا و در لاس‏وگاس در جایی که به نظر می‏رسید با ترامپ ثروتمند و هتل مشهورش در این شهر همذات‏پنداری بیشتری صورت بگیرد هم ماجرا مشابه شرق و غرب بود. مردم ایالت نوادا هم رای خود را به کلینتون دادند و شکایت ترامپ از حوزه‏های رای‏گیری این ایالت هم به جایی نرسید. کریگ یک راننده تاکسی در این شهر می‌گوید که مردم نوادا لزوما هتل‏دارهای لاس وگاس نیستند و ترامپ هم هتل‌دار محبوبی در این شهر نیست. در شهری که هتل‏ها و کازینوها همچون چاه نفت مشغول پمپاژ پول هستند عدم همخوانی با نامزدی که از سمت جریان سنتی سرمایه وارد انتخابات شد عجیب می‏نماید. اما ترامپ - ولو با لحن عامیانه - صحبت‌هایی را کرد که در دل مردم عامی نشست و این برگ برنده او در مقابل رسانه‏ها و جریان سرمایه مخالفش بود.

او نامزدی از جریان مخالف وضع موجود بود که افشاگری علیه سوابقش در عدم احترام به زن‏ها و یا روابط خصوصی و... هم تاثیری در نظر رای‌دهندگانش نگذاشت. انتخاب ترامپ برای لاس‏وگاسی‏ها هم یک شوک بود. اما صنم دانشجوی دکترای یک دانشگاه در میشیگان می‏گوید: برای من که می‌دیدم تمام دانشجوها و حتی بسیاری از استادهای ایالت میشیگان می‌خواهند به ترامپ رای بدهند انتخاب او تعجبی نداشت. به گفته او کلینتون آنقدر از رای میشیگان خیالش راحت بود که اساسا به این ایالت سفری نکرد ولی مردمی که من می‌دیدم حاضر به رای دادن به یک فرد سیاسی دیگر نبودند و یک فرد عامی‌تر ولی به زعم‏شان صادق‏تر را انتخاب کردند.

به جز ایالت کلیدی میشیگان، ایالت فلوریدا در جنوب شرقی این کشور هم رای تعیین‌کننده‏اش را به ترامپ داده است. در جایی که به بهشت ثروتمندان مشهور است و در میان آب و هوای سرد و توفانی این روزهای آمریکا، آفتاب دل‏پذیرش، گردشگران بسیاری را از سراسر آمریکا در این موقع سال به شهرهای ساحلی چون میامی می‏کشاند. در اینجا زبان اسپانیایی بیشتر از انگلیسی به گوش می‏رسد و اغلب کارکنان بخش‌های مختلف عمومی را مهاجرانی از آمریکای جنوبی و از کشورهایی چون کلمبیا، پرو، کوبا و... تشکیل می‏دهند. ویلاهای بزرگ و کشتی‏های کروز افراد مشهور از دی‌کاپریو، استالونه، شکیرا، ریکی مارتین، الیزابت تیلور و... گرفته تا برج‌های عظیم و واحدهای چند میلیون دلاری که به لطف شرکت‌هایی چون پورشه دیزاین نماهای دل‏پذیری را رو به اقیانوس برای ثروتمندانی چون لیونل مسی فراهم کرده‏اند. اما چطور در یکی از مهاجرپذیرترین ایالت‏های آمریکا رای اصلی به ترامپی داده شده که بیشترین شعار را علیه مهاجران داده است؟

رافائل یک راننده اهل پورتوریکو که حالا سال‌ها است به همراه خانواده‌اش در این ایالت زندگی می‌کند در مسیر میامی به اورلاندو به من می‏گوید: اگر به آرا نگاه کنید میامی و اورلاندو و بخش‏های پولدارنشین، رای خود را به کلینتون دادند اما اکثریت بخش‏های دیگر که شامل شهروندانی از طبقه پایین‏تر و ضعیف‏تر هستند به ترامپ رای دادند. برد فلوریدا برای پیروزی ترامپ و به دست آوردن آرای الکترال اکثریت بسیار مهم بود. این ایالت ۲۹ رای الکترال داشت که به همراه میشیگان و دیگر ایالت‏های مردد توانست ۵۵ رای الکترال کالیفرنیا را که به کلینتون داده شده بود بی اثر کند. رافائل می‏گوید: مهاجرانی که حالا اینجا شهروند حساب می‏شوند بیشتر به ترامپ رای دادند چراکه روندهای رشد مهاجرت بیشتر آنها را نگران می‏کند. به گفته او وقتی از دری رد می‏شوید حالا دوست دارید آن را ببندید چون اگر همه بتوانند مثل شما وارد شوند که دیگر حضور در این سوی در ارزشی ندارد.