در ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﺑﺎ ﻣﺴﺎﺋﻞ و ﻣﺸﻜﻼت ﻣﺤﺪوده‏ﻫﺎ و ﻣﺤﻠﻪﻫﺎی هدف بازآفرینی، ﻃﻲ ﺳال‏های ﻣﺘﻤﺎدی، ﻃﻴﻒ ﮔﺴﺘﺮده‏ای از راه‏ﺣل‏های ﻣﺨﺘﻠﻒ از ﺳﻴﺎﺳﺖ‏ﻫﺎی ﺗﺸﻮﻳﻘﻲ ﻣﺤﺾ ﺗﺎ ﺳﻴﺎﺳﺖﻫﺎی ﻣﺪاﺧﻠﻪ‏گرانه ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮارﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. نوسـازی بافـت‏هـای نابسامان، دارای ابعـاد متنـوع اقتصادی، حقـوقی، اجتمـاعی، مـدیریتی و مـالی اسـت و در این میان، موضوع تأمین منابع بـرای نوسـازی این محدوده‏ها، از اهمیت بسزایی برخوردار است. روش‏های متعدد و رویکردهای متنوعی که در حوزه تأمین مالی وجود دارد، گزینه‏ها و تصمیمات متفاوتی را در اختیار قرار می‏دهد که گاه می‏تواند موجبات پیچیدگی بیشتر این فرآیند را سبب شود. از جمله ابزارهای موجود در زمینه تأمین مالی، آئین‏نامه اجرایی تبصره ۲ ماده ۷ قانون حمایت از احیاء، بهسازی و نوسازی بافت‏های فرسوده و ناکارآمد شهری، مصوب ۱۴/ ۱۰/ ۹۳ است که امکان استفاده همزمان از دو ابزار «بازار پول» و «بازار سرمایه» را فراهم می‏نماید. بر این اساس ابزارهای تأمین مالی از طریق «بازار پول» یعنی بازاری که در آن منابع مالی کوتاه‏مدت مبادله می‏‍‏‏شوند، عبارتند از:

*اعطای تسهیلات ساخت و ودیعه اسکان موقت بهسازی و نوسازی در محدوده‏ها و محلات هدف، موضوع مصوبه شماره ۹۰۴۵۳/ ت/ ۵۱۱۶۶ هدمورخ ۰۸/ ۰۸/ ۹۳، هیأت محترم وزیران به مبالغ ۳۰، ۴۰ و ۵۰ میلیون تومان تا پایان برنامه ششم توسعه به میزان ۳۰۰ هزار واحد سالانه و اعطای ۶۰ هزار فقره تسهیلات ودیعه اسکان موقت به مبالغ ۱۰، ۱۵ و ۲۰ میلیون تومان به منظور کاهش هزینه‏های بخش مسکن و افزایش نسبت اهرمی تسهیلات در این محدوده‏ها؛ که هر ساله از سوی بانک‏های عامل پرداخت می‏شوند. در این راستا شرکت مادر از محل منابع داخلی خود و با همکاری بانک توسعه تعاون و صندوق کارآفرینی امید، اقدام به اعطای تسهیلات ودیعه اسکان موقت، مرمت و مقاوم‏سازی با نرخ سود ۴درصد نموده است.

*راه‏اندازی صندوق پس‏انداز مسکن یکم در بافت فرسوده؛ این صندوق‏ها با هدف فراهم کردن امکان اعطای تسهیلات خرید واحد مسکونی، کاهش نرخ تسهیلات از ۹.۵ درصد به ۸ درصد و عدم لزوم شرط خانه اولی به منظور گسترش و تقویت فرهنگ پس انداز در خانواده‏ها و تحریک بخش تقاضا از سوی بانک مسکن راه‏اندازی شده است. همچنین مطابق ابلاغیه شماره ۱۲۹۱۴۴/ ۹۶ مورخ ۳۱/ ۰۴/ ۹۶، بانک مرکزی با درخواست شرکت مادر مبنی بر امکان استفاده از تسهیلات این صندوق برای انبوه‏سازان مشروط به سپرده‏گذاری در صندوق با رعایت سقف ۱۰.۰۰۰ میلیارد ریال از محل منابع مسکن مهر موافقت به عمل آورده‏است.

*تهیه دستورالعمل اجرایی تأسیس، فعالیت و نظارت بر مؤسسات پس‏انداز و تسهیلات مسکن (خرید ملک مسکونی در محله جغرافیایی خاص)؛ این دستورالعمل با توجه به پایین بودن میزان LTV مسکن و نبود ابزارهای مالی کافی در این زمینه طراحی شده است. هدف از تأسیس این صندوق‏ها، جذب پس‏اندازهای خرد و اعطای تسهیلات مسکن در مناطق جغرافیایی مشخص به منظور تأمین مالی مسکن است. این دستورالعمل در تاریخ ۱۶/ ۰۶/ ۹۵ در ۱۸ ماده و ۴ تبصره، به درخواست شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری ایران توسط بانک مرکزی ابلاغ شده است.

*ارائه اوراق گواهی حق تقدم استفاده از تسهیلات؛ که به منظور امکان بهره‏مندی از وام مسکن بدون سپرده‏گذاری توسط بانک مسکن پرداخت می‏شود.

*تدوین دستورالعمل حمایت مالی از توسعه‏گر به منظور تأمین سرانه‏های خدماتی و فضاهای عمومی با هدف ارتقای کیفیت زندگی و فراهم نمودن بستری برای ایجاد ابزارهای حداقلی و انعطاف‏پذیری‏های جزئی در قوانین و مقررات بانکی که لازمه فعالیت توسعه‏گر در محدوده‏ها و محله‏های هدف است.

*راه‏اندازی حساب امین یا حساب امانی (Escrow Account) و تدوین دستورالعمل مربوطه در این خصوص از سوی بانک مسکن به عنوان یک ابزار پولی که توسط شخص ثالث در راستای منافع طرفین معامله نگهداری می‏شود.

همچنین تأمین مالی از طریق «بازار سرمایه»، شامل بازار مبادله منابع مالی بلندمدت (بیش از یک سال) است. بدهی‏های بلندمدت شرکت‏ها، در این بازار مبادله می‏شوند. بورس اوراق بهادار، نمونه این نوع بازارهاست. از جمله ابزارهای مالی مورد استفاده در این حوزه عبارتند از:

*راه‏اندازی شرکت تأمین سرمایه تخصصی در حوزه مسکن با عنوان «شرکت تأمین سرمایه بانک مسکن»، که به‏منظور سوق دادن سرمایه‏های در اختیار سرمایه‏گذاران خرد و کلان به سوی شرکت‏های خواهان منابع مالی از طریق انواع ابزارهای مالی شناخته شده می‏باشد.

*بهره‏گیری از صندوق نیکوکاری مرمت و احیای بافت فرسوده؛ از آنجاکه تأمین منابع مالی ده‏ها و صدها بنای موجود در شرکت مادر از توان مجموعه دولت خارج است، شرکت مادر در خصوص تأمین مالی مرمت و احیای خانه‏های تاریخی واجد ارزش از ساز وکار صندوق نیکوکاری استفاده می‏کند.

*بهره‏گیری از صندوق توسعه محلی: این صندوق‏ها برای تمام انواع محلات ناکارآمد در صورت دارا بودن توجیه اقتصادی مناسب، کارا بوده و قابلیت پذیرش در بورس اوراق بهادار را دارا هستند.

*کاهش هزینه‏های مالی از طریق انتشار انواع اوراق (صکوک) که افزایش بیشتر جذابیت برای سرمایه‏گذاران را به همراه دارد.

پتانسیل‏های موجود در زمینه «بازار پول» و «سرمایه»، مشتمل بر صندوق سرمایه‏گذاری تملک و تنظیم مجدد زمین، صندوق سرمایه‏گذاری مستغلات، اوراق سرمایه‏گذاری متری، صندوق سرمایه‏گذاری زمین و ساختمان، مشارکت با تعاونی‏های خودیار محلی و...، است. یکی دیگر از اقدامات مهم صورت‏گرفته در حوزه تأمین مالی در جهت حمایت از بازآفرینی بافت‏های هدف و تأمین خدمات روبنایی و زیربنایی، ایجاد ردیف‏های طرح‏های تملک دارایی‏های سرمایه‏ای دولت و افزایش اعتبارات شرکت در دولت یازدهم است؛ به نحوی که حجم اعتبارات مصوب شرکت از ۱،۵۷۳،۶۴۷ میلیون ریال در سال ۱۳۹۲ به ۶،۳۹۴،۴۸۴ میلیون ریال در سال ۱۳۹۵ افزایش یافته است. در مجموع، بررسی روش‏های تأمین مالی در بافت‏های ناکارآمد شهری نشان می‏دهد که علی‏رغم برخورداری این بافت‏ها از برخی ویژگی‏های مشترک، به دلیل تفاوت در جوانب مختلفی چون پیشینه شکل‏گیری، ویژگی‏های فرهنگی، الگوی تشکیل محله‏ها و ...، نمی‏توان راه‏حل ثابت و مشخصی برای احیاء و بازآفرینی آن‏ها ارائه داد؛ بنابراین باید طیف وسیعی از شیوه‏های مختلف مداخله و تأمین مالی، مطابق آنچه عنوان شد، به‏کار گرفته شود.