کدام خودرو ایمن تر است؟
امیررشیدمهرآبادی قدیم‌ترها یادتان هست؟ آن زمان کسانی که قصد خرید خودرو داشتند، تنها چند گزینه بیشتر برایشان وجود نداشت ولی اگر کسی می‌گفت که به دنبال امنیت و ایمنی است، همه می‌گفتند خودرو شورولت، بیوک و یا کادیلاک بخر. خودروهایی با طول 5 مترو وزنی در حدود 3 تن. هنوز هم بسیاری از افراد عقیده دارند که خودروهای امروزی پفکی هستند و ایمنی خودروهای قدیمی را ندارند ودر تصادفات بسیار آسیب می‌بینند و خودروی ایمن یعنی ماشین آمریکایی!تقریبا تمامی خانواده‌ها دارای حداقل یک خودروی سواری می‌باشند و هرکدام از ما لااقل یک‌بار والبته با شدت های مختلف دچار حادثه و تصادف شده‌ایم. جدا از ایمنی خودروها و ضریب ایمنی آنها بیشترین سهم را در سالم به مقصد رسیدن، نحوه رانندگی ما تعیین می‌کند. فرض کنید شما با خودروی سواری و با سرعت 70کیلومتر برساعت درحال رانندگی هستید و خودرویی از مقابل با سرعت 90کیلومتر به شما نزدیک می‌شود، در صورت برخورد شدت خسارت به گونه‌ای است که انگار شما با سرعت 180کیلومتر برساعت با یک مانع ثابت برخورد کرده‌اید. حال سوال این است که کدام خودرو تاب تحمل چنین برخورد سنگینی را برای محافظت از سرنشینان دارد. در کشورهای توسعه‌یافته ایمنی یکی از معیارهای اصلی خرید خودرو است در صورتی که درکشور ما با توجه به تولید خودروهای عمدتا تاریخ گذشته و نیز عدم اطلاع‌رسانی صحیح در این زمینه، باور اکثر مردم در مورد ایمنی چندان با واقعیت تطبیق ندارد. ایمنی درخودرو دو جنبه دارد، اول پیشگیری از تصادف (ایمنی فعال) و دوم ایمنی در هنگام تصادف.
در هنگام تصادف، خودرو با جسم خارجی برخورد می‌کند و سرعت آن در این اتفاق کم می‌شود یا به صفر می‌رسد. ایمنی هنگام تصادف یعنی خودرو قابلیت این را داشته باشد که بتواند انرژی حرکتی خود را به خوبی جذب کند و کمترین آسیب را به سرنشینان وارد کند. یعنی طرز تفکر غلطی که هرچه خودرو محکم‌تر باشد ایمن‌تر است و نظر آنهایی که خودروهای عضلانی آمریکایی را امن‌ترین خودروها می‌دانند در محافل علمی کاملا رد شده است، زیرا بدنه یک خودرو بسیار محکم، آسیب کمی می‌بیند ولی سرنشینان همان خودرو آسیب‌های جدی دیده‌اند. امروزه شاسی و بدنه خودروها به گونه‌ای طراحی می‌شوند که دواصل جذب کامل انرژی وحفظ فضای زنده ماندن در آن ارجحیت دارد. اصل اول در تصادف می‌گوید مثلا در تصادف از جلو، درب موتور باید تا نزدیک شیشه جمع شود تا انرژی حرکتی خودرو به بهترین شکل جذب شود واصل دوم می‌گوید فضایی که سرنشین در آن نشسته، نباید دچار تغییر شکل شود و جسمی به آن نفوذ کند. با توجه به این اصول نتیجه می‌گیریم که ایمنی خودرو هیچ ربطی به وزن وابعاد ندارد یعنی لزوما هرخودرویی که سبک یا کوچک است ناامن نیست بلکه ایمنی بیشتر به مواد به‌کار رفته در تولید و نحوه طراحی خودرو بستگی دارد.
از نظر کارشناسی تنها معیار سنجش ایمنی خودرو، نتایج تست تصادف موسسه‌های معتبر است. گرچه اکثر این موسسات NGOهستند و نتایج آنها جنبه حقوقی و رسمی ندارد ولی منبع دیگری برای اطمینان از ایمنی خودرو وجود ندارد. یکی از معتبرترین مراکز تست ایمنی خودروها در دنیا EuroNcap می‌باشد که با بهره‌گیری از تجهیزات بسیار پیشرفته، تست ایمنی خودروها را انجام می‌دهد. دراین میان خودروهای چینی، با ردیف کردن انواع اصطلاحات ایمنی در کاتالوگ محصولاتشان هرگز راضی به تست محصول خود در این مراکز نبوده و با تاسیس موسسه China ncap خودشان به بررسی ایمنی خودروهای تولید چین می‌پردازند و اغلب هم اتومبیل‌هایی با ستاره‌های ایمنی فراوان راهی بازار می‌کنند!
برای اینکه این مقیاس کمی حالت ملموس به خود بگیرد به بررسی معدود خودروهای مونتاژی و تولید داخل که شانس بررسی در موسسه EuroNcap را داشته‌اند، می‌پردازیم. تمام خودروها در تصادف از جلو و با سرعت ۹۶ کیلومتر درساعت به مانع ثابت برخورد و مورد بررسی قرار می‌گیرند. در تست‌های جدید ایمنی حتی سلامت عابرین پیاده لحاظ گردیده است.خودرو مزدا ۳ که تا مدتی قبل در کشورمان به تولید می‌رسید، درکلاس خودروهای کوچک خانوادگی در این تست ۵ ستاره ایمنی را دریافت کرد. شیشه جلو، سقف و در راننده دچار هیچ تغییری نشده و چرخ جلو تقریبا درجای خود مستقراست، عقب خودرو روی زمین مستقر مانده و عملکرد کیسه هوا بجا و موثر بوده و هیچ تغییر شکلی در فضای زنده ماندن رخ نداده است.در تستی که در سال۲۰۰۰ از خودروی پژو ۲۰۶ در همین موسسه و شرایط مشابه انجام شد، سقف کمی خم شده و درب راننده دچار انحنا گشته، چرخ جلو در حال ورود به اتاق است، شیشه جلو خرد شده و عقب خودرو روی زمین مستقر است و فضای زنده ماندن سرنشینان آسیب چندانی ندیده است. در کل این خودرو با دریافت ۴ستاره ایمنی ستودنی است.خودرو تندر ۹۰ در این تست دچار دفرم شدن سقف می‌شود و درب جلو جدا می‌شود. شیشه جلو خردنشده ولی درحال خرد شدن است. رکاب کمی موج برداشته و عقب خودرو به سمت بالا متمایل شده است. چرخ جلو کامل خرد شده و در حال ورود به فضای زنده ماندن است و عملکرد کیسه‌های هوا مطلوب است. این خودرو با دریافت ۳ستاره ایمنی به تولید می‌رسد.سمند درموسسه دیگری که به سختگیری یورو نیست با سقف به داخل تاخورده، رکاب تا خورده به سمت داخل که باعث شکسته شدن پای آدمک گردید، ستون‌های سالم، کیسه هوا عملکرد مطلوب و شیشه جلو خرد شده سه ستاره گرفت که در صورت تست در موسسه یوروان‌کپ نهایتا موفق به کسب ۲ستاره ایمنی می شد که این نتیجه برای پژو ۴۰۵ هم قابل تعمیم است.
نکته جالب دراین میان نتایج به دست آمده از تست خودرو زانتیا است که با آسیب‌های بسیار جدی خودرو و آدمک قرار گرفته در آن، ناایمن‌ترین خودرو در این گروه لقب گرفت و به همین دلیل مجوز فروش در اروپا را کسب نکرد.با توجه به این اطلاعات تصور کنید خودروهای ارزان قیمت چینی یا پراید خودمان در این آزمایش ها چه جایگاهی دارند و آیا حتی موفق به دریافت تک ستاره ایمنی هم می‌شوند؟