راهکارهای اقتصادی افزایش جمعیت

نشاط مصدق
پژوهشگر

یکی از بحث‌های اخیر که محور سیاست‌گذاری‌ها را به خود اختصاص داده بحث پیری جمعیت ایران است. علاوه بر بحث و بازگو کردن چنین مطالبی در جلسات و سخنرانی‌ها باید اندیشه‌ها و افکار خود را به حوزه عمل رسانده و در جهت توسعه شاخص‌های اقتصادی من‌جمله کاهش بیکاری و افزایش درآمد سرانه تلاش کنیم. مسلما پیر شدن جمعیت باعث افزایش مصرف‌کنندگان و در نتیجه کاهش تولید خواهد شد.یکی از سیاست‌گذاری‌هایی که حول این موضوع شکل گرفته است، سیاست افزایش جمعیت است که دولت ها سعی بر این دارند تا بتوانند با اعمال روش‌های تشویقی جامعه را به طرف اهداف موردنظر بسیج کند. سیاست افزایش جمعیت رابطه مستقیمی با اقتصاد کلی جامعه و روند اقتصادی خانوارها دارد که بعضا به دلیل عدم دور اندیشی و نداشتن مدیریت‌های لازم شاهد نزول کیفیت اقتصادی خانوار‌ها بوده ایم. یکی از مشکلات مهمی که اغلب خانواده‌ها با آن روبه‌رو هستند مشکل بیکاری جوانان و بعضا سرپرستان خانواده ها است. خانواده‌هایی که مشکلات معیشتی دارند به طور قطع و یقین نمی‌توانند از پس مخارج هنگفت فرزندآوری بربیایند و این بدون شک مشکلات زیادی را برای اقتصاد و فرهنگ جامعه به دنبال خواهد داشت وبیکاری گسترده زمینه سازکج رفتاری‌های اجتماعی، شغل‌های کاذب، افزایش مجرمان و به دنبال آن افزایش مجازات کیفری خواهد بود.

آیا رواج فرهنگ افزایش تولید مثل دربین تمامی سطوح جامعه پذیرفتنی است؟

هر جامعه‌ای تشکیل شده از مردمی است که دارای سطوح مختلف فرهنگی درآمدی و تحصیلات هستند. مسلما افرادی که درفرهنگ‌های سنتی‌تر جامعه رشد کرده اند، یا آموزش‌های متناسب جهت جلوگیری از بارداری را ندیده باشند به افزایش بی‌رویه و نامناسب جامعه کمک خواهند کرد و همان‌طور که در بالا ذکر شد، می توانند آثار مخربی را به فرد و سپس جامعه وارد سازند. این امر می تواند در آینده مشکلات فرهنگی زیادی برای جامعه به وجود بیاورد. اما اگر سیاست فرزندآوری با آگاهی دادن به مردم و عدم تحمیل این موضوع و احترام به اراده آنها باشد می توانیم تصمیم‌گیری‌های بهتری را جهت افزایش کیفیت رشدی جامعه انجام دهیم.

آمادگی را در جوانان ایجاد کنیم

به گفته بسیاری ازکارشناسان بهتر است انگیزه ازدواج و فرزندآوری را از دوران دانشجویی و بعضا سربازی ایجاد کنیم و برای پایان دوران دانشجویی یا خدمت سربازی صبر نکنیم، چرا که در این زمان میل برای فرزندآوری یا گسترش دایره افراد کاهش پیدا می‌کند.این سوال مطرح است که چرا خانواده‌ها حاضر به بچه دار شدن یا افزایش دایره جمعیتی خانواده نیستند؟در پاسخ به این سوال سوالات دیگری مطرح می شود که آیا اقتصاد جامعه پذیرای چنین جمعیتی است؟ آیا خانواده‌ها می‌توانند در مضیقه مالی مدیریت‌های لازمه را در جهت پرورش فرد جدیدی اعمال کنند؟

پاسخ این سوالات یا خیر است یا در نهایت خوش‌بینی پاسخی داده نمی شود اما امری که پیرامون اقتصاد جامعه بیان می شود این است که اگر ایران از خام خواری و خام فروشی خود جلوگیری کند یا میزان آن را به حداقل برساند می‌تواند از پول و درآمد این منابع سرمایه‌ای در جهت امور زیر ساختی و بنیانی جامعه که شرایط را برای رفاه بیشتر فراهم می‌کند استفاده نماید و در نهایت با اعمال سیاست‌های مطلوب انتظار می رود که اقتصاد آمادگی نسبی را پیدا کند. اما خود خانواده‌ها به دلایلی نظیر کمبود درآمد، تغییر سبک زندگی و... حاضر به فرزند‌آوری نیستند.زمانی که اکثریت افراد جامعه از رفاه نسبی برخوردار نیستند، بیکاری در جامعه رو به گسترش است و برای تامین هزینه زندگی مشکلات فراوانی دارند یا شاهد آمادگی‌های لازم برای نسل آینده نیستند چطور می‌توانند بر نتایج این سیاست‌ها خوش‌بین باشند؟ بدون شک به دلیل نبود یا کمبود شرایط ایده‌آل است که جمعیت امروز ما سیر رو به پیری دارد.

راهکار‌های اقتصادی بر تامین بودجه و تاثیر آن بر فرزند‌آوری

بدون شک علاوه بر مشکلاتی که در سیاست‌گذاری‌ها و تصمیم‌گیری‌ها وجود دارد نبود آموزش کافی به خانواده‌ها در چگونگی تنظیم درآمد، چگونگی درست مصرف کردن، سرمایه‌گذاری، مدیریت شرایط اقتصادی و.... می‌توانند عوامل موثری بر کاهش رشد اقتصادی خانواده در جهت تولید مثل باشند، در این میان اعمال سیاست‌های تشویقی مناسب نظیر معافیت از برخی مالیات‌های سنگین برای خانواده‌های پر جمعیت، باقی ماندن بانوان سرکار مشخص خود پس از مرخصی زایمان، ایجاد کمک‌های مالی و تحصیلی به فرزندان خانواده ها و... می‌تواند عواملی موثری بر افزایش جمعیت باشد.

راهکارهای اقتصادی افزایش جمعیت