استرس زیرزمینی در تهران

فرید قدیری
دبیر گروه مسکن

نشست حفره‌ای زمین در تهران، به سریال تبدیل شده و تاکنون 4 پرده از این حادثه مهیب طی کمتر از سه ماه در غرب و جنوب پایتخت اتفاق افتاده است. نگرانی پایتخت‌نشین‌ها از ابعاد این رخداد ساخته دست انسان، به تدریج در حال جایگزین شدن با ترس ناشی از وقوع بلایای طبیعی زلزله بزرگ است.آنطور که شهرداری تهران می‌گوید، لایه‌های زیرین پایتخت در اثر حفر چاه‌های غیرمجاز در خانه‌ها و برداشت آب از سفره‌های زیرزمینی، پوک شده و باعث به وجود آمدن دست کم 400 مغار (حفره‌های زیرزمینی) در مناطق مختلف پایتخت شده است.با این حال آدرس این مغارها به رغم شمارش اولیه آنها، نامعلوم است و هیچ نهادی از موقعیت قرارگیری این حفره‌ها در زیرزمین تهران اطلاعاتی در اختیار ندارد.در اولین حادثه از این دست که خرداد امسال در شهران اتفاق افتاد، وزارت کشور اعلام کرد حفاری مترو و عدم تشخیص مغار در محل اجرای تونل باعث فرونشست زمین شد. در حادثه دوم که پنج‌شنبه گذشته در خیابان پیامبر اتفاق افتاد، مجددا بر نقش داشتن مغار تاکید شد. در دو حادثه دیگر که روزهای یک‌شنبه و دوشنبه در جنوب پایتخت اتفاق افتاد، حفره‌های پر از آب، عوامل مشترک بروز این حوادث بوده اند. ریشه آنچه باعث شده هم اکنون مقاومت زمین در تهران شکننده شود به عدم مدیریت واحد شریان‌های حیاتی پایتخت و ساز مستقل هر کدام از دستگاه‌های خدمات رسان و تاسیساتی، برمی‌گردد. هیچ نقشه جامع، یکدست و مشترکی از موقعیت جانمایی خطوط آب و برق و گاز و تلفن و همچنین سیستم فاضلاب، محل حفاری تونل‌های عمرانی همچون مترو و سایر حفاری‌ها در اختیار نهادهای مسوول این خدمات وجود ندارد بلکه، هر دستگاه خدماتی فقط به نقشه منتهی به مسوولیت خود اشراف دارد و آن را به دیگری نمی‌دهد