اضطراب امتحانات و راه‌های مقابله با آن
آوا کشاورز هر ساله با فرارسیدن امتحانات پایان سال نوعی اضطراب در دانش‌آموزان ایجاد میشود. این اضطراب در برخی موارد به والدین نیز سرایت میکند به نحوی که در زمان برگزاری امتحانات خرداد، فضایی مملو از اضطراب و ناآرامی در زندگی برخی خانواده‌ها ایجاد میشود. اضطراب امتحان‌ها یکی از معضلاتی است که بیشتر خانواده‌ها با آن درگیرند و دربرخی از خانواده‌ها به یک مشکل اساسی تبدیل شده است. برخی از والدین فکر می‌کنند برای گرفتن یک نتیجه خوب تنها درس خواندن کافی است، این در حالی است که بعضی از دانش‌آموزان یا دانشجویان با وجود زیاد درس خواندن باز نتیجه خوبی نمی‌گیرند.
آوا کشاورز هر ساله با فرارسیدن امتحانات پایان سال نوعی اضطراب در دانش‌آموزان ایجاد میشود. این اضطراب در برخی موارد به والدین نیز سرایت میکند به نحوی که در زمان برگزاری امتحانات خرداد، فضایی مملو از اضطراب و ناآرامی در زندگی برخی خانواده‌ها ایجاد میشود. اضطراب امتحان‌ها یکی از معضلاتی است که بیشتر خانواده‌ها با آن درگیرند و دربرخی از خانواده‌ها به یک مشکل اساسی تبدیل شده است. برخی از والدین فکر می‌کنند برای گرفتن یک نتیجه خوب تنها درس خواندن کافی است، این در حالی است که بعضی از دانش‌آموزان یا دانشجویان با وجود زیاد درس خواندن باز نتیجه خوبی نمی‌گیرند.برای گرفتن یک نتیجه خوب در امتحان‌ها در کنار درس خواندن مسائل دیگری نیز وجود دارد که باید به آنها اهمیت زیادی داده شود.
تغذیه مناسب در ایام امتحانات
متخصصان تغذیه برای کاهش اضطراب امتحان نیز راهکارهایی ارائه کردهاند همه آنها معتقدند شب امتحان باید غذاهای سبک خورد اما وارد شدن به جلسه امتحان با شکم خالی را نیز کاملا نادرست می‌دانند. به اعتقاد کارشناسان تغذیه از آنجا که کاهش تمرکز در افراد مضطرب موجب کاهش قند خون میشود، بنابراین خوردن خرما، کشمش، انجیر، عسل و مانند آن مفید است.ویتامین‌های گروه B نیز اضطراب را کاهش می‌‌دهد که برای تامین آن می‌‌توان از میوه و سبزی استفاده کرد.
پیشنهادهایی برای کاهش اضطراب امتحان
کاهش اضطراب امتحان فقط با مشارکت معلمان و والدین و خواست و اراده خود فرد امکان‌پذیراست. به همین دلیل پیشنهادهایی برای کاهش میزان اضطراب امتحان را بررسی می‌کنیم:
معلمان باید به دانش‌آموزان بیاموزند که شب‌های امتحان زمان یادگیری دروس نیست و در این شب‌ها فقط باید به مرور درس‌ها پرداخت. باید معلمان و مشاوران مدارس روش‌های صحیح مطالعه و برنامه‌ریزی درسی را به دانش‌آموزان بیاموزند. مثلا مدتی که مانده به روز امتحان کتاب درسی را به چند قسمت تقسیم کنند و هر روز قسمتی ازآن را بیاموزند و آموخته‌های خود را در جایی یادداشت کنند تا در فرصت‌های مختلف بتوانند آنها را مرور کنند.
معلم‌ها باید محیط مساعد و آرامی برای دانش‌آموزان در جلسه امتحان فراهم کنند و در ابتدای جلسه امتحان راهنمایی و توضیح کافی پیرامون آن آزمون بدهند.
والدین باید انتظارها و توقع‌های خود را با علایق و استعدادهای کودکان هماهنگ سازند و همچنین باید نقاط قوت و استعدادهای فرزندان خود را بشناسند و آنها را تایید و تقویت کنند.
والدین باید از مقایسه فرزندان خود با یکدیگر و با دیگران پرهیز کنند.
هنگام امتحانات دانش‌آموزان نیاز به حمایت عاطفی و اطمینان‌بخشی بیشتری دارند.
والدین باید از توقع‌های بیجا و فشار بیش از حد برای مطالعه دانش‌آموز خودداری کنند. در صورتی که دانش‌آموز از موفقیت در یکی از امتحانات رضایت خاطر نداشت والدین او را حمایت و از سرزنش او خودداری کنند.
همچنین والدین باید به استراحت و خواب دانش‌آموزان توجه کافی داشته باشند و در صورت امکان برای صبح امتحان صبحانه مناسبی آماده کنند و به هیچ وجه آنها را گرسنه به جلسه امتحان نفرستند.
محیط خانواده باید دور از تنش‌های عاطفی و مشاجره باشد و محیط فیزیکی آرام و بی‌سر و صدایی برای مطالعه دانش‌آموزان فراهم شود.
اگر دانش‌آموز بیاموزد که در همه موقعیت‌های حساس زندگی به خداوند تکیه کند آرامش بیشتری خواهد داشت. آموختن دعا یا سوره‌های کوتاه از قرآن به کاهش اضطراب دانش‌آموز کمک میکند.
در مورد اضطراب‌های شدید و ناتوان‌کننده باید به افراد متخصص و مشاوران با تجربه رجوع کرد.
علل بروز اضطراب
دکتر سید حسین سلیمی با اشاره به اینکه بروز اضطراب در دانش‌آموزان ناشی از عملکرد و شیوه‌های آموزشی معلمان و آموزشگاه‌ها است، گفت سرزنش و توبیخ فراگیر توسط معلمان زمینه اضطراب و ترس را در دانش‌آموزان تقویت میکند. وی افزود: ویژگی‌‌های خاص امتحان مانند رسمی بودن محیط آزمون، محدودیت زمانی و نظارت دقیق آموزشی نیز ازعوامل ایجاد و افزایش اضطراب است. این کارشناس با بیان اینکه بروز اضطراب امتحان در دانش‌آموزان قوی نیزممکن است روی دهد، افزود: درهر حال علت اصلی بروز اضطراب غیرعادی ناشی از آماده نبودن برای حضور در جلسه امتحان و یادگیری ضعیف تکالیف آموزشی است. دکتر سلیمی گفت: حاضر شدن کمی زودتر از آغاز امتحان در جلسه آزمون، حفظ اعتماد به نفس، مرور یادداشت‌ها و نکات اصلی آمادگی برای امتحان را افزایش می‌‌دهد و از بروز اضطراب جلوگیری میکند. شهروز آقاپور کارشناس مسائل آموزشی نیز بروز اضطراب امتحان را بسته به عوامل فردی و شخصیتی دانش‌آموزان به ویژه میزان اعتماد به نفس، هوش و تمرکز آنان متغیر دانست و گفت: عوامل آموزشگاهی و اجتماعی مانند انتظارات معلمان، رقابت نظام آموزشی حاکم بر مدارس، نوع مدارس و مدرک گرایی در ایجاد و بروز اضطراب امتحان موثر است.
کارشناسان مسائل آموزشی برای پیشگیری از بروز اضطراب امتحان راهکارهای موثری را به شرح ذیل توصیه کردهاند:
ارزیابی واقع‌بینانه و بدون اغراق از امتحان و اجتناب از توجه بیش از حد به اضطراب
اعمال رفتارهای سازنده مانند مشورت و تمرین
القای شایستگی به دانش‌آموزان برای غلبه بر امتحان
رفع محرک‌‌های نامطلوب و استرس‌‌زا مانند احساس گناه، نا امنی و ترس ازگرفتن نمره پایین.
تغذیه مناسب در ایام امتحانات
متخصصان تغذیه برای کاهش اضطراب امتحان نیز راهکارهایی ارائه کردهاند همه آنها معتقدند شب امتحان باید غذاهای سبک خورد اما وارد شدن به جلسه امتحان با شکم خالی را نیز کاملا نادرست می‌دانند. به اعتقاد کارشناسان تغذیه از آنجا که کاهش تمرکز در افراد مضطرب موجب کاهش قند خون میشود، بنابراین خوردن خرما، کشمش، انجیر، عسل و مانند آن مفید است.ویتامین‌های گروه B نیز اضطراب را کاهش می‌‌دهد که برای تامین آن می‌‌توان از میوه و سبزی استفاده کرد.
پیشنهادهایی برای کاهش اضطراب امتحان
کاهش اضطراب امتحان فقط با مشارکت معلمان و والدین و خواست و اراده خود فرد امکان‌پذیراست. به همین دلیل پیشنهادهایی برای کاهش میزان اضطراب امتحان را بررسی می‌کنیم:
معلمان باید به دانش‌آموزان بیاموزند که شب‌های امتحان زمان یادگیری دروس نیست و در این شب‌ها فقط باید به مرور درس‌ها پرداخت. باید معلمان و مشاوران مدارس روش‌های صحیح مطالعه و برنامه‌ریزی درسی را به دانش‌آموزان بیاموزند. مثلا مدتی که مانده به روز امتحان کتاب درسی را به چند قسمت تقسیم کنند و هر روز قسمتی ازآن را بیاموزند و آموخته‌های خود را در جایی یادداشت کنند تا در فرصت‌های مختلف بتوانند آنها را مرور کنند.
معلم‌ها باید محیط مساعد و آرامی برای دانش‌آموزان در جلسه امتحان فراهم کنند و در ابتدای جلسه امتحان راهنمایی و توضیح کافی پیرامون آن آزمون بدهند.
والدین باید انتظارها و توقع‌های خود را با علایق و استعدادهای کودکان هماهنگ سازند و همچنین باید نقاط قوت و استعدادهای فرزندان خود را بشناسند و آنها را تایید و تقویت کنند.
والدین باید از مقایسه فرزندان خود با یکدیگر و با دیگران پرهیز کنند.
هنگام امتحانات دانش‌آموزان نیاز به حمایت عاطفی و اطمینان‌بخشی بیشتری دارند.
والدین باید از توقع‌های بیجا و فشار بیش از حد برای مطالعه دانش‌آموز خودداری کنند. در صورتی که دانش‌آموز از موفقیت در یکی از امتحانات رضایت خاطر نداشت والدین او را حمایت و از سرزنش او خودداری کنند.
همچنین والدین باید به استراحت و خواب دانش‌آموزان توجه کافی داشته باشند و در صورت امکان برای صبح امتحان صبحانه مناسبی آماده کنند و به هیچ وجه آنها را گرسنه به جلسه امتحان نفرستند.
محیط خانواده باید دور از تنش‌های عاطفی و مشاجره باشد و محیط فیزیکی آرام و بی‌سر و صدایی برای مطالعه دانش‌آموزان فراهم شود.
اگر دانش‌آموز بیاموزد که در همه موقعیت‌های حساس زندگی به خداوند تکیه کند آرامش بیشتری خواهد داشت. آموختن دعا یا سوره‌های کوتاه از قرآن به کاهش اضطراب دانش‌آموز کمک میکند.
در مورد اضطراب‌های شدید و ناتوان‌کننده باید به افراد متخصص و مشاوران با تجربه رجوع کرد.
علل بروز اضطراب
دکتر سید حسین سلیمی با اشاره به اینکه بروز اضطراب در دانش‌آموزان ناشی از عملکرد و شیوه‌های آموزشی معلمان و آموزشگاه‌ها است، گفت سرزنش و توبیخ فراگیر توسط معلمان زمینه اضطراب و ترس را در دانش‌آموزان تقویت میکند. وی افزود: ویژگی‌‌های خاص امتحان مانند رسمی بودن محیط آزمون، محدودیت زمانی و نظارت دقیق آموزشی نیز ازعوامل ایجاد و افزایش اضطراب است. این کارشناس با بیان اینکه بروز اضطراب امتحان در دانش‌آموزان قوی نیزممکن است روی دهد، افزود: درهر حال علت اصلی بروز اضطراب غیرعادی ناشی از آماده نبودن برای حضور در جلسه امتحان و یادگیری ضعیف تکالیف آموزشی است. دکتر سلیمی گفت: حاضر شدن کمی زودتر از آغاز امتحان در جلسه آزمون، حفظ اعتماد به نفس، مرور یادداشت‌ها و نکات اصلی آمادگی برای امتحان را افزایش می‌‌دهد و از بروز اضطراب جلوگیری میکند. شهروز آقاپور کارشناس مسائل آموزشی نیز بروز اضطراب امتحان را بسته به عوامل فردی و شخصیتی دانش‌آموزان به ویژه میزان اعتماد به نفس، هوش و تمرکز آنان متغیر دانست و گفت: عوامل آموزشگاهی و اجتماعی مانند انتظارات معلمان، رقابت نظام آموزشی حاکم بر مدارس، نوع مدارس و مدرک گرایی در ایجاد و بروز اضطراب امتحان موثر است.
کارشناسان مسائل آموزشی برای پیشگیری از بروز اضطراب امتحان راهکارهای موثری را به شرح ذیل توصیه کردهاند:
ارزیابی واقع‌بینانه و بدون اغراق از امتحان و اجتناب از توجه بیش از حد به اضطراب
اعمال رفتارهای سازنده مانند مشورت و تمرین
القای شایستگی به دانش‌آموزان برای غلبه بر امتحان
رفع محرک‌‌های نامطلوب و استرس‌‌زا مانند احساس گناه، نا امنی و ترس ازگرفتن نمره پایین.
ارسال نظر