بحران انرژی در‌ساخت‌وسازهای مسکونی
هاجر شادمانی بیش از ۱۰ سال از تاسیس سازمان‌ها و شرکت‌های مرتبط با بهینه‌سازی مصرف انرژی در کشور و تدوین مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان -که بر بهینه‌سازی انرژی در ساختمان تاکید دارد- می‌گذرد، بیش از ۱۰ سال است که برچسب انرژی برای بیشتر محصولات انرژی بر تدوین و الزامی شده و عمر برچسب انرژی روی برخی از محصولات به بیش از ۱۰ سال می‌رسد، بیش از یک دهه است که در رسانه‌ها از اهمیت صرفه‌جویی انرژی می‌شنویم، تقریبا همگان تبلیغات گسترده وزارت نیرو و شرکت ملی گاز ایران را در رسانه‌های مختلف دیده یا شنیده‌ایم و با پیام‌ها و توصیه‌هایی مانند «لامپ اضافه خاموش»، «۶درصد صرفه‌جویی در مصرف گاز با یک درجه کمتر کردن دمای هوای خانه» و.
هاجر شادمانی بیش از 10 سال از تاسیس سازمان‌ها و شرکت‌های مرتبط با بهینه‌سازی مصرف انرژی در کشور و تدوین مبحث 19 مقررات ملی ساختمان -که بر بهینه‌سازی انرژی در ساختمان تاکید دارد- می‌گذرد، بیش از 10 سال است که برچسب انرژی برای بیشتر محصولات انرژی بر تدوین و الزامی شده و عمر برچسب انرژی روی برخی از محصولات به بیش از 10 سال می‌رسد، بیش از یک دهه است که در رسانه‌ها از اهمیت صرفه‌جویی انرژی می‌شنویم، تقریبا همگان تبلیغات گسترده وزارت نیرو و شرکت ملی گاز ایران را در رسانه‌های مختلف دیده یا شنیده‌ایم و با پیام‌ها و توصیه‌هایی مانند «لامپ اضافه خاموش»، «6درصد صرفه‌جویی در مصرف گاز با یک درجه کمتر کردن دمای هوای خانه» و... آشناییم، چند سالی است از طرح و تدوین استاندارد برچسب انرژی ساختمان می‌گذرد هرچند زمان اجرای آن مشخص نیست، سال 88 سال اصلاح الگوی مصرف نام‌گذاری شد، فاز اول هدفمندی یارانه‌ها از اواخر آذر 89 با چند برابر شدن بهای حامل‌های انرژی و مرحله دوم آن از اردیبهشت سال جاری عملیاتی شد و... اما چرا شاخص‌های مصرف انرژی بهبود نمی‌یابد ما شاهد تحول اساسی در این زمینه نیستیم؟
جواد نوفرستی، مدرس دانشگاه، مشاور بهینه‌سازی و کارشناس اقتصاد انرژی در این باره به «دنیای اقتصاد» گفت: به نظر می‌رسد هنوز در عمل اراده جدی برای بهینه‌سازی مصرف انرژی وجود ندارد و فقط حرف آن را می‌زنیم و هنوز عمق بحران انرژی را باور نکرده‌ایم.
وی با تاکید بر اینکه بخش ساختمان با حدود 40درصد سهم، بالاترین سهم از کل مصرف انرژی کشور را به خود اختصاص داده است، افزود: لازم به تاکید است که با وجود اولویت عایق در صرفه‌جویی انرژی در ساختمان، با رعایت استانداردهای ایمنی و سلامت ساکنان ساختمان‌ها از طریق پیش‌بینی دریچه استاندارد تامین هوای تازه و تعویض هوا، نصب پنجره دوجداره صحیح، منطقی و در کاهش مصرف انرژی موثر است. حتی با اجرای عایق ساختمان، پنجره دوجداره «یو‌پی‌وی‌سی» استاندارد نیز نباید فراموش شود و اهمیت و جایگاه آن محفوظ است.
نوفرستی، ابراز نگرانی کرد: ساختمان‌های ما دوستدار انرژی و محیط زیست نیستند. و به گونه‌ای ساخته شده‌اند که سرما و گرمایی را که با هزینه‌های گزاف تامین می‌شود حفظ نمی‌کنند و به‌واسطه عایق نبودن پوسته خارجی (دیوارها، سقف و کف) و عایق نبودن تاسیسات سرمایشی و گرمایشی ساختمان، هوای سرد و گرم را به سرعت از دست می‌دهند و درنتیجه وسایل حرارتی یا سرمایشی باید بیشتر و بیشتر و چند برابر استاندارد کار کنند و انرژی مصرف کنند تا محل سکونت به دمای مطلوب برسد.
وی خاطرنشان کرد: بعضا ناآگاهانه، مردم را به روش‌های غیر‌ایمن (مانند درز‌بندی کامل)، برای کاهش مصرف تشویق کرده یا سوق می‌دهیم یا از آنها می‌خواهیم هر طور شده مصرف شان را کم کنند وگرنه جریمه می‌شوند در حالی‌که آنها در بسیاری موارد نقش زیادی در مصرف بالای انرژی ساختمان ندارند و اشکال عمده در کیفیت ساختمان و سپس کیفیت و راندمان سیستم‌های انرژی بر گرمایشی و سرمایشی است.
این کارشناس اقتصاد انرژی، ادامه داد: بدیهی است، بعد از عایق حرارتی ساختمان، توجه به راندمان وسایل انرژی‌بر و استفاده از محصولات، سیستم‌ها و فناوری‌های جدید کم مصرف، بسیار تعیین‌کننده است. چرا بعد از ۱۰ سال از الزامی و اجرایی شدن استاندارد برچسب انرژی بخاری، هنوز عمده بخاری‌های تولیدی کشور، دارای رده‌های F یا G و حتی فاقد برچسب انرژی هستند و نظارت و برخوردی هم نمی‌شود؟ چرا بعد از ۱۰ سال، هنوز آبگرمکن مخزنی تولید می‌شود که با اجرایی شدن استاندارد برچسب انرژی -که چند نوبت اجرای آن به تاخیر افتاده و به تولیدکنندگان مهلت داده شده است- بالای ۹۰درصد آنها مردود می‌شود؟ اجازه دادن به تولید و فروش کالا و محصول با راندمان پایین و پرمصرف یعنی گرفتار شدن مصرف‌کننده در سال‌های استفاده از آن وسیله، که باید تاوان آن را بپردازد. مسوول این وضعیت کیست؟
وی درخصوص هزینه اجرای عایق مناسب و استاندارد در ساخت‌و‌سازهای جدید، گفت: بررسی‌ها نشان می‌دهد حداکثر هزینه‌ای که بابت اجرای عایق مناسب و استاندارد به هزینه ساخت اضافه می‌شود 5درصد هزینه سرانه هر متر‌مربع است. حتی یکی از شرکت‌های فعال در صنعت عایق ساختمان ادعا می‌کند، هزینه اضافه نزدیک صفر است و حتی هزینه ساخت می‌تواند کمتر شود.
نوفرستی ادامه داد: حتی اگر هزینه اندکی هم متوجه این امر شود، صرفنظر از اینکه این هزینه از محل کاهش مصرف انرژی برگشت داده خواهد شد در ایجاد ارزش افزوده ساختمان احداث شده موثر خواهد بود.
وی تاکید کرد: با اجرایی شدن شناسنامه فنی و برچسب انرژی ساختمان، توجه به این مزیت ساختمان‌ها در زمان خرید یا فروش بیشتر خواهد شد.
این کارشناس اقتصاد انرژی اظهار کرد: اگر عایق بندی ساختمان‌ها از ۱۰ سال گذشته اجرایی شده بود، هم‌اکنون قریب به یک سوم واحدهای مسکونی کشور (حدود ۷ تا ۸ میلیون از ۲۲ میلیون واحد موجود) که در این دهه ساخته شده‌اند عایق بودند و در نتیجه آن، متوسط مصرف انرژی برای تامین سرمایش و گرمایش این ساختمان‌ها کمتر از نصف وضع موجود بود.
وی ادامه داد: اثر این اقدام در مقیاس ملی، صرفه‌جویی سالانه بیش از 7 میلیارد متر مکعب گاز طبیعی (در پیک مصرف گاز در روزهای سرد زمستان، روزانه بیش از 80 میلیون متر‌مکعب) و صرفه‌جویی سالانه حدود 2 میلیون مگاوات ساعت برق (در پیک مصرف برق در روزهای گرم سال، روزانه بیش از 10 هزار مگاوات ساعت) و در نتیجه کاهش مصرف سوخت مورد نیاز برای تولید برق و... جمعا به ارزش بیش از 3000 میلیارد دلار است که متاسفانه این فرصت را به‌دلیل عدم اجرای عایق در ساختمان‌ها در 10 سال گذشته از دست داده‌ایم.
نوفرستی تاکید کرد: هر سال تاخیر در اجرای این امر که اصل و اساس مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان است، یعنی هزینه فرصت و هدر دادن و اتلاف انرژی به ارزش حداقل ۳۰۰ میلیون دلار در سال!
جواد نوفرستی، مدرس دانشگاه، مشاور بهینه‌سازی و کارشناس اقتصاد انرژی در این باره به «دنیای اقتصاد» گفت: به نظر می‌رسد هنوز در عمل اراده جدی برای بهینه‌سازی مصرف انرژی وجود ندارد و فقط حرف آن را می‌زنیم و هنوز عمق بحران انرژی را باور نکرده‌ایم.
وی با تاکید بر اینکه بخش ساختمان با حدود 40درصد سهم، بالاترین سهم از کل مصرف انرژی کشور را به خود اختصاص داده است، افزود: لازم به تاکید است که با وجود اولویت عایق در صرفه‌جویی انرژی در ساختمان، با رعایت استانداردهای ایمنی و سلامت ساکنان ساختمان‌ها از طریق پیش‌بینی دریچه استاندارد تامین هوای تازه و تعویض هوا، نصب پنجره دوجداره صحیح، منطقی و در کاهش مصرف انرژی موثر است. حتی با اجرای عایق ساختمان، پنجره دوجداره «یو‌پی‌وی‌سی» استاندارد نیز نباید فراموش شود و اهمیت و جایگاه آن محفوظ است.
نوفرستی، ابراز نگرانی کرد: ساختمان‌های ما دوستدار انرژی و محیط زیست نیستند. و به گونه‌ای ساخته شده‌اند که سرما و گرمایی را که با هزینه‌های گزاف تامین می‌شود حفظ نمی‌کنند و به‌واسطه عایق نبودن پوسته خارجی (دیوارها، سقف و کف) و عایق نبودن تاسیسات سرمایشی و گرمایشی ساختمان، هوای سرد و گرم را به سرعت از دست می‌دهند و درنتیجه وسایل حرارتی یا سرمایشی باید بیشتر و بیشتر و چند برابر استاندارد کار کنند و انرژی مصرف کنند تا محل سکونت به دمای مطلوب برسد.
وی خاطرنشان کرد: بعضا ناآگاهانه، مردم را به روش‌های غیر‌ایمن (مانند درز‌بندی کامل)، برای کاهش مصرف تشویق کرده یا سوق می‌دهیم یا از آنها می‌خواهیم هر طور شده مصرف شان را کم کنند وگرنه جریمه می‌شوند در حالی‌که آنها در بسیاری موارد نقش زیادی در مصرف بالای انرژی ساختمان ندارند و اشکال عمده در کیفیت ساختمان و سپس کیفیت و راندمان سیستم‌های انرژی بر گرمایشی و سرمایشی است.
این کارشناس اقتصاد انرژی، ادامه داد: بدیهی است، بعد از عایق حرارتی ساختمان، توجه به راندمان وسایل انرژی‌بر و استفاده از محصولات، سیستم‌ها و فناوری‌های جدید کم مصرف، بسیار تعیین‌کننده است. چرا بعد از ۱۰ سال از الزامی و اجرایی شدن استاندارد برچسب انرژی بخاری، هنوز عمده بخاری‌های تولیدی کشور، دارای رده‌های F یا G و حتی فاقد برچسب انرژی هستند و نظارت و برخوردی هم نمی‌شود؟ چرا بعد از ۱۰ سال، هنوز آبگرمکن مخزنی تولید می‌شود که با اجرایی شدن استاندارد برچسب انرژی -که چند نوبت اجرای آن به تاخیر افتاده و به تولیدکنندگان مهلت داده شده است- بالای ۹۰درصد آنها مردود می‌شود؟ اجازه دادن به تولید و فروش کالا و محصول با راندمان پایین و پرمصرف یعنی گرفتار شدن مصرف‌کننده در سال‌های استفاده از آن وسیله، که باید تاوان آن را بپردازد. مسوول این وضعیت کیست؟
وی درخصوص هزینه اجرای عایق مناسب و استاندارد در ساخت‌و‌سازهای جدید، گفت: بررسی‌ها نشان می‌دهد حداکثر هزینه‌ای که بابت اجرای عایق مناسب و استاندارد به هزینه ساخت اضافه می‌شود 5درصد هزینه سرانه هر متر‌مربع است. حتی یکی از شرکت‌های فعال در صنعت عایق ساختمان ادعا می‌کند، هزینه اضافه نزدیک صفر است و حتی هزینه ساخت می‌تواند کمتر شود.
نوفرستی ادامه داد: حتی اگر هزینه اندکی هم متوجه این امر شود، صرفنظر از اینکه این هزینه از محل کاهش مصرف انرژی برگشت داده خواهد شد در ایجاد ارزش افزوده ساختمان احداث شده موثر خواهد بود.
وی تاکید کرد: با اجرایی شدن شناسنامه فنی و برچسب انرژی ساختمان، توجه به این مزیت ساختمان‌ها در زمان خرید یا فروش بیشتر خواهد شد.
این کارشناس اقتصاد انرژی اظهار کرد: اگر عایق بندی ساختمان‌ها از ۱۰ سال گذشته اجرایی شده بود، هم‌اکنون قریب به یک سوم واحدهای مسکونی کشور (حدود ۷ تا ۸ میلیون از ۲۲ میلیون واحد موجود) که در این دهه ساخته شده‌اند عایق بودند و در نتیجه آن، متوسط مصرف انرژی برای تامین سرمایش و گرمایش این ساختمان‌ها کمتر از نصف وضع موجود بود.
وی ادامه داد: اثر این اقدام در مقیاس ملی، صرفه‌جویی سالانه بیش از 7 میلیارد متر مکعب گاز طبیعی (در پیک مصرف گاز در روزهای سرد زمستان، روزانه بیش از 80 میلیون متر‌مکعب) و صرفه‌جویی سالانه حدود 2 میلیون مگاوات ساعت برق (در پیک مصرف برق در روزهای گرم سال، روزانه بیش از 10 هزار مگاوات ساعت) و در نتیجه کاهش مصرف سوخت مورد نیاز برای تولید برق و... جمعا به ارزش بیش از 3000 میلیارد دلار است که متاسفانه این فرصت را به‌دلیل عدم اجرای عایق در ساختمان‌ها در 10 سال گذشته از دست داده‌ایم.
نوفرستی تاکید کرد: هر سال تاخیر در اجرای این امر که اصل و اساس مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان است، یعنی هزینه فرصت و هدر دادن و اتلاف انرژی به ارزش حداقل ۳۰۰ میلیون دلار در سال!
ارسال نظر