مولفه‌های خودرو مشتری‌پسند
بازار خودرو در کشور هر روز شاهد افزایش نمایشگاه‌های خودرو رنگارنگی است که مردم از پشت شیشه‌های تمیز آن به تماشای ماشین‌های چند صد میلیونی و میلیاردی می نشینند. ماشین‌های سفید، مشکی و قرمزی که انعکاس نور نئون‌های درون نمایشگاه بر آنها برق و جلوه خاصی را ایجاد کرده است. خودروهایی که هر چقدر تعدادشان در نمایشگاه‌های ماشین زیادتر می‌شود، قدرت خرید مشتری ایرانی با آن افزایش پیدا نمی‌کند. در سویی دیگر اما نمایشگاه‌های خودرو داخلی رونقی ندارند و روز‌به‌روز رکود موجود در بازار داخلی‌ها گرایش مردم به وارداتی‌ها را بیشتر نشان می‌دهد. حال با توجه به وضعیت موجود در بازار خودرو این سوال مطرح می‌شود که ذائقه ایرانی چه خودرویی را می‌پسندد و مشتریان ایرانی برای خودرو سواری خود چه مولفه‌هایی را مدنظر دارند.
یک خودرو باید چه مولفه‌هایی داشته باشد تا مورد پسند مشتری ایرانی باشد. مشتری که از یکسو با چالش بودجه خرید مواجه است و از سوی دیگر به‌دلیل نبود رقابت در بازار خودرو با مشکل اساسی‌تری چون کمبود تنوع محصول روبه‌رو است.
کمبود محصولی که حل مشکل آن به‌دلیل تحریم‌های اعمال شده بر کشور در طول چند سال گذشته با واردات خودروهای متنوع چینی تاحدودی حل شد. حالا اما تحریم‌ها تعدیل شده است و بسیاری از مردم امید به حضور خودروسازان اروپایی برای ساخت خودروهای جدید در کشور دارند. رنو و پژو نیز صحبت‌های بسیاری با خودروسازان داخلی داشته‌اند. در همین راستا معاون وزیر صنعت نیز ذائقه مشتریان ایرانی را خودرو اروپایی خواند نه چینی. خودرو اروپایی که هرچند توسط شرکت‌های خودروساز داخلی تولید می‌شود، اما کیفیت این خودروها با نمونه اصلی‌شان از زمین تا آسمان است.
قیمت مهم‌ترین اصل رضایتمندی
بسیاری از تحقیقات صورت گرفته درخصوص محصولات مختلف نشان داده که قیمت یکی از مهم‌ترین موضوعات مورد نظر در جلب رضایت مشتریان است. در صورتی که قیمت یک محصول افزایش یابد اما توان مشتریان به اندازه آن افزایش نیابد، آنها در خرید خود تجدیدنظر می‌کنند؛ زیرا مشتریان مجبورند براساس میزان درآمد خود به خرید محصول بپردازند. چون قیمت میزان فایده‌ای است که مصرف‌کنندگان برای مزایای حاصل از داشتن یا استفاده یک کالا و خدمات پرداخت می‌کنند؛ بنابراین هرچه قیمت بالاتر برود مشتری میزان تامل بیشتری برای خرید از خود نشان می‌دهد. از آنجا که بحث قیمت یکی از چالش‌های بسیار جدی خودرو در کشور است مشخص است که با کاهش توان مردم در چند سال گذشته و از سوی دیگر افزایش دو برابری قیمت خودرو از سال 91 این موضوع بیش از بیش در جلب رضایت مشتریان موثر است، اما افزایش هر ساله قیمت خودرو نشان‌دهنده آن است که شرکت‌های خودروساز اهمیت چندانی به ثبات قیمت برای جلب نظر مشتریان ندارند. بسیاری از کارشناسان علت این موضوع را رقابتی نبودن بازار خودرو داخلی عنوان کرده‌اند.
کیفیت؛ مفهومی گمشده در خودروهای داخلی
رقابت میان شاخص قیمت و کیفیت برای قرار گرفتن در رتبه اول همواره مطرح بوده است؛ به‌طوری‌که بحث کیفیت نیز در خرید محصول از سوی مشتریان بسیار حائز اهمیت است، اما در این باره نیز بحث قدرت خرید بسیار اهمیت دارد. با این وجود بسیاری از مشتریان خودرو که از سطح مالی متناسبی برخوردارند، به این شاخص اهمیت بسیاری می‌دهند به‌طوری‌که با بررسی کارآیی و کیفیت یک خودرو به خرید می‌پردازند. این شاخص نیز هر چند به‌دلیل قیمت خودرو در ایران زیرسوال می‌رود، اما با این حال مردم به آن توجه بسیاری دارند. هر چند خودروهای اروپایی که در شرکت‌های خودروساز تولید می‌شوند در گذشته کیفیت خوبی داشته‌اند، اما این روزها شاهد آن هستیم که این خودروها نیز با افت کیفیت مواجه شده‌اند. به همین دلیل مشتریان نیز امروزمیل و رغبتی به خرید خودروهای اروپایی ساخت داخل اقدام نمی کنند.
طراحی جذاب
برخی معتقدند که مشتریان ایرانی خودرو خارجی را بیشتر از خودرو داخلی می‌پسندند و به همین دلیل گرایش بیشتری به خرید خودروهای وارداتی دارند، اما توان کافی برای خرید را ندارند. علت این موضوع نیز مشخص است؛ زیرا مشتریان برای خرید خودرو در کنار قیمت و کیفیت به جذابیت پلت‌فرم خودرو نیز توجه بسیاری دارند. از آنجا که خودروهای ساخت داخل از تنوع بسیار کمی برخوردارند؛ بنابراین کمبود این موضوع نیز در میان خودروهای داخلی بسیار به چشم می‌آید.
شاید به همین دلیل باشد که با وجود انتقادها بسیاری که به بحث کیفیت خودروهای چینی می‌شد، اما مشتری ایرانی به خرید این خودروها ‌پرداخت و بازار خودروهای چینی در چند سال گذشته داغ بود؛ زیرا این خودروها هر چند کیفیت مناسبی نداشتند، اما پلت‌فرم و طراحی آنها به‌دلیل بالا بودن تنوع برای مشتریان جذابیت بسیاری داشت. یکی از انتقادات جدی بسیاری از کارشناسان به خودروسازان داخلی عدم توسعه محصول و دارا نبودن تنوع خودرو در میان سبد محصولات داخلی است. موضوعی که شاید بتواند تا اندازه‌ای دل مشتری ایرانی را نسبت به خودروهای داخلی گرم کند.