ضعف دیپلماسی و خطر حذف ایران از ترانزیت آسیای میانه
مجتبی بهاروند*
ترکمنستان بدون هیچ مقدمه و توافق قبلی، هزینه ورود کامیونهای ایرانی را ۱۰۰ دلار اعلام کرده و بابت تردد کامیونهای ایرانی در هر کیلومتر از خاک این کشور نیز به ازای هر تن، تعرفه را یک دلار افزایش داده است؛ تبعات این مسأله حذف ایران از ترانزیت آسیای میانه است زیرا ترکمنستان هم مقصد ترانزیتی محمولههای ایران است و هم از طریق این کشور محمولههای ما به سایر کشورهای آسیای میانه منتقل میشود و این افزایش تعرفههای ترکمنستان که فقط برای کامیونهای ایران صورت گرفته، باعث حذف کشور ما از این گردونه خواهد شد.
مجتبی بهاروند*
ترکمنستان بدون هیچ مقدمه و توافق قبلی، هزینه ورود کامیونهای ایرانی را ۱۰۰ دلار اعلام کرده و بابت تردد کامیونهای ایرانی در هر کیلومتر از خاک این کشور نیز به ازای هر تن، تعرفه را یک دلار افزایش داده است؛ تبعات این مسأله حذف ایران از ترانزیت آسیای میانه است زیرا ترکمنستان هم مقصد ترانزیتی محمولههای ایران است و هم از طریق این کشور محمولههای ما به سایر کشورهای آسیای میانه منتقل میشود و این افزایش تعرفههای ترکمنستان که فقط برای کامیونهای ایران صورت گرفته، باعث حذف کشور ما از این گردونه خواهد شد.
متأسفانه به‌دلیل وضعیت ایران در سالهای گذشته و بحث تحریمها، دولتهای کوچکی مانند ترکمنستان نیز برای ما قد علم میکنند؛ دولت ترکمنستان در طول این سالها هر آنچه دلش خواسته، در زمینه صادرات، ترانزیت و ... انجام داده است؛ ایران واردات چندانی از ترکمنستان ندارد بلکه مراودات تجاری ما با ترکمنستان بیشتر در زمینه صادرات و ترانزیت است؛ به عبارت دیگر کشور ما شاهرگ حیاتی ترکمنستان است اما به جای اینکه ما از جایگاه بالاتری برخوردار باشیم، عکس این مسأله اتفاق میافتد و ترکمنستان به کشور ما فشار وارد میکند و عمده دلیل این امر نیز به ضعف دیپلماسی ما برمیگردد؛ نمایندگیهای وزارت خارجه کشور ما عمدتا رویکرد اقتصادی ندارند و پشتیبان فعالان اقتصادی نیستند؛ در کشوری مانند ترکیه سیاست حامی اقتصاد است و به همین دلیل ترکمنستان مشابه رفتاری که با تجار و بازرگانان ما دارد، با بازرگانان ترکیه ندارد. اگر دولت ایران یکبار برای همیشه پاسخ قاطعی به این قبیل رفتارهای ترکمنستان بدهد، این کشور نمی تواند به همین راحتی هر برخوردی با ما داشته باشد.
بحث دیگر اقدام دولت ما درباره افزایش ۱۰۰ درصدی تن‌‌کیلومتر تردد کامیونهای ترانزیتی در داخل کشور است اما دولتمردان ما به آسیبهای این مسأله در بازار رقابتی منطقهای توجه نمیکنند؛ درواقع کشورهای منطقه روزبهروز هزینههای ترانزیت را کاهش میدهند تا درآمدهای اصلی ترانزیت عایدشان شود اما در کشور ما هزینههای جانبی افزایش مییابد و در بلندمدت از درآمد اصلی که صدها برابر این درآمدهای جانبی است، محروم میشویم؛ کشور ما در چهارراه ترانزیتی منطقه واقع است و میتواند از این طریق دهها برابر درآمد بیشتری داشته باشد و جایگزین درآمد نفتی شود اما از این فرصت استفاده نمیکنیم.
طبق تمام کنوانسیونهای بینالمللی هیچ کشوری حق سلب اجازه تردد کامیونهای سایر کشورها را ندارد و این عمل ترکمنستان غیرقانونی محسوب میشود و همچنین از طرفی این اقدام ترکمنستان فقط در قبال کامیونهای ایرانی صورت گرفته و این امر نشاندهنده آن است که جریانی پشت این قضیه است و دیپلماسی ما پیگیر این مشکل نیست.
تشکلهای صنفی و اتاق بازرگانی خراسان رضوی پیگیر این موضوع هستند؛ نمایندگیهای وزارت خارجه در شمال و شرق نیز درحال بررسی و پیگیری این مسأله هستند و به‌نظر میرسد دستگاه دیپلماسی ما باید یکبار برای همیشه تکلیف خود را با ترکمنستان مشخص کند؛ وزارت خارجه ما باید به گونه ای عمل کند که ترکمنستان علاوه بر حذف این تعرفهها، تمام اقدامات خود را طبق موافقتنامهها انجام دهد.
*نایب رئیس کمیسیون حملونقل، لجستیک و گمرک
اتاق بازرگانی ایران و رئیس کمیسیون حقوقی
و قضایی اتاق خراسان رضوی
ارسال نظر