بازگشت شکننده به مسیر سرمایه اجتماعی

شایان ربیعی
عضو گروه فرهنگ و هنر

با کمترین تردید می‌توان گفت که انتخاب حسن روحانی در انتخابات ریاست جمهوری، یک نقطه عطف در تبیین جامعه جامعه‌شناسی سیاسی ایران است. انتخابات اخیر به تلاقی دو نگاه تقلیل منجر شد. یکی شعارهای اقتصادی- تقسیم پول سر می‌داد و دیگری شعارهای سیاسی- توسعه فرهنگی. پیش‌بینی منطقی آن بود که رای مناطق محروم معطوف به شعارهای اقتصادی با رویکرد تقسیم پول باشد و رای مناطق توسعه یافته به شعارهای سیاسی و توسعه محور اما در عمل عکس این موضوع اتفاق افتاد. بیشتر استان‌های محروم کشور رایشان را به حسن روحانی دادند و از سوی دیگر استان‌های عمدتا صنعتی و توسعه یافته‌تر، رای خود را در سبد شعارهای اقتصادی- تقسیم پول ریختند.آیا می‌توان پرسید که جامعه ایرانی آرام آرام دارد سرمایه اجتماعی از دست رفته را بازمی‌یابد؟ سرمایه‌ اجتماعی در ساده‌ترین تعریف یعنی اعتماد متقابل افراد و نهادها (مردم، دولت، بخش خصوصی و...) و همین موضوع مهمترین رکن توسعه است! «نه» گفتن به شعارهای اغواکننده تقسیم پول، آن هم در مناطق محروم، حاصل یک تجربه تاریخی است. مردم این مناطق که تجربه دولت‌های نهم و دهم را دارند، شعارهای پوپولیستی اقتصادی را که توأمان با فروبستگی اجتماعی است، انتخاب نکردند. این تجربه در بسیاری دیگر از استان‌های کشور هم منتج به انتخاب شعارهای سیاسی- فرهنگی روحانی شد. به نظر می‌رسد که جامعه ایرانی در ابتدای راهی است که منتهی به ترمیم سرمایه‌اجتماعی خواهد شد. این راه با انتخابی 57 درصدی آغاز شده است، یعنی نونهال است و شکننده و هرگونه خطایی در دستگاه دولت، می‌تواند هزینه‌های سنگینی در پی داشته باشد.