ترکش‌های جدایی بر پیکر بریتانیا

زلزله سیاسی در بریتانیا هنوز تبعات دارد. سوای اینکه پروسه خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا به مدت ۲ سال طول خواهد کشید، اما از فردای اعلام نتایج همه‌پرسی زمزمه‌های اختلاف بین کشورهای جزیره بریتانیا شنیده می‌شود. نتیجه آرای همه‌پرسی خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا، نشان از چند دستگی عمیق در پادشاهی متحد یا موسوم به بریتانیای کبیر و ایرلند شمالی دارد، و آرای یک‌پارچه اسکاتلند و ایرلند شمالی به ماندن در اتحادیه اروپا بلافاصله تبعاتی به همراه داشته است.به نوشته بیزینس اینسایدر، لندن، ایرلند شمالی و اسکاتلند به ماندن در اتحادیه رأی دادند، اما سرزمین‌های میانی و بخش‌‌هایی از جنوب بریتانیا به خروج رأی داده‌اند.مارتین مک‌گینس، معاون «وزیر اول» دولت محلی ایرلند شمالی، بلافاصله خواستار برگزاری یک همه‌پرسی در مورد برداشتن مرزهایش با جمهوری ایرلند و برپایی ایرلند متحد شده است.ایرلند شمالی هم‌مرز با جمهوری ایرلند است و هنوز روشن نیست که تبعات جدا شدن بریتانیا از اتحادیه اروپا بر جمهوری ایرلند چه خواهد بود. نخست‌وزیر ایرلند روز جمعه اعلام کرده بود که این نتیجه مورد علاقه جمهوری ایرلند نیست، با این حال به خواست و نظر مردم بریتانیا احترام می‌گذارند. قرار است در هفته جاری جمهوری ایرلند تشکیل جلسه دهد و تبعات خروج بریتانیا را بررسی کند. نخست‌وزیر ایرلند در واکنش به خواسته ایرلند شمالی، گفته است که در حال حاضر امور مهم‌تری برای جمهوری ایرلند وجود دارد که باید روی آنها تمرکز کند.

ایرلند شمالی تاکنون کمک مالی زیادی از اتحادیه اروپا دریافت کرده است. کمکی که تحت عنوان «پول صلح» و به‌منظور حمایت از پروژه‌های صلح‌آمیز در این منطقه به ایرلند شمالی داده شده است.احزاب ایرلند شمالی، به استثنای حزب دموکرات اتحادگرا، به شکل چشم‌گیری از باقی ماندن در اتحادیه اروپا دفاع می‌کردند.در دیگر سو اسکاتلند، شمالی‌ترین بخش پادشاهی متحد بریتانیا، نیز به شکل گسترده‌ای از ماندن در اتحادیه اروپا دفاع کرد. ۶۲ درصد از اسکات‌ها مایل به ماندن و ۳۸ درصد مایل به ترک اتحادیه اروپا هستند.«وزیر اول» اسکاتلند هم پیش از برگزاری همه‌پرسی خروج از اتحادیه اروپا، اعلام کرده بود اگر اسکاتلند برخلاف میلش مجبور به ترک اتحادیه شود، آن وقت برگزاری دومین همه‌پرسی استقلال اجتناب‌ناپذیر می‌شود.نیکولا استورجئون گفته است که در شرایط فعلی بدیهی است که پیشنهاد برگزاری دومین همه‌پرسی استقلال باید روی میز باشد و روی میز هم هست. استورجئون می‌گوید بریتانیا هیچ دلیل موجهی برای نگه داشتن اسکاتلند در این پادشاهی ندارد.کمیته حل بحران دولت اسکاتلند عصر جمعه در جلسه‌ای به عواقب خروج بریتانیا پرداخته و روز شنبه نیز اعضای کابینه دولت با هم مشورت خواهند کرد.

اسکاتلند دو سال پیش همه‌پرسی استقلال برگزار کرد، اما اکثریت مردم اسکاتلند به ماندن در پادشاهی متحد بریتانیا رأی دادند. تحلیل‌گران در زمان برگزاری این همه‌پرسی گفته بودند که یکی از ترس‌های مردم این است که جدا شدن از بریتانیا به معنای جدا شدن از اتحادیه اروپا باشد. تونی بلر، نخست‌وزیر سابق بریتانیا، پیش از برگزاری همه‌پرسی خروج از اتحادیه اروپا در دی‌ماه سال گذشته، گفته بود که به‌نظر او این همه‌پرسی منجر به تکه‌تکه شدن بریتانیا خواهد شد. در این راستا سایت «Evening standard» هم پیش‌بینی می‌کند اگر رای لندن مبنی‌بر جدایی بریتانیا از اتحادیه اروپا باشد، اسکاتلند به‌زودی گزینه همه‌پرسی جدایی از بریتانیا را روی میز بازخواهد گرداند.باور عمومی این است که اسکات‌ها به‌دلیل مقاصد اقتصادی برای بار اول «نه» به جدایی از بریتانیا دادند، اما جدایی بریتانیا از اتحادیه اروپا ممکن است جدایی‌طلبان را برای یک همه‌پرسی دیگر تحریک کند.پیشتر گفته می‌شد «پوند» و قدرت آن موجب «نه» گفتن اسکاتلندی‌ها شده است اما با جدایی از بریتانیا آنها می‌توانند سوای استقلالی که کسب کرده‌اند به حوزه مالی یورو و واحد پولی آن دست پیدا کنند.

آیا لندن از بریتانیا جدا خواهد شد؟

در حالی که گمانه‌زنی‌ها می‌گویند خروج بریتانیا منجر به جدایی اسکاتلند و ایرلند شمالی از بریتانیا خواهد شد، تئوری دیگری حکایت از این دارد که لندن ممکن است خود پیشقدم شود تا از بریتانیا جدا شود. پروفسور تونی تراورس، از استادان مدرسه اقتصاد لندن (ال.اس.ای)، معتقد است چنین اتفاقی - دستکم در درازمدت - ناممکن نیست. به‌نظر او «ناسیونالیسم لندنی» وجود دارد و پس از همه‌پرسی استقلال اسکاتلند در سال ۲۰۱۴ قوی‌تر شده است. در تایید ادعایش به یک نظرسنجی پس از آن همه‌پرسی اشاره می‌کند که در آن ۲۰ درصد پاسخ‌دهندگان لندنی گفته بودند با جدا شدن پایتخت از بقیه بریتانیا موافقند. لندن - چه برای لندنی‌ها، چه برای بسیاری غیرلندنی‌ها - همیشه با بقیه بریتانیا فرق داشته و به‌نوعی بیگانه بوده است. پروفسور تراورس معتقد است اگر بریتانیایی‌ها به جدایی از اتحادیه اروپا رأی بدهند، این حس دوری و بیگانگی لندن تقویت می‌شود.

او می‌گوید: «تقریبا اکثریت رأی‌دهندگان در اسکاتلند و ایرلند شمالی به ماندن در اتحادیه اروپا رأی داده‌اند. در این‌صورت بعضی لندنی‌ها خواهند گفت که اسکاتلندی‌ها و ولزی‌ها می‌توانند از ما جدا شوند و تازه اقتصادشان از اقتصاد ما (لندن) کوچکتر است. این اختلاف رأی نشان می‌دهد چقدر لندن با بقیه انگلستان فرق دارد و به‌نظر ما این تفاوت باید در عمل، در قدرت نهادهای محلی و مالیات محلی، دیده شود.» به باور پروفسور تراورس، رأی به جدایی از اتحادیه اروپا چنان «تکان‌بنیادی و فراگیری» به کشور می‌دهد که بعید نیست شهردار و کسانی دیگر به این نتیجه برسند که لندن باید دگرگون شود. تراورس پیشتر ابعاد خروج بریتانیا را با اعدام چارلز اول یکسان دانسته است. البته تراورس تنها کسی نیست که این ادعا را پیش می‌کشد. دیگرانی هم هستند، چون کوین دوران، رئیس استراتژی و تحقیقات در سازمان بانک‌داران خصوصی اروپا، که استقلال لندن به‌عنوان یک دولت‌شهر را اجتناب‌ناپذیر می‌دانند. دوران می‌گوید: «در ۳۰-۲۰ سال آینده، لندنی‌ها یک همه‌پرسی برگزار می‌کنند و از بریتانیا جدا می‌شوند و خلاص».