روایتی از محبوبیت خودروی دست دوم

خودرو دست دوم برای دانیل، راننده تاکسی در کاراکاس پایتخت ونزوئلا، به یک مساله حیاتی تبدیل شده است. او هر روز اینترنت را به دنبال معامله تازه‌ای می‌گردد و قیمت هر خودرو از هر مدل را می‌داند. او تصمیم گرفته خودرویش را عوض کند، چرا که اصلا اوضاع خوبی ندارد: تهویه‌ و هیچ‌کدام از قفل‌هایش کار نمی‌کند. قطعات یدکی گیر نمی‌آیند و خرید یک خودرو تازه‌ساخت هم گزینه خوبی برایش محسوب نمی‌شود. البته او توانایی خریدش را دارد، اما مساله این است که به دست آوردنش تقریبا غیرممکن است. او می‌گوید آخرین بار که تصمیم گرفت یک خودروی نو بخرد ۱۷ سال پیش بوده، چون «الان دیگر غیر ممکن است.

خودرو دست دوم برای دانیل، راننده تاکسی در کاراکاس پایتخت ونزوئلا، به یک مساله حیاتی تبدیل شده است. او هر روز اینترنت را به دنبال معامله تازه‌ای می‌گردد و قیمت هر خودرو از هر مدل را می‌داند. او تصمیم گرفته خودرویش را عوض کند، چرا که اصلا اوضاع خوبی ندارد: تهویه‌ و هیچ‌کدام از قفل‌هایش کار نمی‌کند. قطعات یدکی گیر نمی‌آیند و خرید یک خودرو تازه‌ساخت هم گزینه خوبی برایش محسوب نمی‌شود. البته او توانایی خریدش را دارد، اما مساله این است که به دست آوردنش تقریبا غیرممکن است. او می‌گوید آخرین بار که تصمیم گرفت یک خودروی نو بخرد 17 سال پیش بوده، چون «الان دیگر غیر ممکن است. نمایندگی‌ها خودرو ندارند و بسیاری از مردم در فهرست انتظارند. ممکن است 3 یا 4 سال طول بکشد تا خودرو به دست‌شان برسد.» دشواری خرید خودرو تازه‌ساخت موقعیت تناقض‌آمیزی در ونزوئلا پیش آورده است: خودروهای تازه‌ساخت ارزان‌تر از دست دوم‌ها هستند. اقتصاددان‌ها می‌گویند توضیح این قضیه را باید در روزهای گذشته و اصلاحات اقتصادی رییس‌جمهور درگذشته، هوگو چاوز یافت، اصلاحاتی که هدفش کاهش نابرابری، فقر و سوء تغذیه بود. هدف مقررات قیمت‌گذاری کاهش هرروزه محصولات بود، درست مانند سیاست‌های ارزی او که هدفش جلوگیری از فرار سرمایه‌ها بود، و این به نوعی اعوجاج اقتصادی منجر شد. کاهش دسترسی به دلار، توانایی کسب‌وکار و تجارت در ونزوئلا‌ برای وارد کردن ملزومات‌شان -در کنار سیاست‌های قیمت‌گذاری- به کمبود اقلام ضروری مانند شیر، ذرت و دستمال توالت منجر شده است. صنعت خودرو هم در امان نبوده است. واردات کاهش یافته و تولید مختل شده، چون سیاست‌های قیمت‌گذاری میزان سود را پایین نگه داشته‌ است. دولت علاج را در همکاری با چینی‌ها و ایرانی‌ها برای تولید خودرو در ونزوئلا یافته، اما تقاضا همچنان از عرضه پیش است. داستان خودروهای دست دوم اما به کلی متفاوت است. خریدشان آسان است و قیمتشان هم مناسب است و بسیاری از شهروندان ونزوئلا خریدش را سرمایه‌گذاری می‌دانند. گابریل ویلازمیر، اقتصاددانی از موسسه ونزوئلایی اکوانالیتیکا که منتقد دولت هم هست می‌گوید: «خودرو، مانند املاک و مستغلات، برای ونزوئلایی‌ها به جایی برای سرمایه‌گذاری تبدیل شده، چون بانک‌ها از پرداخت سود هم‌گام با نرخ تورم عاجز مانده‌اند.» ونزوئلا یکی از بزرگ‌ترین نرخ‌های تورم در دنیا را دارد. به گزارش بانک مرکزی این کشور نرخ تورم در ماه سپتامبر تقریبا 50 درصد بوده است. ونزوئلایی‌هایی مانند دانیل می‌دانند اگر بولیوارهایشان (واحد پول ونزوئلا) را در بانک بگذارند، هر روز از ارزش آنها کاسته می‌شود. خودرو اما فرق دارد و قیمتش -دستکم پابه‌پای نرخ تورم- بالا می‌رود. دانیل، دوو ریسر (Daewoo Racer) مدل 1995 خود را در ماه ژوئن 100 هزار بولیوار (15 هزار و 870 دلار طبق نرخ برابری رسمی) خریده و می‌گوید همین حالا 130 هزار بولیوار می‌ارزد. حتی خودروهای بزرگ و تنبل و پرمصرف هم دشواری چندانی ندارد، چراکه ونزوئلا صاحب یکی از بزرگ‌ترین ذخایر نفت است و سوخت در آنجا واقعا ارزان است. در ونزوئلا قیمت یک باک پر از بنزین از 5 بولیوار (79 سنت) بیشتر نخواهد شد. این از قیمت یک بطری آب هم کمتر است. دولت زمین و رانت‌خواران را مقصر این وضع می‌داند. الیو سرانو، نماینده مجلس ملی از حزب سوسیالیست متحد ونزوئلا به بی‌بی‌سی گفت: «یک مافیا حول صنعت خودرو شکل گرفته. پای چند بازیگر [سینما و تلویزیون] هم در میان است. اینها در تمام 10 سال اخیر کلاهبرداری و اموال مردم ونزوئلا را تصاحب کرده‌اند» او اضافه کرد: این «مافیا» به مردم ونزوئلا القا کرده که خودروهایشان 6 برابر خودرویی که ممکن است از یک بازار بین‌المللی وارد شود قیمت دارد. به همین دلیل است که آقای سرانو در تلاش برای تصویب لایحه‌ای بود که بر اساس آن قیمت‌گذاری خودروهای نو و دست دوم کنترل و نظارت ‌شود و دلال‌هایی که به آن تن ندهند مجازات ‌شوند. این لایحه در ماه آگوست به قانون تبدیل شد و انتظار می‌رود به زودی به امضای نیکولاس مادورو، رییس‌جمهور ونزوئلا برسد. اما اقتصاددان‌ها می‌گویند مشکلات صنعت خودرو این کشور نشان‌دهنده بیماری گسترده‌تری است که تصویب این قانون ممکن است در بلندمدت آن را حادتر هم بکند. آقای والیزمار می‌گوید: «این دولت دارویی برای صنعت خودرو تجویز کرده که در مورد دیگر بخش‌ها جواب نداده است. قوانینی از این دست در بلندمدت مشکل‌گشا نخواهند بود.» وقتی دانیل در پمپ بنزین باک خودرو دوو را پر می‌کند، چند مرد به او نزدیک می‌شوند تا ببیند اهل فروش هست یا نه. او با خریداران احتمالی وارد مذاکره می‌شود و با هم موتور خودرو را بررسی می‌کنند. در آخر معامله‌شان سر نمی‌گیرد، اما دانیل اطمینان دارد خودرویش را به قیمت خوبی خواهد فروخت. او می‌گوید: «این یک سرمایه‌گذاری امن است.»