ملات آماده هزینه ها را کاهش و کیفیت ساخت را افزایش می‌دهد
مجتبی معین‌فر یکی از مهم‌ترین اهداف تشکیل انجمن های صنفی در صنعت ساختمان، ارتقای کیفیت ساخت و ساز به واسطه گردهم آوردن ذینفعان و متخصصان مربوطه است. بدیهی است که هر اندازه انجمن‌ها قوی‌تر و دارای اعضای بیشتری باشند، نقش تعیین‌کننده‌تری ایفا می کنند. ساماندهی فعالان ساختمانی در قالب انجمن باعث بوجود آمدن نوعی سازماندهی و همگونی در بازار ساختمان می شود. انجمن ملات خشک آماده یکی از این انجمن ها است که در چهارم مرداد سال جاری تشکیل شد.
برای معرفی و آشنایی با اهداف، برنامه ها و ضرورت‌های کاری این انجمن با آقای دکترعلی‌اصغر حمزه گودرزی از پیشکسوتان صنعت سیمان کشور که رئیس هیات مدیره انجمن است ومهندس محمد کنگانی دبیر انجمن ملات خشک آماده ، گفت‌وگویی انجام دادیم که در ادامه می خوانید. گودرزی مدرس دانشگاه مصالح ساختمانی،مدیر مسئول ماهنامه سیمان، بتن، بنا و مدیر عامل شرکت تولیدی ملات تیار و آقای مهندس محمد کنعانی مدیر عامل شرکت تارا بتون است.
لطفا توضیحاتی در مورد دلایل تاسیس انجمن ملات بیان کنید.
حمزه گودرزی: فکر ایجاد انجمن صنفی ملات آماده از ابتدای سال ۱۳۹۱ شکل گرفت. جلسات متعددی برای تشکیل انجمن با شرکت‌ها و افرادی که تمایل به حضور در انجمن داشتند، برگزار و نهایتا پیشنهادمان را به وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی کار اعلام کردیم. وزارت هم از وزارت صنعت، معدن و تجارت استعلام گرفت و اولین جلسه هیات موسس، با حضور جمعی از تولیدکنندگان ملات‌های آماده موجود کشور، پنجم تیرماه ۹۲ باحضور نماینده وزارت کار در محل مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی تشکیل شد و رسما با عنوان انجمن ملات خشک آماده فعالیت خود را آغاز کردیم.
ملات آماده چه تفاوتی با بتن آماده دارد؟
کنگانی: در دنیای امروز هر چه تکنولوژی پیشرفته تر می شود، نیازها بیشتر شده و انجمن‌های تخصصی‌تر تشکیل می‌گردد. از نظر حرفه‌ای و مهندسی هرگونه چسباننده‌ای که در ساختمان مورد استفاده قرار گیرد یا چند مصالح را به هم بچسباند، ملات نامیده می شود. ملات می‌تواند گچ، آهک ، ماسه و سیمان باشد. در حالی که بتن آماده فقط ترکیبی از ماسه، سیمان و شن است. بنابراین می‌توان گفت ملات آماده بسیار عام‌تر و فراگیرتر از بتن آماده است به گونه‌ای که عرصه کاربرد آن بتن آماده را هم شامل می‌شود. موسسه استاندارد و تحقیقات نیز بر این تعریف تاکید دارد.
از چرایی و اهداف تشکیل انجمن ملات آماده بیشتر بگویید.
کنگانی: از ۸۰ سال گذشته تاکنون که اولین کارخانه تولید سیمان در تهران توسط آلمانی‌ها ساخته شد، کارگران ساده سیمان را با ماسه و شن غیراستاندارد و بدون روش اصولی مخلوط نموده و به مصرف می‌رساندند. بنابراین بدون آگاهی از فرآیند درست و اصولی تهیه ملات و بتن، ساختمان‌سازی با استفاده از سیمان آغاز شد که متاسفانه هنوز هم با این شیوه در جریان است. انجمن ملات آماده تشکیل شد تا تولید و کاربرد انواع ملات‌ها را شناسایی و با اطلاع‌رسانی صحیح به جامعه، این بخش مهم ساختمانی مورد توجه قرار گیرد. امروزه در دنیا ملات آماده بدون افزودنی معنی ندارد اما متاسفانه در مصرف افزودنی هم شاهد اشتباهات مضاعفی هستیم. به عنوان مثال، حتی در بحث ملات بنایی با استفاده از ماسه و سیمان، چندین نوع ملات داریم که هر کدام به تناسب کاربری که دارند، تهیه و به صورت آماده عرضه می‌شوند. جالب است بدانید عمده‌ترین دلیل آسیب انسانی در زلزله و تخریب ساختمان‌ها مربوط به فروپاشی دیوارهاست که ناشی از کاربرد ملات‌های نامرغوب و با روش غلط توسط سازندگان غیرحرفه‌ای است. مثلا با ملات موجود نمی‌توان بند عمودی را در آجرکاری اجرا نمود در حالی که بند عمودی در زلزله و پایداری دیوارها بسیار مهم است.
حمزه گودرزی: در گذشته نه چندان دور که هنوز شهرها گسترش نیافته بود، به خصوص در روستاها هر کس به تناسب نیازی که داشت آرد تهیه می‌کرد و در خانه خودش نان و شیرینی می‌پخت. با توسعه شهرنشینی عملا چنین چیزی به دلایل زیاد امکان‌پذیر نبود، بنابراین نانوایی‌ها و شیرینی‌پزی‌ها به وجود آمدند که هر کس به تناسب نیازش نان تهیه کند. در بحث تهیه ملات هم همین‌گونه است. اگر قرار باشد هر کس خودش ملات تهیه کند، دچار مشکلاتی نظیر اتلاف وقت، اتلاف انرژی، کاهش ارزش و کیفیت ساختمان، مشکلات زیست‌محیطی و اتلاف مصالح و ناراحتی مردم در ساختمان‌سازی خواهد شد. امروزه با گسترش و توسعه صنعتی ساختمان، تمامی مصالح در کارخانه‌ها تهیه شده و به صورت بسته‌بندی در اختیار سازندگان ابنیه قرار می‌گیرد. متاسفانه ملات که پیوند دهنده مصالح سخت و مختلف است، به دلیل بی‌توجهی، عدم برنامه‌ریزی و ساده‌نگری، در کارگاه‌های ساختمانی و با روش سنتی تهیه می‌شود. از طرفی، با توسعه تکنولوژی ساختمان در ایران نیازهای جدیدی به وجود آمده است که روش سنتی تولید ملات پاسخگوی آن نیست. به عنوان مثال، در دنیا ملات شاتکریت و ملات بنایی و نماسازی و ده‌ها کاربرد دیگر به طور آماده و با استاندارد لازم تهیه و در اختیار مشتری و مصرف‌کننده قرار می‌گیرد. شاید فکر کنیم که این روش، گران‌تر از روش سنتی است اما چنین نیست. کارآیی و ارزش افزوده ایجاد شده در ملات آماده خشک آنچنان زیاد است که ضمن تامین منافع کلان، حتی از نظر اقتصادی بسیار به نفع مصرف‌کننده است. به همین دلیل انجمن ملات آماده تاسیس شد و امیدواریم با توسعه صحیح تولید مصالح آماده و اطلاع‌رسانی درست به متخصصان و مهندسان معماری و عمران، در آینده از مرحله پی‌کنی تا نماسازی ساختمان، از ملات‌های آماده استفاده شود. لازم می دانم به مسئله دیگری به عنوان یک بی‌نظمی و فقدان اطلاعات درست اشاره کنم و ان اینکه به تازگی با تبلیغات وسیعی که در رابطه با استفاده از الیاف، میکروسیلیس و افزودنی‌ها در بتن می‌شود، عده‌ای از روی ناآگاهی تصور کرده اند که می‌توان در محل کارگاه‌های ساختمانی، این مواد را به بتن اضافه کرد. متاسفانه این هم آسیب‌ جدیدی است که باعث شده است نسبت به مصرف الیاف و افزودنی‌ها بدبینی‌ به وجود آید. روش درست آن است که مصرف هرگونه افزودنی توسط کارخانه ذیصلاح بررسی، مطالعه و محصول استاندارد با ذکرمشخصات تهیه، بسته‌بندی و در اختیار مصرف‌کننده قرار گیرد.
آیا انجمن ملات آماده می‌تواند تمامی ملات‌ها را در اختیار درخواست‌کنندگان قرار دهد یا به طور اختصاصی فعلا ملات ماسه و سیمان را تولید و عرضه می‌کند؟
کنگانی: امروز در کشور ملات بنایی ماسه و سیمان خشک تولید و مصرف نمی شود وتنها فکر آن به وجود آمده است. البته بعضی ملات‌های خشک نظیر چسب کاشی شناخته و رونق یافته است. انجمن قادر است با استقبال مردم و پشتیبانی مسئولان تمامی ملات‌ها اعم از ترکیبات ماسه و سیمان، گچ، رزین و پلیمر ... را در اختیار سازندگان قرار دهد. لازم به ذکر است این ملات‌ها به صورت خشک در اختیار سازندگان قرار می‌گیرد و آنها آب لازم را -که میزان استفاده از آن هم گفته می‌شود- به ملات می‌افزایند. تمام حرف ما این است که ملات، انواع مختلف دارد که در هر یک از موارد فقط یک نوع خاص آن برای استفاده مناسب است. مثلا در تهیه ملات شاتکریت برای نگهداری سازه گودبرداری‌ها و یا 3D نمی‌توان از هر ملاتی استفاده کرد.
فکر می‌کنید اعضای شما از توانایی لازم برای رفع نیاز صنعت ساختمان برخوردارند؟
کنگانی: دانش ، تکنولوژی و توان تولید این کار در کشور وجود دارد. ادامه روش سنتی تحمیلی هم به دلایل متعدد غیرممکن است. بزرگ‌ترین مشکل در حال حاضر مقاومت غلط فرهنگی است. در برآورد اولیه، اعضای ما نیاز به گسترش در بازار دارند تا خدمات خود را گسترش دهند و مطمئنا می‌توانند پاسخگو باشند، ضمن اینکه تعداد اعضای ما رو به افزایش است. گرد آمدن مهندسان مجری در کنار تولیدکنندگان، اولین نیاز تحقق استفاده از ملات آماده خشک است.
به عنوان دبیر انجمن صنفی ملات آماده، چه انتظاری از دولت یازدهم به ویژه وزارت راه و شهرسازی دارید؟
کنگانی: آقای دکتر آخوندی کارنامه بسیار خوب و درخشانی دارند و با تجربیات وسوابق زیاد، برای تصدی وزارت راه و شهرسازی مناسب هستند. اخیرا هم در برنامه‌ های خود اعلام کردند که توجه به بخش‌خصوصی در اولویت کارشان است. ایشان گفته است که هدفشان ارجاع کارها به بخش‌خصوصی است و انجمن‌ها حلقه واسطه بین دولت و مردم هستند. در دنیا اصولا کار تدوین استاندارد‌ها و آئین‌نامه‌های تولید و مصرف توسط انجمن‌ها و تولیدکنندگان تهیه و کاربردی می‌شود. در بحث ملات هم می‌توانیم این گونه عمل کنیم چرا که انجمن صنفی ملات ایران، دانش و تخصص لازم برای تدوین آیین‌نامه را داراست. به طور کلی از دولت جدید می‌خواهیم به انجمن‌های صنفی بها دهد تا صنعت ساختمان به سر منزل مقصود برسد. ایجاد و احداث مرکز تحقیقات اختصاصی ملات آماده یکی از نیازهای مهم انجمن است.همچنین با توجه به شرایط تحریم، انجمن می‌تواند به بسیاری از نیازهای وزارت‌خانه‌های نفت، نیرو، صنعت و غیره با همکاری متقابل پاسخ دهد.
در جلسه‌ای که با حضور اعضای هیات مدیره انجمن بتن و سازمان ملی استاندارد برگزار شد، مقرر شد تا تدوین استاندارد بتن به انجمن واگذار شود. ارزیابی شما از صلاحیت انجمن بتن چیست؟
کنگانی: به طور یقین این تدوین باید از وظایف انجمن بتن باشد. امیدواریم با این حس اعتماد، انجمن بتن نیز با غنای بیشتر و با بهره‌گیری از همه پیمانکاران، متخصصان و تولیدکنندگان و ازجمله اعضای این انجمن، بتواند آیین‌نامه موجود را از ابعاد مختلف مورد ارزیابی کارشناسی قرار دهد تا راهگشای امور باشد.
سخن شما با فعالان و متخصصان این حوزه چیست؟
حمزه گودرزی: افزایش قیمت حامل‌های انرژی، حمل و نقل و دستمزد کارگران، بروز مشکلات زیست‌محیطی در کشور نظیر آلودگی هوا و به خصوص کم‌آبی، معضل بافت‌های فرسوده شهرها و غیره ایجاب می‌کند که در روش‌ها و اصولا در تامین، تولید و مصرف مصالح ساختمانی تجدیدنظر کنیم. سازندگان باید بدانند که استفاده از ملات آماده باعث کاهش هزینه و بهبود کیفیت ساخت می‌شود. امیدواریم در آینده کسی به دنبال روش های موجود در مصرف ماسه و سیمان نباشد، بلکه ملات آماده را که از هر جهت به صرفه‌تر است، سفارش دهند.