سند ملی، مرجع رسمی در بازآفرینی بافت‌های شهری
مهندس مجید روستا عضو هیات مدیره نظر به اینکه در اصول مختلف قانون اساسی و سند «چشم‌انداز جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۴۰۴» دستیابی به عدالت اجتماعی مورد تاکید قرار گرفته و مبارزه با فقر و محرومیت از اولویت‌های دولت است، کم‌توجهی به سرنوشت بخشی از شهرنشینان کشور که از مسکن نامناسب، کمبود خدمات و زیرساخت‌های شهری و فقدان محیط اجتماعی سالم رنج می‌برند و با فقر نسبی و بیکاری گسترده مواجه هستند، فاقد هرگونه توجیه منطقی است. به همین دلیل دولت جمهوری اسلامی ایران گام‌های بلندی در جهت احیاء بهسازی و نوسازی بافت‌های نابسامان شهری برداشته است.
مهندس مجید روستا عضو هیات مدیره نظر به اینکه در اصول مختلف قانون اساسی و سند «چشم‌انداز جمهوری اسلامی ایران در سال 1404» دستیابی به عدالت اجتماعی مورد تاکید قرار گرفته و مبارزه با فقر و محرومیت از اولویت‌های دولت است، کم‌توجهی به سرنوشت بخشی از شهرنشینان کشور که از مسکن نامناسب، کمبود خدمات و زیرساخت‌های شهری و فقدان محیط اجتماعی سالم رنج می‌برند و با فقر نسبی و بیکاری گسترده مواجه هستند، فاقد هرگونه توجیه منطقی است. به همین دلیل دولت جمهوری اسلامی ایران گام‌های بلندی در جهت احیاء بهسازی و نوسازی بافت‌های نابسامان شهری برداشته است. تجارب بیش از یک دهه فعالیت مستمر در این حوزه نشان‌دهنده آن است که بدون توجه به علل پیدایش و گسترش این نواحی و اتخاذ تدابیر پیشگیرانه با تاکید بر اقدامات صرفا کالبدی و همچنین بدون توجه به هم‌افزایی اقدامات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری در کنار هم و بهرهگیری از مشارکت کلیه ذینفعان و ذینفوذان در زمینه احیا، بهسازی و نوسازی شهری، نمی‌توان برای این مساله پیچیده راه حل ارائه داد. چاره‌جویی بافت‌های نابسامان شهری به رهیافتی یکپارچه و جامع‌نگر نیاز دارد تا مشکلات گوناگون اجتماعی - اقتصادی و
کالبدی را با هم نشانه رود و از اثربخشی ابعاد مختلف بر یکدیگر بهره‌مند شود. پیشبرد چنین رهیافتی با توجه به ساختار اداری کشور با چالش‌های جدی مواجه است. از آنجا که این ساختار، بخشی و تمرکزگرا می‌باشد، هر یک از دستگاه‌های متولی بخش‌ها، حتی در محدوده‌های مشترک تقسیمات کشوری، کمابیش مستقل از دیگر بخش‌ها عمل نموده و عمدتا برنامه اجرایی خود را با سلسله مراتب عمودی درون بخش خود هماهنگ می‌کنند، از این رو، مشکل گشایی مساله‌ای در مکانی مشخص (همچون اسکان غیررسمی، بافت فرسوده و ...) به سبب ضعف ساز و کارهای افقی، دچار پراکنده‌کاری و ناهماهنگی می‌شود. راه‌حل متداول احیاء، بهسازی و نوسازی شهری مستلزم اتخاذ سیاست‌های چندوجهی در حوزه عمران، خدمات و مسکن شهری و ارائه خدمات اجتماعی و اقتصادی به ساکنان این نواحی است، انجام این وظیفه به تنهایی از عهده یک دستگاه دولتی برنیامده و پیشبرد آن در مقیاس بزرگ و موثر، مستلزم تعهد مشترک و هماهنگ مجموعه دستگاه‌های دولتی و شهرداری‌ها (در قالب ستادهایی در سطح ملی، استانی و محلی متشکل از دستگاه‌های مرتبط با مساله) ، مشارکت مردم و فعالان غیردولتی و خصوصی و ... می‌باشد. با توجه به اینکه از سال
1380 به بعد برنامه‌های پیشرویی با رویکرد توانمندسازی و با بهرهگیری از تجارب جهانی در قالب طرح بهسازی شهری و اصلاحات بخش مسکن (پروژه همکاری مشترک دولت جمهوری اسلامی ایران با بانک جهانی) توسط شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری ایران وزارت راه و شهرسازی به نمایندگی از دولت با همکاری سازمان‌های مرتبط آغاز شد ، در نهایت منجر به تهیه و تصویب سند ملی توانمندسازی و ساماندهی سکونتگاههای غیررسمی (مصوبه هیات محترم دولت در تاریخ 19/ 11/ 1382) گردید. با بهرهگیری از تجربه کسب شده از اجرای مفاد سند مذکور و بیش از یک دهه فعالیت مستمر و همچنین تمرین ساختار نهادی ستادهای ملی، استانی و شهرستانی، توانمندسازی و ساماندهی سکونتگاههای غیررسمی با هدف سیاستگذاری در امر احیاء، بهسازی و نوسازی بافت‌های نابسامان شهری به پیشنهاد مشترک وزارتخانه‌های راه و شهرسازی، کشور و سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و شورای عالی استان‌ها، سند ملی راهبردی احیاء، بهسازی، نوسازی و توانمندسازی بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری با هدف جلب همکاری و مشارکت کلیه دستگاه‌های ذیربط در فرآیند بازآفرینی بافت‌های هدف شهری به منظور حفظ حقوق شهروندی،
ارتقای کیفیت زندگی، بازیابی هویت شهری و اعمال حکمروائی محلی و در جهت راهبری مدیریت یکپارچه و ایجاد وحدت رویه بین کلیه عوامل مرتبط در سطح ملی و محلی با رویکرد ضوابط شهرسازی، معماری ایرانی - اسلامی به هیات محترم دولت تقدیم شد. سند مذکور که متن کامل آن در پی می‌آید، به استناد اصل 138 قانون اساسی در تاریخ 16/ 06/ 1393 به تصویب رسید. این سند مرجع تعاریف مشترک، اهداف، اصول، راهبردها و سیاست‌های دولت جمهوری اسلامی ایران در زمینه احیاء بهسازی و نوسازی شهری و ساماندهی سکونتگاههای غیررسمی و توانمندسازی ساکنان در قالب دو دسته تدابیر مربوط به فرآیند بازآفرینی پایدار محدوده‌ها و محله‌های هدف برنامه‌های احیاء، نوسازی و بهسازی شهری می‌باشد. با توجه به اینکه احیاء و بهسازی شهری امری چند بعدی و بین دستگاهی می‌باشد و این سند ماهیت فرابخشی - ملی و خصلت محلی دارد، افق زمانی سند نیز به تبع ماهیت راهبردی آن بلندمت خواهد بود. به دنبال تصویب سند و در اجرای بند (2) مصوبه آن، ترتیبات نهادی ستادهای ملی، استانی و شهرستانی بازآفرینی پایدار محدوده‌ها و محلات هدف برنامه‌های احیاء، بهسازی و نوسازی شهری جایگزین ترتیبات نهادی ستادی
توانمندسازی و ساماندهی سکونتگاههای غیررسمی (موضوع مصوبه هیات محترم دولت در تاریخ 19/ 11/ 1382) شده و با فراگیری کلیه محدوده‌های هدف نیازمند احیاء، بهسازی و نوسازی شهری (محدوده تاریخی شهرها، پهنه‌های نابسامان میانی -فرسوده شهرها- سکونتگاههای غیررسمی و پهنه‌های شهری با پیشینه روستایی) فعالیت خواهند کرد.
ارسال نظر