وجود مشکل آب در ۵۱۷ شهر
ایـران بر مدار خشکی می‌چرخد
لیلا مرگن گزارش‌های وزرات نیرو نشان می‌دهد که ۵۱۷ شهر کشور با بحران آب مواجه هستند. یعنی میزان تولید و مصرف آب در این شهرها با یکدیگر مساوی است و با کوچکترین کاهش میزان بارش‌ها، تامین آب شرب این شهرها با مشکل مواجه می‌شود. متاسفانه آمار بارش‌های سال آبی جاری هم نشان می‌دهد که با افت بارندگی در ۲۰ استان کشور مواجه هستیم و وضعیت نامناسب منابع آبی کشور باز هم بهبود نخواهد یافت. اما کارشناسان آب بر این باورند که برای خروج از این بحران‌ها باید نگاه مدیران در سطوح کلان به مقوله آب تغییر کند. ضمن آنکه سیاست‌ها در بخش آب کشاورزی اصلاح شود.
لیلا مرگن گزارش‌های وزرات نیرو نشان می‌دهد که 517 شهر کشور با بحران آب مواجه هستند. یعنی میزان تولید و مصرف آب در این شهرها با یکدیگر مساوی است و با کوچکترین کاهش میزان بارش‌ها، تامین آب شرب این شهرها با مشکل مواجه می‌شود. متاسفانه آمار بارش‌های سال آبی جاری هم نشان می‌دهد که با افت بارندگی در 20 استان کشور مواجه هستیم و وضعیت نامناسب منابع آبی کشور باز هم بهبود نخواهد یافت. اما کارشناسان آب بر این باورند که برای خروج از این بحران‌ها باید نگاه مدیران در سطوح کلان به مقوله آب تغییر کند. ضمن آنکه سیاست‌ها در بخش آب کشاورزی اصلاح شود. بحران بارش‌ها و بحران شهرهای بدون آب
محمد حاج‌رسولی‌ها، مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران از بحرانی بودن وضعیت بارش‌ها در ۲۰ استان کشور خبرداد. به گفته وی استان‌های فارس، یزد، خراسان جنوبی، اصفهان، کرمان، بوشهر، هرمزگان و سیستان و بلوچستان از نظر بارش‌ها در وضعیت بحرانی قرار دارند. هشدارها درباره بحران تامین آب پایتخت هم تمام شدنی نیست. تهران تابستان را بدون قطعی آب به سختی پشت سر گذاشت. برای خروج از این وضعیت بحرانی، آب سد ماملو به چرخه مصرف این کلانشهر وارد شد و تعداد بیشتری چاه برای تامین نیازهای جمعیت هشت میلیونی پایتخت حفر شد. خسرو ارتقایی، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای تهران چاه‌های جدید حفر شده برای گذر از بحران آب تهران را در سامانه شرق ۲۲ حلقه و در جنوب غرب تهران بیش از ۲۰ حلقه اعلام کرد. به جز تهران شهرهای دیگری هم با بحران آب مواجه هستند. رحیم میدانی، معاون وزیر نیرو در امور آب و فاضلاب، شهرهای اراک، اصفهان، شیراز، قزوین، قم، کرج، کرمان، مشهد، همدان و یزد را به عنوان کلانشهرهایی که در معرض تنش آبی قرار دارند، معرفی کرده است. اما دلیل اصلی قرار گرفتن ایران در چنین وضعیتی چیست؟ کامران داوری، استاد دانشگاه فردوسی مشهد معتقد است در ایران دچار کمیابی -و نه کمبود- منابع آب هستیم.
وی می‌گوید: متاسفانه در ایران ابعاد توسعه از میزان ظرفیت طبیعی کشور گذر کرده و در بسیاری از مناطق، 100 درصد منابع تجدیدپذیر را برداشت کرده‌ایم.
داوری توسعه نامتوازن را متهم ردیف اول در ایجاد بحران آب کشور معرفی می‌کند.
به اعتقاد وی تغییر اقلیم هم در ردیف بعدی بروز این مشکلات جا می‌گیرد. زیرا با افزایش دما، بارش‌ها از برف به باران تغییر کرده است. بنابراین با وجودی که با کاهش سه تا چهار درصدی در بارش‌ها مواجه هستیم اما میزان روان‌آ‌ب‌های سطحی حدود 40 درصد کاهش یافته است. این به مفهوم آن است که تغییر اقلیم تاثیر خود را بر منابع آبی ایران گذاشته است.
این استاد دانشگاه فردوسی مشهد بیان می‌کند: مسائل آب ایران وقتی پیچیده‌تر می‌شود که دو عامل جداگانه تغییر اقلیم و توسعه نامتوازن با یکدیگر مخلوط می‌شود.
وی ادامه می‌دهد: نگرانی‌ها درباره منابع آب وقتی شدیدتر می‌شود که برای حل بحران کم‌آبی به پایداری منابع آب توجهی نشود. یعنی برای تامین نیاز آب شهرها، بدون توجه به توان طبیعی، چاه آب جدید در دشت‌ها حفر شود. این رفتار ناپایداری منابع را تشدید می‌کند.داوری افزایش بهره‌وری در بخش آب را اقدامی مفید توصیف می‌کند اما تاکید دارد که بدون مشارکت مردم و استفاده از همگرایی اجتماعی، نمی‌توانیم مصرف آب را کاهش داده و تعادلی در برداشت از منابع آب ایجاد کنیم.
وی مسائل مرتبط با کاهش سطح سفره آب‌های زیرزمینی را به مراتب پیچیده‌تر از منابع آب سطحی معرفی کرده و می‌گوید: مدیریت سیستم آب سطحی، ساختار بسیار ساده‌ای دارد. یعنی اگر برداشت بی‌رویه از این منابع داشته باشیم، در وضعیت آبی رودخانه‌ها بلافاصله واکنش می‌بینیم در نتیجه رفتار خود را با آن تعدیل می‌کنیم.
این استاد دانشگاه ادامه می‌دهد: واکنش‌ها در آب‌های زیرزمینی بسیار کند است. یعنی به تدریج با شور شدن منابع آب زیرزمینی آغاز می‌شود اما روند شور شدن به یکباره شتاب می‌گیرد. ولی باید بدانیم که به هیچ وجه شوری آب زیرزمینی قابل اصلاح نیست.
وی تاکید می‌کند: برای حل مشکل آب کشور نباید به مسائلی که وقت زیادی از مدیران و تصمیم‌سازان می‌گیرد پرداخت بلکه اصلاحات اساسی در سطوح کلان باید انجام شود.
برداشت آب بیش از توان طبیعت
بر اساس گزارش‌های بانک جهانی در بین 177 کشور دارای فقر منابع آبی، ایران رتبه 69 را به خود اختصاص داده‌است. بانک جهانی با اشاره به سرانه ۱۶۵۹ مترمکعبی منابع آبی تجدیدپذیر در ایران، اعلام کرده که وضعیت این ذخایر کمتر از 108 کشور جهان است، اگرچه ایران در میان کشورهایی با فقر منابع آبی قرار گرفته اما این شانس را دارد که 95 درصد آب کشور، از منابع داخلی تامین می‌شود. در نتیجه با کشورهای همسایه بر سر مساله آب، درگیر نخواهد شد، اما متاسفانه مدیریت نادرست بر منابع آب کشور و افزایش تقاضا برای مصرف، سبب شده میزان مناقشات و درگیری‌های اجتماعی بر سر مساله آب در ایران روز به روز افزایش یابد. داوود رضا عرب، مدرس دانشگاه‌های صنعتی شریف و تهران هم معتقد است که درگیری‌های اجتماعی از بحران آب در ایران حکایت دارد.وی می‌گوید: برداشت بیش از حد از توان طبیعت و از بین رفتن ظرفیت‌های طبیعی در کشور نشان می‌دهد که با بحران آب مواجه هستیم.به اعتقاد عرب باید دیدگاه‌ها در زمینه آب تغییر کند. بنابراین استفاده از الگوهای «حکمرانی خوب آب» در ایران، یک ضرورت است.
وی ادامه می‌دهد: حکمرانی خوب آب چهار مشخصه دارد. اول اینکه باید یک رهبری اخلاق مدارانه در مدیریت آب داشته باشد و تمرکز تصمیم‌سازی‌ها روی تولیدات اقشار آسیب‌پذیر متمرکز شود.این کارشناس آب اضافه می‌کند: مساله بعدی شفافیت دسترسی به اطلاعات است. باید اطلاعات کافی برای تصمیم‌گیری مناسب وجود داشته باشد. ضمن آنکه افراد پاسخگوی تصمیمات خود باشند.وی مشارکت و ایجاد سازوکار مناسب برای حل مناقشات را شاخصه سوم حکمرانی خوب آب معرفی می‌کند.عرب می‌گوید: حضور جامعه مدنی در تصمیم‌سازی‌ها آخرین مولفه حکمرانی خوب آب است که در تمرکززدایی بسیار تاثیر خواهد داشت.
این مدرس دانشگاه صنعتی شریف معتقد است که در ایران 2 اشتباه استراتژیک در مدیریت منابع آب رخ داده است. 1- برداشت‌ها از مساله آب درست نبوده و2- به جای اینکه مدیریت تقاضا داشته باشیم، عرضه را مدیریت کرده‌ایم. در نتیجه سهم طبیعت را نادیده گرفته‌ایم.وی اضافه می‌کند: در حال حاضر 83 درصد از سهم منابع تجدیدپذیر آب کشور را به طور میانگین برداشت می‌کنیم. در مشهد برداشت آب بیش از توان تجدیدپذیری طبیعت است و بیش از 136 درصد از توان تجدیدپذیری، برداشت آب انجام می‌شود. در نتیجه حداکثر ظرف 30 تا 35 سال آینده استان خراسان رضوی به عنوان یکی از مراکز تمرکز جمعیتی از بین خواهد رفت، زیرا دیگر منابع آبی در اختیار ندارد.
عرب میزان آب تجدیدپذیر را برابر با حجم بارش منهای تبخیر و تلفات آب توصیف کرده و می‌گوید: در دنیا فقط ۴۰ درصد از منابع آب تجدیدپذیر استفاده می‌شود.
وی تلقی غلط از محیط زیست و فانتزی تلقی کردن این مفهوم را عامل دیگری برای بهره‌کشی از منابع آب کشور معرفی می‌کند.این کارشناس آب بر این باور است که تفکیک مفهوم آب زیرزمینی از سطحی اشتباه بوده و ارائه آمارهای جداگانه از سوی وزارت نیرو نیز رفتاری نادرست است.
وی بیان می‌کند: در شرایطی که برای مهار آب‌های سطحی سدسازی انجام می‌شود، سیلاب‌ها دیگر به دشت‌ها نمی‌رسند. در نتیجه سهم طبیعت در این فرآیند نادیده گرفته می‌شود و تالاب‌ها خشک می‌شوند.عرب اضافه می‌کند: با خشک شدن تالاب‌ها در پایین دست، برداشت از منابع آب زیرزمینی افزایش می‌یابد. در نتیجه با افت سطح سفره آب زیرزمینی مواجه می‌شویم. بنابراین در مناطق پایین سدها کشاورزی هم لطمه می‌خورد.وی می‌گوید: اگرچه برای ساخت سدها از میانگین بارش استفاده می‌شود تا میزان آب ذخیره شده در پشت سد تخمین زده شود، اما با بروز چند سال خشکسالی، برداشت آب کشاورزی از ذخایر پشت سد افزایش می‌یابد و پایین دست سد هم بیشتر از آب زیرزمینی استفاده می‌کند. در نتیجه کف‌شکنی در چاه‌های پایین دست سد انجام می‌شود. با افزایش عمق چاه‌ها کیفیت آب کاهش یافته و آب زیرزمینی شور می‌شود. در نتیجه آب شور خاک را تخریب کرده و محصولات کشاورزی را کاهش می‌دهد.
این مدرس دانشگاه صنعتی شریف مدیریت منابع آب بر اساس تقسیمات استانی را یکی از بزرگ‌ترین اشتباهات مدیران منابع آب کشور توصیف می‌کند.
وی بر این باور است که با تغییر مرزهای سیاست‌گذاری برای آب، از مرزهای طبیعی به تقسیمات جغرافیایی، استان‌ها بر اساس منافع محلی اقدام به برداشت بیشتر از منابع آب کرده و منابع آب کشور را با بحران مواجه کردند.عرب اضافه می‌کند: دولت نهم و دهم مدعی بود که قصد دارد مشکل اشتغال کشور را از طریق استانداران و با توسعه کشاورزی حل کند. در نتیجه رقابتی برای برداشت بیشتر از منابع آبی شکل گرفت.
وی تاکید می‌کند: اگرچه مردم باید آب را کمتر مصرف کنند، اما یک بیماری اپیدمی را در کلینیک درمان نمی‌کنند. بلکه نیاز به اصلاحات اساسی در تصمیم‌سازی‌ها و سطوح کلان کشور داریم.این استاد دانشگاه تهران ادامه می‌دهد: توصیه‌های اخلاقی برای کاهش مصرف پاسخ نمی‌دهد. بلکه باید از ابزارهای قانونی برای کنترل مصرف استفاده کرد. یکی از این ابزارها واقعی کردن قیمت آب است.وی می‌گوید: نحوه مصرف آب در بخش کشاورزی به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان آب کشور باید اصلاح شود. برای این مهم نیاز به سیستم ترویج بسیار قوی و منسجمی در این بخش داریم.عرب معتقد است که توسعه سیستم آبیاری تحت فشار در بخش کشاورزی اقدام بسیار مناسبی است، اما از آب صرفه‌جویی شده در این روش باید برای اصلاح بیلان منفی سفره آب‌های زیرزمینی استفاده شود.وی عنوان می‌کند: اگر با آب صرفه‌جویی شده در سیستم‌های نوین آبیاری سطح زیر کشت را افزایش دهیم، خطرات آن به مراتب بیشتر از زمانی است که آبیاری غرق‌آبی در مزارع وجود داشت.
محمد حاج‌رسولی‌ها، مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران از بحرانی بودن وضعیت بارش‌ها در ۲۰ استان کشور خبرداد. به گفته وی استان‌های فارس، یزد، خراسان جنوبی، اصفهان، کرمان، بوشهر، هرمزگان و سیستان و بلوچستان از نظر بارش‌ها در وضعیت بحرانی قرار دارند. هشدارها درباره بحران تامین آب پایتخت هم تمام شدنی نیست. تهران تابستان را بدون قطعی آب به سختی پشت سر گذاشت. برای خروج از این وضعیت بحرانی، آب سد ماملو به چرخه مصرف این کلانشهر وارد شد و تعداد بیشتری چاه برای تامین نیازهای جمعیت هشت میلیونی پایتخت حفر شد. خسرو ارتقایی، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای تهران چاه‌های جدید حفر شده برای گذر از بحران آب تهران را در سامانه شرق ۲۲ حلقه و در جنوب غرب تهران بیش از ۲۰ حلقه اعلام کرد. به جز تهران شهرهای دیگری هم با بحران آب مواجه هستند. رحیم میدانی، معاون وزیر نیرو در امور آب و فاضلاب، شهرهای اراک، اصفهان، شیراز، قزوین، قم، کرج، کرمان، مشهد، همدان و یزد را به عنوان کلانشهرهایی که در معرض تنش آبی قرار دارند، معرفی کرده است. اما دلیل اصلی قرار گرفتن ایران در چنین وضعیتی چیست؟ کامران داوری، استاد دانشگاه فردوسی مشهد معتقد است در ایران دچار کمیابی -و نه کمبود- منابع آب هستیم.
وی می‌گوید: متاسفانه در ایران ابعاد توسعه از میزان ظرفیت طبیعی کشور گذر کرده و در بسیاری از مناطق، 100 درصد منابع تجدیدپذیر را برداشت کرده‌ایم.
داوری توسعه نامتوازن را متهم ردیف اول در ایجاد بحران آب کشور معرفی می‌کند.
به اعتقاد وی تغییر اقلیم هم در ردیف بعدی بروز این مشکلات جا می‌گیرد. زیرا با افزایش دما، بارش‌ها از برف به باران تغییر کرده است. بنابراین با وجودی که با کاهش سه تا چهار درصدی در بارش‌ها مواجه هستیم اما میزان روان‌آ‌ب‌های سطحی حدود 40 درصد کاهش یافته است. این به مفهوم آن است که تغییر اقلیم تاثیر خود را بر منابع آبی ایران گذاشته است.
این استاد دانشگاه فردوسی مشهد بیان می‌کند: مسائل آب ایران وقتی پیچیده‌تر می‌شود که دو عامل جداگانه تغییر اقلیم و توسعه نامتوازن با یکدیگر مخلوط می‌شود.
وی ادامه می‌دهد: نگرانی‌ها درباره منابع آب وقتی شدیدتر می‌شود که برای حل بحران کم‌آبی به پایداری منابع آب توجهی نشود. یعنی برای تامین نیاز آب شهرها، بدون توجه به توان طبیعی، چاه آب جدید در دشت‌ها حفر شود. این رفتار ناپایداری منابع را تشدید می‌کند.داوری افزایش بهره‌وری در بخش آب را اقدامی مفید توصیف می‌کند اما تاکید دارد که بدون مشارکت مردم و استفاده از همگرایی اجتماعی، نمی‌توانیم مصرف آب را کاهش داده و تعادلی در برداشت از منابع آب ایجاد کنیم.
وی مسائل مرتبط با کاهش سطح سفره آب‌های زیرزمینی را به مراتب پیچیده‌تر از منابع آب سطحی معرفی کرده و می‌گوید: مدیریت سیستم آب سطحی، ساختار بسیار ساده‌ای دارد. یعنی اگر برداشت بی‌رویه از این منابع داشته باشیم، در وضعیت آبی رودخانه‌ها بلافاصله واکنش می‌بینیم در نتیجه رفتار خود را با آن تعدیل می‌کنیم.
این استاد دانشگاه ادامه می‌دهد: واکنش‌ها در آب‌های زیرزمینی بسیار کند است. یعنی به تدریج با شور شدن منابع آب زیرزمینی آغاز می‌شود اما روند شور شدن به یکباره شتاب می‌گیرد. ولی باید بدانیم که به هیچ وجه شوری آب زیرزمینی قابل اصلاح نیست.
وی تاکید می‌کند: برای حل مشکل آب کشور نباید به مسائلی که وقت زیادی از مدیران و تصمیم‌سازان می‌گیرد پرداخت بلکه اصلاحات اساسی در سطوح کلان باید انجام شود.
برداشت آب بیش از توان طبیعت
بر اساس گزارش‌های بانک جهانی در بین 177 کشور دارای فقر منابع آبی، ایران رتبه 69 را به خود اختصاص داده‌است. بانک جهانی با اشاره به سرانه ۱۶۵۹ مترمکعبی منابع آبی تجدیدپذیر در ایران، اعلام کرده که وضعیت این ذخایر کمتر از 108 کشور جهان است، اگرچه ایران در میان کشورهایی با فقر منابع آبی قرار گرفته اما این شانس را دارد که 95 درصد آب کشور، از منابع داخلی تامین می‌شود. در نتیجه با کشورهای همسایه بر سر مساله آب، درگیر نخواهد شد، اما متاسفانه مدیریت نادرست بر منابع آب کشور و افزایش تقاضا برای مصرف، سبب شده میزان مناقشات و درگیری‌های اجتماعی بر سر مساله آب در ایران روز به روز افزایش یابد. داوود رضا عرب، مدرس دانشگاه‌های صنعتی شریف و تهران هم معتقد است که درگیری‌های اجتماعی از بحران آب در ایران حکایت دارد.وی می‌گوید: برداشت بیش از حد از توان طبیعت و از بین رفتن ظرفیت‌های طبیعی در کشور نشان می‌دهد که با بحران آب مواجه هستیم.به اعتقاد عرب باید دیدگاه‌ها در زمینه آب تغییر کند. بنابراین استفاده از الگوهای «حکمرانی خوب آب» در ایران، یک ضرورت است.
وی ادامه می‌دهد: حکمرانی خوب آب چهار مشخصه دارد. اول اینکه باید یک رهبری اخلاق مدارانه در مدیریت آب داشته باشد و تمرکز تصمیم‌سازی‌ها روی تولیدات اقشار آسیب‌پذیر متمرکز شود.این کارشناس آب اضافه می‌کند: مساله بعدی شفافیت دسترسی به اطلاعات است. باید اطلاعات کافی برای تصمیم‌گیری مناسب وجود داشته باشد. ضمن آنکه افراد پاسخگوی تصمیمات خود باشند.وی مشارکت و ایجاد سازوکار مناسب برای حل مناقشات را شاخصه سوم حکمرانی خوب آب معرفی می‌کند.عرب می‌گوید: حضور جامعه مدنی در تصمیم‌سازی‌ها آخرین مولفه حکمرانی خوب آب است که در تمرکززدایی بسیار تاثیر خواهد داشت.
این مدرس دانشگاه صنعتی شریف معتقد است که در ایران 2 اشتباه استراتژیک در مدیریت منابع آب رخ داده است. 1- برداشت‌ها از مساله آب درست نبوده و2- به جای اینکه مدیریت تقاضا داشته باشیم، عرضه را مدیریت کرده‌ایم. در نتیجه سهم طبیعت را نادیده گرفته‌ایم.وی اضافه می‌کند: در حال حاضر 83 درصد از سهم منابع تجدیدپذیر آب کشور را به طور میانگین برداشت می‌کنیم. در مشهد برداشت آب بیش از توان تجدیدپذیری طبیعت است و بیش از 136 درصد از توان تجدیدپذیری، برداشت آب انجام می‌شود. در نتیجه حداکثر ظرف 30 تا 35 سال آینده استان خراسان رضوی به عنوان یکی از مراکز تمرکز جمعیتی از بین خواهد رفت، زیرا دیگر منابع آبی در اختیار ندارد.
عرب میزان آب تجدیدپذیر را برابر با حجم بارش منهای تبخیر و تلفات آب توصیف کرده و می‌گوید: در دنیا فقط ۴۰ درصد از منابع آب تجدیدپذیر استفاده می‌شود.
وی تلقی غلط از محیط زیست و فانتزی تلقی کردن این مفهوم را عامل دیگری برای بهره‌کشی از منابع آب کشور معرفی می‌کند.این کارشناس آب بر این باور است که تفکیک مفهوم آب زیرزمینی از سطحی اشتباه بوده و ارائه آمارهای جداگانه از سوی وزارت نیرو نیز رفتاری نادرست است.
وی بیان می‌کند: در شرایطی که برای مهار آب‌های سطحی سدسازی انجام می‌شود، سیلاب‌ها دیگر به دشت‌ها نمی‌رسند. در نتیجه سهم طبیعت در این فرآیند نادیده گرفته می‌شود و تالاب‌ها خشک می‌شوند.عرب اضافه می‌کند: با خشک شدن تالاب‌ها در پایین دست، برداشت از منابع آب زیرزمینی افزایش می‌یابد. در نتیجه با افت سطح سفره آب زیرزمینی مواجه می‌شویم. بنابراین در مناطق پایین سدها کشاورزی هم لطمه می‌خورد.وی می‌گوید: اگرچه برای ساخت سدها از میانگین بارش استفاده می‌شود تا میزان آب ذخیره شده در پشت سد تخمین زده شود، اما با بروز چند سال خشکسالی، برداشت آب کشاورزی از ذخایر پشت سد افزایش می‌یابد و پایین دست سد هم بیشتر از آب زیرزمینی استفاده می‌کند. در نتیجه کف‌شکنی در چاه‌های پایین دست سد انجام می‌شود. با افزایش عمق چاه‌ها کیفیت آب کاهش یافته و آب زیرزمینی شور می‌شود. در نتیجه آب شور خاک را تخریب کرده و محصولات کشاورزی را کاهش می‌دهد.
این مدرس دانشگاه صنعتی شریف مدیریت منابع آب بر اساس تقسیمات استانی را یکی از بزرگ‌ترین اشتباهات مدیران منابع آب کشور توصیف می‌کند.
وی بر این باور است که با تغییر مرزهای سیاست‌گذاری برای آب، از مرزهای طبیعی به تقسیمات جغرافیایی، استان‌ها بر اساس منافع محلی اقدام به برداشت بیشتر از منابع آب کرده و منابع آب کشور را با بحران مواجه کردند.عرب اضافه می‌کند: دولت نهم و دهم مدعی بود که قصد دارد مشکل اشتغال کشور را از طریق استانداران و با توسعه کشاورزی حل کند. در نتیجه رقابتی برای برداشت بیشتر از منابع آبی شکل گرفت.
وی تاکید می‌کند: اگرچه مردم باید آب را کمتر مصرف کنند، اما یک بیماری اپیدمی را در کلینیک درمان نمی‌کنند. بلکه نیاز به اصلاحات اساسی در تصمیم‌سازی‌ها و سطوح کلان کشور داریم.این استاد دانشگاه تهران ادامه می‌دهد: توصیه‌های اخلاقی برای کاهش مصرف پاسخ نمی‌دهد. بلکه باید از ابزارهای قانونی برای کنترل مصرف استفاده کرد. یکی از این ابزارها واقعی کردن قیمت آب است.وی می‌گوید: نحوه مصرف آب در بخش کشاورزی به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان آب کشور باید اصلاح شود. برای این مهم نیاز به سیستم ترویج بسیار قوی و منسجمی در این بخش داریم.عرب معتقد است که توسعه سیستم آبیاری تحت فشار در بخش کشاورزی اقدام بسیار مناسبی است، اما از آب صرفه‌جویی شده در این روش باید برای اصلاح بیلان منفی سفره آب‌های زیرزمینی استفاده شود.وی عنوان می‌کند: اگر با آب صرفه‌جویی شده در سیستم‌های نوین آبیاری سطح زیر کشت را افزایش دهیم، خطرات آن به مراتب بیشتر از زمانی است که آبیاری غرق‌آبی در مزارع وجود داشت.
ارسال نظر