۱۷ ماه رابطه مخفی اسرائیل با عربستان سعودی
اسرائیل پل اعراب با آمریکا می‌شود؟
هفده ماه مذاکرات میان دو رژیم مخفی مانده بود. هفده ماهی که برای یک موضوع اصلی و چند موضوع فرعی به رابطه دو خصم دیرین منجر شده است. موضوع اصلی برای این دو رژیم یعنی اسرائیل و عربستان سعودی «ایران و توافق هسته‌ای آن با کشورهای غربی» است و موضوعات فرعی هم به فلسطین و مصر و کردهای منطقه باز می‌گردد. چهارم ژوئن، روزی است که پرده‌ها بر می‌افتد و روابط دو دشمن سابق آشکار می‌شود. روزی که دو دشمن قدیمی در اجلاس واشنگتن در کنار هم قرار می‌گیرند و ساعت‌ها در مورد موضوع هسته‌ای ایران با هم گفت‌وگو می‌کنند.
هفده ماه مذاکرات میان دو رژیم مخفی مانده بود. هفده ماهی که برای یک موضوع اصلی و چند موضوع فرعی به رابطه دو خصم دیرین منجر شده است. موضوع اصلی برای این دو رژیم یعنی اسرائیل و عربستان سعودی «ایران و توافق هسته‌ای آن با کشورهای غربی» است و موضوعات فرعی هم به فلسطین و مصر و کردهای منطقه باز می‌گردد. چهارم ژوئن، روزی است که پرده‌ها بر می‌افتد و روابط دو دشمن سابق آشکار می‌شود. روزی که دو دشمن قدیمی در اجلاس واشنگتن در کنار هم قرار می‌گیرند و ساعت‌ها در مورد موضوع هسته‌ای ایران با هم گفت‌وگو می‌کنند.
به نوشته نیویورک‌تایمز، دراین دیدار که در مقر شورای روابط خارجی آمریکا در واشنگتن انجام گرفت، سرلشکر سابق نیروهای مسلح سعودی «انور ماجد عشقی» و سفیر سابق اسرائیل «دور گولد» که به نتانیاهو نزدیک است با یکدیگر دست رفاقت داده و در باب «منافع مشترکی که در مخالفت با ایران دارند»، به گفت‌وگو پرداختند. در این گزارش فاش شده است: پیش از این پنج دیدار طی ۱۷ ماه گذشته میان این دو نفر برای هماهنگی‌های بیشتر علیه ایران صورت گرفته است. نیویورک‌تایمز می‌نویسد دورگلد که وزیر امور خارجه رژیم صهیونیستی شده است یکی از ضدایرانی‌ترین افراد کابینه افراط‌گرای نتانیاهو است. در این گزارش آمده است: انور ماجد عشقی، مشاور سابق بندر بن‌سلطان از مقامات متنفذ آل‌سعود و دورگولد، سفیر سابق اسرائیل در واشنگتن و مدیرکل جدید خاورمیانه وزارت خارجه اسرائیل روز پنج‌شنبه (چهارم ژوئن) مذاکرات محرمانه و سری خود را در ۱۷ ماه گذشته علنی کردند تا به این‌وسیله عصر جدیدی در سیاست خارجی عربستان و اسرائیل آغاز شود. «اِلی لِیک» در گزارشی در بلومبرگ می‌نویسد؛ از آغاز سال ۲۰۱۴ نمایندگانی از اسرائیل و عربستان پنج دور نشست برای بحث در مورد دشمن مشترک- ایران- برگزار کردند. او می‌نویسد دو طرف در شورای روابط خارجی آمریکا پرده از این مذاکرات مخفی برداشتند. «لیک» می‌افزاید برای کسانی که تحولات خاورمیانه را رصد می‌کنند، روشن است که عربستان و اسرائیل در مهار ایران هم کلام بوده و منافع مشترک دارند.
به گزارش نیویورک‌تایمز، گولد در سخنرانی خود در شورای روابط خارجی می‌گوید: «ما هر دو متحدان آمریکا هستیم. امیدوارم این دیدارها آغازگر بحث‌های بیشتری در مورد مشکلات استراتژیک مشترک میان ما (عربستان و اسرائیل) باشد.» آنچه ناگفته مانده این است که عربستان و اسرائیل هرگز با یکدیگر روابط دیپلماتیک نداشته و دولت عربستان هرگز وجود دولت یهود را به رسمیت نشناخته است. نیویورک‌تایمز می‌نویسد: «اما هر دو طی سال‌های اخیر اطلاعاتی را با یکدیگر رد و بدل کرده‌اند که عمدتا در مورد ایران است.»
بلومبرگ می‌افزاید این نشست رویدادی عجیب در اندیشکده‌ای در واشنگتن بود: در این نشست هیچ پرسش و پاسخی از سوی حاضران رد و بدل نشد. نکته دیگر به روایت بلومبرگ این است که عشقی، مشاور سابق بندر بن سلطان، سفیر سابق عربستان در آمریکا بود. او سخنرانی خود را به عربی ایراد کرد. اگرچه آنها نمایندگان دو طرفی بودند که دشمنی تاریخی با یکدیگر دارند؛ اما پیام این نشست روشن بود: «جلوگیری از توسعه نفوذ ایران در منطقه.»
گولد در این نشست ایران را متهم به «جنگ توسعه طلبانه» از عراق تا سوریه و یمن کرده است و عشقی هم در مورد فهرستی از اهداف سخن گفت که طرح صلح اعراب- اسرائیل یکی از اصول آن بود. عشقی اما اظهارنظر خود را بیشتر متوجه ایران کرد. او در بخشی از سخنان خود اگرچه «از انزوای اسرائیل» سخن به میان آورد که دلیل آن «بی‌توجهی به طرح‌های صلح بود» اما هیچ‌یک از طرفین به‌طور اخص طرح صلح را مورد بررسی قرار ندادند. نیویورک‌تایمز می‌نویسد: «از آنجا که دو طرف می‌دانستند در این مورد به اختلاف نظر خواهند خورد، فقط به‌صورت گذرا اشاره‌ای به آن کردند.»
سخنرانی سرلشکر عشقی پرحرارت‌تر از گولد بود، چراکه وی «هشدارهای جدی» در مورد ایران می‌داد. این مقام سعودی با اشاره به تاریخچه‌ای از ایران از سال ۱۹۷۹ به بعد (آغاز وقوع انقلاب اسلامی) ادعا کرد ایران پس از انقلاب نقش مخربی در منطقه ایفا کرده و به اقدامات توسعه‌طلبانه متهم است. این در حالی است که «سونر چاغاپتای»، تحلیلگر ترک در موسسه واشنگتن برای مطالعات خاور نزدیک، می‌گوید: طی ۴۰۰ سال گذشته ایران به کشوری تجاوز نکرده و غیر از یک بار آن هم به درخواست عمان و در جنگ ظفار، لشکرکشی برون‌مرزی نداشته است. این مقام سابق سعودی سخنی از قشون‌کشی کشورش به بحرین برای سرکوب تظاهرات مردمی پس از بهار عربی به میان نیاورد. مشاور سابق بندربن‌سلطان همچنین به بمباران ۷۰ روزه یمن به همراه ائتلاف عربی اشاره‌ای نمی‌کند؛ بمبارانی که هدفش غیرنظامیان و زیرساخت‌های یمن است.
عشقی در همین حال یک طرح چند بندی برای خاورمیانه مطرح کرد که به گزارش بلومبرگ دو بند آن از همه مهم‌تر بود: یکی دستیابی به صلح میان اعراب و اسرائیل و دوم، تغییر رژیم در ایران. برخی دیگر از بندهای طرح این مقام سعودی عبارت بود از: وحدت اعراب و برقراری نیروی نظامی منطقه‌ای عرب، دفاع از کردستان مستقل. اگرچه «گولد» هم در این سخنرانی به ایران تاخت اما سخنی از تغییر رژیم در ایران به میان نیاورد. او تاکید کرد: «حضور امروز ما در شورای روابط خارجی به این معنا نیست که تمام اختلافات‌مان حل شده است... اما امیدواریم در سال‌های پیش‌رو مشکلات‌مان را حل کنیم.» نشست‌های 17 ماه گذشته در هند، ایتالیا و جمهوری چک برگزار شده است. یکی از شرکت‌کنندگان به نام «شیمون شاپیرا»، ژنرال بازنشسته اسرائیلی و متخصص حزب‌الله لبنان می‌گوید: «ما فهمیدیم که مشکلات یکسان و چالش‌های یکسان و پاسخ‌های یکسانی برای آنها داریم.»
اسرائیل در کنار اتحادیه عرب
برخی گزارش‌ها حاکی است که نزدیک شدن به زمان توافق هسته‌ای میان ایران و قدرت‌های غربی، رژیم‌های عربستان و اسرائیل را به تکاپو و ترس انداخته است. آنها از این می‌ترسند که در صورت توافق، نقش و جایگاه منطقه‌ای ایران بیشتر از قبل شود؛ بنابراین هرچه در توان دارند به‌کار می‌بندند تا مانع توافق شوند. اسرائیل حرکت خزنده‌ای را برای از سرگیری رابطه یا نوعی همکاری میان اعراب آغاز کرده است. بلومبرگ می‌نویسد: سابقه روابط اسرائیل با اعراب به دهه 90 و به صلح اسلو بازمی‌گردد؛ زمانی که قطر اجازه بازگشایی دفتر تجارتی اسرائیل را داد و به دنبال آن ابوظبی هم اجازه حضور اطلاعاتی این رژیم در خاک خود را صادر کرد. با این حال، تحلیلگران معتقدند دولت سعودی به تنهایی قادر به کاری نیست. این کشور با پشتیبانی غربی- اسرائیلی توانسته در برابر ایران عرض‌اندام کند. ویکی لیکس در اسنادی که در 19 مارس 2009 منتشر کرد به نقل از «یاکوف هاداس»، معاون مدیر کل وزارت خارجه این رژیم، می‌گوید یکی از دلایل گرم شدن رابطه میان اعراب و اسرائیل این طرز تلقی است که «آنها پسرعمو هستند. اعراب احساس می‌کنند اسرائیل می‌تواند منافع آنها در برابر ایران را در واشنگتن به پیش ببرد.» در واقع، دیدگاهی که در طرف اسرائیلی هست این است که به دلیل حسن رابطه این رژیم با غرب و به‌ویژه آمریکا، اسرائیل می‌تواند چتر حمایتی را به نمایندگی از آمریکا برای اعراب به ارمغان آورد. اما دیدگاهی که در طرف عرب وجود دارد این است که در صورت عقب‌نشینی احتمالی آمریکا از منطقه- که جدی‌تر شده- و تمرکز این کشور بر آسیا که در رویکرد اوباما «چرخش به سوی آسیا» نام گرفته اسرائیل می‌تواند سدی در برابر نفوذ ایران در منطقه باشد.
نیویورک‌تایمز در گزارشی می‌نویسد: «اعراب بر این باورند که آمریکا حضور در حوزه‌های کم‌خطرتر مانند شرق آسیا را بر مناطق پرخطر مانند خاورمیانه ترجیح می‌دهد؛ چرا که در آنجا رقابت‌ها جنبه اقتصادی دارد و مخرب نیست؛ در حالی که در منطقه خاورمیانه رقابت‌ها بیشتر جنبه مخرب و منفی دارد.» ویکی لیکس به نقل از «هاداس» می‌افزاید: «دولت‌های عربی بر این باورند که به دلیل رابطه نزدیک اسرائیل با آمریکا، می‌توانند روی کمک اسرائیل در برابر ایران حساب کنند.»
متهم دیروز، دوست امروز
بلومبرگ در گزارش خود به قلم «الی لیک» می‌نویسد: در سال ۲۰۰۳ «گولد» کتابی منتشر کرد تحت عنوان «پادشاهی نفرت» که در آن به نقش عربستان در تامین مالی تروریسم و افراط‌گرایی اسلامی اشاره شده بود. گولد می‌گوید: آن کتاب را آن روزها و در بحبوحه دومین انتفاضه فلسطین نوشتم آن‌گاه که عربستان در حال تامین مالی جنبش‌های فلسطینی بود؛ اما گولد می‌افزاید امروز این ایران است که با فلسطینی‌ها همکاری تنگاتنگ دارد و از تروریسم حمایت می‌کند. در قاموس این مقام صهیونیست، حمایت از گروه‌ها و جنبش‌های آزادی‌بخش فرقی با تروریسم ندارد. با این حال، آنچه باعث نزدیکی دشمنان تاریخی ایران شده رویکرد اوباما در قبال ایران و مذاکره هسته‌ای با این کشور است. جبهه عربی- اسرائیلی بر این باور است که به نتیجه رسیدن مذاکرات هسته‌ای بزرگ‌ترین ضربه را بر آنها وارد خواهد ساخت. بلومبرگ می‌نویسد: «پیشرفت‌های دیپلماتیک به شکل‌گیری شرایط برای ائتلاف سعودی- اسرائیلی کمک کرده است.»
به نوشته نیویورک‌تایمز، دراین دیدار که در مقر شورای روابط خارجی آمریکا در واشنگتن انجام گرفت، سرلشکر سابق نیروهای مسلح سعودی «انور ماجد عشقی» و سفیر سابق اسرائیل «دور گولد» که به نتانیاهو نزدیک است با یکدیگر دست رفاقت داده و در باب «منافع مشترکی که در مخالفت با ایران دارند»، به گفت‌وگو پرداختند. در این گزارش فاش شده است: پیش از این پنج دیدار طی ۱۷ ماه گذشته میان این دو نفر برای هماهنگی‌های بیشتر علیه ایران صورت گرفته است. نیویورک‌تایمز می‌نویسد دورگلد که وزیر امور خارجه رژیم صهیونیستی شده است یکی از ضدایرانی‌ترین افراد کابینه افراط‌گرای نتانیاهو است. در این گزارش آمده است: انور ماجد عشقی، مشاور سابق بندر بن‌سلطان از مقامات متنفذ آل‌سعود و دورگولد، سفیر سابق اسرائیل در واشنگتن و مدیرکل جدید خاورمیانه وزارت خارجه اسرائیل روز پنج‌شنبه (چهارم ژوئن) مذاکرات محرمانه و سری خود را در ۱۷ ماه گذشته علنی کردند تا به این‌وسیله عصر جدیدی در سیاست خارجی عربستان و اسرائیل آغاز شود. «اِلی لِیک» در گزارشی در بلومبرگ می‌نویسد؛ از آغاز سال ۲۰۱۴ نمایندگانی از اسرائیل و عربستان پنج دور نشست برای بحث در مورد دشمن مشترک- ایران- برگزار کردند. او می‌نویسد دو طرف در شورای روابط خارجی آمریکا پرده از این مذاکرات مخفی برداشتند. «لیک» می‌افزاید برای کسانی که تحولات خاورمیانه را رصد می‌کنند، روشن است که عربستان و اسرائیل در مهار ایران هم کلام بوده و منافع مشترک دارند.
به گزارش نیویورک‌تایمز، گولد در سخنرانی خود در شورای روابط خارجی می‌گوید: «ما هر دو متحدان آمریکا هستیم. امیدوارم این دیدارها آغازگر بحث‌های بیشتری در مورد مشکلات استراتژیک مشترک میان ما (عربستان و اسرائیل) باشد.» آنچه ناگفته مانده این است که عربستان و اسرائیل هرگز با یکدیگر روابط دیپلماتیک نداشته و دولت عربستان هرگز وجود دولت یهود را به رسمیت نشناخته است. نیویورک‌تایمز می‌نویسد: «اما هر دو طی سال‌های اخیر اطلاعاتی را با یکدیگر رد و بدل کرده‌اند که عمدتا در مورد ایران است.»
بلومبرگ می‌افزاید این نشست رویدادی عجیب در اندیشکده‌ای در واشنگتن بود: در این نشست هیچ پرسش و پاسخی از سوی حاضران رد و بدل نشد. نکته دیگر به روایت بلومبرگ این است که عشقی، مشاور سابق بندر بن سلطان، سفیر سابق عربستان در آمریکا بود. او سخنرانی خود را به عربی ایراد کرد. اگرچه آنها نمایندگان دو طرفی بودند که دشمنی تاریخی با یکدیگر دارند؛ اما پیام این نشست روشن بود: «جلوگیری از توسعه نفوذ ایران در منطقه.»
گولد در این نشست ایران را متهم به «جنگ توسعه طلبانه» از عراق تا سوریه و یمن کرده است و عشقی هم در مورد فهرستی از اهداف سخن گفت که طرح صلح اعراب- اسرائیل یکی از اصول آن بود. عشقی اما اظهارنظر خود را بیشتر متوجه ایران کرد. او در بخشی از سخنان خود اگرچه «از انزوای اسرائیل» سخن به میان آورد که دلیل آن «بی‌توجهی به طرح‌های صلح بود» اما هیچ‌یک از طرفین به‌طور اخص طرح صلح را مورد بررسی قرار ندادند. نیویورک‌تایمز می‌نویسد: «از آنجا که دو طرف می‌دانستند در این مورد به اختلاف نظر خواهند خورد، فقط به‌صورت گذرا اشاره‌ای به آن کردند.»
سخنرانی سرلشکر عشقی پرحرارت‌تر از گولد بود، چراکه وی «هشدارهای جدی» در مورد ایران می‌داد. این مقام سعودی با اشاره به تاریخچه‌ای از ایران از سال ۱۹۷۹ به بعد (آغاز وقوع انقلاب اسلامی) ادعا کرد ایران پس از انقلاب نقش مخربی در منطقه ایفا کرده و به اقدامات توسعه‌طلبانه متهم است. این در حالی است که «سونر چاغاپتای»، تحلیلگر ترک در موسسه واشنگتن برای مطالعات خاور نزدیک، می‌گوید: طی ۴۰۰ سال گذشته ایران به کشوری تجاوز نکرده و غیر از یک بار آن هم به درخواست عمان و در جنگ ظفار، لشکرکشی برون‌مرزی نداشته است. این مقام سابق سعودی سخنی از قشون‌کشی کشورش به بحرین برای سرکوب تظاهرات مردمی پس از بهار عربی به میان نیاورد. مشاور سابق بندربن‌سلطان همچنین به بمباران ۷۰ روزه یمن به همراه ائتلاف عربی اشاره‌ای نمی‌کند؛ بمبارانی که هدفش غیرنظامیان و زیرساخت‌های یمن است.
عشقی در همین حال یک طرح چند بندی برای خاورمیانه مطرح کرد که به گزارش بلومبرگ دو بند آن از همه مهم‌تر بود: یکی دستیابی به صلح میان اعراب و اسرائیل و دوم، تغییر رژیم در ایران. برخی دیگر از بندهای طرح این مقام سعودی عبارت بود از: وحدت اعراب و برقراری نیروی نظامی منطقه‌ای عرب، دفاع از کردستان مستقل. اگرچه «گولد» هم در این سخنرانی به ایران تاخت اما سخنی از تغییر رژیم در ایران به میان نیاورد. او تاکید کرد: «حضور امروز ما در شورای روابط خارجی به این معنا نیست که تمام اختلافات‌مان حل شده است... اما امیدواریم در سال‌های پیش‌رو مشکلات‌مان را حل کنیم.» نشست‌های 17 ماه گذشته در هند، ایتالیا و جمهوری چک برگزار شده است. یکی از شرکت‌کنندگان به نام «شیمون شاپیرا»، ژنرال بازنشسته اسرائیلی و متخصص حزب‌الله لبنان می‌گوید: «ما فهمیدیم که مشکلات یکسان و چالش‌های یکسان و پاسخ‌های یکسانی برای آنها داریم.»
اسرائیل در کنار اتحادیه عرب
برخی گزارش‌ها حاکی است که نزدیک شدن به زمان توافق هسته‌ای میان ایران و قدرت‌های غربی، رژیم‌های عربستان و اسرائیل را به تکاپو و ترس انداخته است. آنها از این می‌ترسند که در صورت توافق، نقش و جایگاه منطقه‌ای ایران بیشتر از قبل شود؛ بنابراین هرچه در توان دارند به‌کار می‌بندند تا مانع توافق شوند. اسرائیل حرکت خزنده‌ای را برای از سرگیری رابطه یا نوعی همکاری میان اعراب آغاز کرده است. بلومبرگ می‌نویسد: سابقه روابط اسرائیل با اعراب به دهه 90 و به صلح اسلو بازمی‌گردد؛ زمانی که قطر اجازه بازگشایی دفتر تجارتی اسرائیل را داد و به دنبال آن ابوظبی هم اجازه حضور اطلاعاتی این رژیم در خاک خود را صادر کرد. با این حال، تحلیلگران معتقدند دولت سعودی به تنهایی قادر به کاری نیست. این کشور با پشتیبانی غربی- اسرائیلی توانسته در برابر ایران عرض‌اندام کند. ویکی لیکس در اسنادی که در 19 مارس 2009 منتشر کرد به نقل از «یاکوف هاداس»، معاون مدیر کل وزارت خارجه این رژیم، می‌گوید یکی از دلایل گرم شدن رابطه میان اعراب و اسرائیل این طرز تلقی است که «آنها پسرعمو هستند. اعراب احساس می‌کنند اسرائیل می‌تواند منافع آنها در برابر ایران را در واشنگتن به پیش ببرد.» در واقع، دیدگاهی که در طرف اسرائیلی هست این است که به دلیل حسن رابطه این رژیم با غرب و به‌ویژه آمریکا، اسرائیل می‌تواند چتر حمایتی را به نمایندگی از آمریکا برای اعراب به ارمغان آورد. اما دیدگاهی که در طرف عرب وجود دارد این است که در صورت عقب‌نشینی احتمالی آمریکا از منطقه- که جدی‌تر شده- و تمرکز این کشور بر آسیا که در رویکرد اوباما «چرخش به سوی آسیا» نام گرفته اسرائیل می‌تواند سدی در برابر نفوذ ایران در منطقه باشد.
نیویورک‌تایمز در گزارشی می‌نویسد: «اعراب بر این باورند که آمریکا حضور در حوزه‌های کم‌خطرتر مانند شرق آسیا را بر مناطق پرخطر مانند خاورمیانه ترجیح می‌دهد؛ چرا که در آنجا رقابت‌ها جنبه اقتصادی دارد و مخرب نیست؛ در حالی که در منطقه خاورمیانه رقابت‌ها بیشتر جنبه مخرب و منفی دارد.» ویکی لیکس به نقل از «هاداس» می‌افزاید: «دولت‌های عربی بر این باورند که به دلیل رابطه نزدیک اسرائیل با آمریکا، می‌توانند روی کمک اسرائیل در برابر ایران حساب کنند.»
متهم دیروز، دوست امروز
بلومبرگ در گزارش خود به قلم «الی لیک» می‌نویسد: در سال ۲۰۰۳ «گولد» کتابی منتشر کرد تحت عنوان «پادشاهی نفرت» که در آن به نقش عربستان در تامین مالی تروریسم و افراط‌گرایی اسلامی اشاره شده بود. گولد می‌گوید: آن کتاب را آن روزها و در بحبوحه دومین انتفاضه فلسطین نوشتم آن‌گاه که عربستان در حال تامین مالی جنبش‌های فلسطینی بود؛ اما گولد می‌افزاید امروز این ایران است که با فلسطینی‌ها همکاری تنگاتنگ دارد و از تروریسم حمایت می‌کند. در قاموس این مقام صهیونیست، حمایت از گروه‌ها و جنبش‌های آزادی‌بخش فرقی با تروریسم ندارد. با این حال، آنچه باعث نزدیکی دشمنان تاریخی ایران شده رویکرد اوباما در قبال ایران و مذاکره هسته‌ای با این کشور است. جبهه عربی- اسرائیلی بر این باور است که به نتیجه رسیدن مذاکرات هسته‌ای بزرگ‌ترین ضربه را بر آنها وارد خواهد ساخت. بلومبرگ می‌نویسد: «پیشرفت‌های دیپلماتیک به شکل‌گیری شرایط برای ائتلاف سعودی- اسرائیلی کمک کرده است.»
ارسال نظر