آمریکا در نخستین آزمون بینالمللی خود شکست خورد؟
سرگیجه در واشنگتن
در رابطه با قطر در داخل آمریکا یک سرگیجه مطلق وجود دارد. بحران قطر نخستین و مهمترین آزمایش دستگاه خارجی ایالاتمتحده است که بهنظر میرسد تاکنون مردود شدهاند؛ درحالیکه ترامپ با توییتهای مختلف سعی میکرد قطر را گاه تشویق گاه تهدید کند، در سوی دیگر میدان رکس تیلرسون مدام اعلام میکرد آمریکا آماده است تا در رابطه با بحران بهوجود آمده نقش ایفا کند.
ترامپ روز جمعه آب پاکی را روی دستان تیلرسون ریخت و در عمل قطر را متهم به حمایت از تروریسم کرد. رئیسجمهوری آمریکا در آن روز اعلام کرد که وقت آن رسیده است تا قطر به تامین تروریسم و ایدئولوژی افراطی خود خاتمه دهد.
در رابطه با قطر در داخل آمریکا یک سرگیجه مطلق وجود دارد. بحران قطر نخستین و مهمترین آزمایش دستگاه خارجی ایالاتمتحده است که بهنظر میرسد تاکنون مردود شدهاند؛ درحالیکه ترامپ با توییتهای مختلف سعی میکرد قطر را گاه تشویق گاه تهدید کند، در سوی دیگر میدان رکس تیلرسون مدام اعلام میکرد آمریکا آماده است تا در رابطه با بحران بهوجود آمده نقش ایفا کند.
ترامپ روز جمعه آب پاکی را روی دستان تیلرسون ریخت و در عمل قطر را متهم به حمایت از تروریسم کرد. رئیسجمهوری آمریکا در آن روز اعلام کرد که وقت آن رسیده است تا قطر به تامین تروریسم و ایدئولوژی افراطی خود خاتمه دهد. به نوشته گاردین این اظهارنظر ترامپ پس از آن صورت میگیرد که برخی کشورهای عرب در یک اقدام اقتصادی و دیپلماتیک هماهنگ به تحریم قطر و انزوای این کشور روی آوردهاند. درحالیکه عربستان با شوی ماه گذشته خود قصد داشت تا اتحاد کشورهای عربی را به رخ بکشد، اما این اتحاد درست چند روز پس از بازگشت ترامپ به آمریکا به اختلاف تبدیل شد.
در این بین یک دست نبودن اظهارات مقامات آمریکایی هم مزید بر علت شده است تا آمریکا نتواند در نخستین و مهمترین آزمایش بینالمللی خود موفق عمل کند. هرچند این عقیده وجود دارد که آمریکا مایل است این اختلاف به دست خود کشورهای عربی حل و فصل شود؛ اما در عمل نبود ابتکار در سیاست خارجی آمریکا منجر به بحرانی شدن ماجرا شده است. واشنگتن تاکنون در قبال این بحران دوگانه عمل کرده است؛ درحالیکه تیلرسون سعی میکند تا از آتش اختلافات کم کند، اما رئیسجمهوری ایالاتمتحده عملا هیزم به این آتش میریزد. ترامپ روز جمعه گفت در سفری که به ریاض داشت، رهبران عرب به او اصرار کردند که «قطر را به چالش بکشد» زیرا این کشور «حامی گروههای افراطی» است و بهدنبال «نزدیکی به ایران» است. ترامپ در سخنان روز جمعه خود افزود: «ما باید تصمیم میگرفتیم. آیا باید در جادهای آسان گام میگذاشتیم یا در نهایت باید یک اقدام سخت، اما ضروری اتخاذ میکردیم؟
ما باید تامینمالی تروریسم را متوقف میساختیم. دولت قطر متاسفانه به لحاظ تاریخی در سطوحی بسیار بالا تامینکننده تروریسم است.» سخنان ترامپ موجب شد تا کشورهای عربی علاوهبر تحریم اقتصادی و دیپلماتیک قطر مبادرت به تحریم ۱۲ سازمان و ۵۹ فرد قطری کنند که پیوندهایی با شبهنظامیان اسلامگرا دارند؛ برخی از این شبهنظامیان یا قطری هستند یا پیوندهایی با این کشور کوچک دارند. به نوشته گاردین برخی از این سازمانها، موسسات خیریه مالی قطری هستند و افراد هم شامل تاجران، سیاستمداران و مقامهای ارشد خانواده حاکم میشوند. العربیه بهعنوان تریبون عربستان سعودی در این زمینه اعلام کرد که عربستان و متحدانش کاملا از سخنان ترامپ استقبال میکنند. در این راستا یک مقام مسوول سعودی اعلام کرد ریاض از سخنان دونالد ترامپ درباره لزوم متوقف شدن حمایت مالی قطر از تروریسم، استقبال میکند. این مقام مسوول سعودی افزود: مبارزه با تروریسم و افراطگرایی بیش از آنکه یک گزینه پیشروی قطر باشد، تعهدی است که مستلزم اقدام قاطعانه و سریع برای قطع همه منابع تامینمالی تروریسم از سوی هر طرفی است.
وی افزود: اقدامات در مبارزه با تامینمالی تروریسم و افراطگرایی باید با نتایج اجلاس عربی- اسلامی - آمریکایی در ریاض هماهنگ باشد. لازم به ذکر است رئیسجمهوری آمریکا پیشتر در کنفرانسی خبری در واشنگتن گفت: قطر از تروریسم حمایت مالی میکند که این امر میتواند تلاشهای آمریکا برای کاهش بحرانهای سیاسی در خلیج فارس را پیچیده کند. با وجود این ترامپ در رابطه با این بحران بازی دوگانه در پیش گرفته است. او پیش از اینکه این سخنان را بر زبان آورد و بهطور رسمی علیه قطر اعلام موضع کند، از امیر قطر دعوت کرد که به آمریکا سفر کند تا موضوع در آنجا بررسی شود.
این دعوت البته از سوی امیر قطر پذیرفته نشد و امیر قطر اعلام کرد که کشورش تا زمانی که در محاصره قرار دارد حاضر به خروج از کشور نیست. این در شرایطی است که برخی از کارشناسان میگویند امیر قطر از آن ترس داشت تا با خروج از این کشور اقداماتی علیه وی صورت بگیرد. اما در سوی دیگر میدان رکس تیلرسون سعی میکند از بار فشار سخنان ترامپ کاسته و کشورهای عربی را به گفتوگو تشویق کند. او در این زمینه نقش تعدیلکننده را ایفا میکند. او نه به تندی ترامپ اما سعی میکند نسبت به رفتارهای دوحه انذار دهد. او خطاب به حاکمان دوحه گفت: «از قطر میخواهیم به نگرانی همسایگانش توجه کند. قطر سابقه حمایت از گروههایی را دارد که در رسیدن به خواستههای سیاسی خود خشونت را بهکار گرفتهاند. امیر قطر در قطع حمایت مالی و اخراج عوامل تروریستی پیشرفت داشته است، اما باید بیش از این و سریعتر از این انجام دهد. دیگران نیز باید دست از حمایت از جناحهایی که دست به خشونت میزنند بردارند. این تعهدی بود که همه در اجلاس کردند.»
هر چند تیلرسون سعی کرده است ادبیات متفاوتی را بهکار ببرد، اما بین مقامات کاخ سفید در این ارتباط اختلافنظر وجود دارد؛ زیرا وزیر خارجه آمریکا پیشتر از کشورهای عربی خواسته بود تا فشارها را از روی قطر بردارند یا دستکم آن را کاهش دهند. برای همین باید گفت پایتخت آمریکا اکنون به عرصه نزاع میان مقامهای کاخ سفید و کشورهای عربی با یکدیگر تبدیل شده است. در این بین سفرای کشورهای عربی نقش مهمی در واشنگتن ایفا خواهند کرد تا بتوانند در جنگ یکدیگر را مغلوبه کنند. این در حالی است که «بن رودز» که در دوران اوباما معاون مشاور امنیت ملی بود، معتقد است اظهارات ترامپ آدرس غلط به کشورهای عربی داده و موجب سردرگمی شده است؛ زیرا دولت او فاقد یک استراتژی روشن در خاورمیانه است.
ارسال نظر