لطفا فرزند خود را با دیگران مقایسه نکنید
«مقایسه فرزند با دیگران» یکی از اشتباه‌ترین باورها و رفتارهایی است که بر جامعه به عنوان یک روش تربیتی حاکم شده است. والدین فکر می‌کنند اگر فرزند خود را با دیگران مقایسه کنند محرکی برای رشد و پیشرفت او خواهند شد اما نمی‌دانند که در واقع فرزندی عقده‌ای را پرورش و تحویل جامعه می‌دهند.


علاوه‌بر این، شاید به جرات بتوان گفت کمتر کسی اطلاع دارد که مقایسه فرزند با دیگران موجب غیرفعال شدن برخی از نرم‌افزارهای ذهن او (نرم‌افزار خلاقیت، نرم‌افزار مدیریت، حافظه و...) می‌شود، که اتفاقا این نرم‌افزارها تاثیر بسیار زیادی بر رشد، شکوفایی و پیشرفت او دارد. همچنین، اغلب والدین نمی‌دانند که بسیاری از اختلالات و بیماری‌های فرزندان، ناشی از مقایسه‌ها، فشار و تنشی است که والدین بر آنها وارد می‌کنند (مانند تومور مغزی، سرطان، شب ادراری، ناراحتی‌های قلبی، دردهای معده، حمله‌های عصبی، عزلت‌طلبی، پرخاش و...). و دیگر اینکه، والدین نمی‌دانند که یکی از علل افسردگی در فرزند، مقایسه او با دیگران توسط والدین است. پدر و مادر با مقایسه فرزند خود با دیگران عزت نفس، اعتماد به نفس، خلاقیت، کارآیی ذهن، امنیت و آرامش را از او سلب می‌کنند. پدر و مادر اولین افرادی هستند که باید حس امنیت و پذیرفته شدن را به فرزند انتقال دهند، اما متاسفانه از روی ناآگاهی با مقایسه او با دیگران و سرزنش و تحقیر او، از وی موجودی می‌سازند که:


۱- یا دائما در حال مقایسه خود با دیگران و «تقلید» از آنها یا «رقابت» با آنها است،

۲- یا از دیگران گریزان می‌شود و تنفر و خشم موجب منزوی شدن او می‌شود.


می‌بینید؟ به همین راحتی می‌توان باوجود عشق به فرزند، بزرگ‌ترین آسیب‌ها را به او وارد کرد. دوست داشتن فرزند یک قسمت از جریان است و تربیت و پرورش صحیح او قسمت دیگر که لازم است ابتدا خود والدین آن را بیاموزند.


یکی از مهم‌ترین رسالت‌های والدین تقویت عزت نفس در فرزند و سوق دادن او به سمت استقلال است. اما متاسفانه در بسیاری از جوامع والدین کمبودها و آمال خود را بر فرزندان خود سوار می‌کنند و باعث بیماری آنها می‌شوند.نکاتی که هر پدر و هر مادری در رابطه با فرزند خود باید بداند:


1- فرزندان شما ملک و دارایی شما نیستند.


۲- فرزندان شما اضافی و مزاحم نیستند بلکه حاصل عشق خداوندی و عشق پدر و مادر هستند. پدر و مادر حق هیچ شکایتی از به دنیا آمدن هیچ فرزندی را ندارند زیرا هر یک از ما بر اساس طرح الهی به دنیا می‌آییم و نه صرفا به خواست پدر و مادر و بی‌هدف.


3- هر کدام از فرزندان شما وجودی «منحصربه‌فرد» دارد و قرار نیست همه فرزندان شبیه یکدیگر یا شبیه دیگران باشند. بهتر است اجازه دهید هر یک از آنها در قالب منحصربه‌فرد خود رشد کنند و راه منحصربه‌فرد خود را یافته و در زندگی پیش بگیرند.


۴- قرار نیست تا ابد فرزندان در کنار شما و با اصول شما زندگی کنند. پدر و مادر از لحظه تولد، از همان زمان که نوزاد را از بدن مادر جدا می‌کنند، تمرین قطع وابستگی می‌کنند. هم والدین و هم فرزندان در هر دوره از زندگی به نوعی در معرض قطع وابستگی از یکدیگر قرار می‌گیرند. پدر و مادر آموزش‌دهنده، پرورش‌دهنده و معرف این جهان به فرزندان هستند. رسالت آنها در این است که طوری استقلال را به فرزند بیاموزند که در نبود آنها هم فرزند بتواند از خود محافظت کند.


5- والدین در مقابل سلامتی فرزندان مسوول هستند. همان‌طور که گفتیم، زمانی که والدین فرزند خود را با دیگران مقایسه می‌کنند موجب ایجاد خشم و تنفر از خود و از دیگری و از والدین، کمبود عزت نفس، کمبود اعتماد به نفس، حسادت، رقابت، مقایسه‌های مرضی، خودکم‌بینی یا برتری‌طلبی، تشدید تضاد میان من واقعی و من ایده‌آل و آسیب‌های ناشی از آن، کاهش بازدهی و کارآیی مثبت ذهن و مغز، اضطراب، ترس، دروغگویی، نظم‌زدگی، اختلالات در برنامه‌ریزی‌های ذهنی و... در فرزند می‌شوند. آیا می‌دانستید که همین مبحث به ظاهر ساده‌ تا این حد آسیب‌زننده است؟


بهتر است به جای مقایسه فرزند خود با دیگران، ابتدا خودتان بیاموزید که «هیچ‌گاه نمی‌توان دو انسان را با هم مقایسه و یکی را بابت کاستی‌هایش در مقابل دیگری سرزنش کرد». هر انسانی را باید بر اساس شرایط رشد، فرهنگ، امکانات، استعدادها، توانایی‌ها، و نسبت به گذشته‌ خود او مقایسه کرد. این نکته مهم را بیاموزید و به فرزندان خود نیز آموزش دهید تا یاد بگیرند که به جای مقایسه خود با دیگران و رقابت‌های مرضی با دیگران، خود را بیشتر بشناسند و برای آینده خود برای رسیدن به بهترین‌ها بر اساس توانایی‌ها و استعدادهایشان هدف‌سازی کرده و وقت خود را برای انسانی بهتر و موفق‌تر شدن صرف کنند نه برای اینکه از دیگران بهتر شوند یا با آنها برابری کنند. یکی از رسالت‌های انسان «پیشرفت» است، اما نه پیشرفت نسبت به دیگران، بلکه پیشرفت در مسیر خود و متناسب با خود، یعنی هر روز بهتر از دیروز شدن. برای داشتن جامعه‌ای سالم، نیاز به افرادی سالم داریم. سلامت یک جامعه بستگی به سلامت افراد آن جامعه دارد.