در طول چند دهه اخیر نخبگان بسیاری از کشورمان مهاجرت کرده و به خارج از کشور رفته‌اند. در واقع بنا بر گزارش‌های بین‌المللی، کشور ما در زمینه فرار مغزها در جهان رتبه نخست را دارد. همین امر علاوه‌بر آسیب‌های فراوانی که برای اقتصاد و اجتماع در پی خواهد داشت، موجب شده است نخبگان ایرانی بسیاری در آن‌سوی آب‌ها پدیدار شوند. یکی از معروف‌ترین این نخبگان مریم میرزاخانی بود که متاسفانه دو هفته پیش به‌دلیل بیماری سرطان چشم از جهان فروبست. در ادامه این مطلب نگاهی به برخی از نوابغ ایرانی در غرب می‌پردازیم که به‌رغم جلای وطن موفقیت‌های چشمگیری کسب کرده‌اند. استفاده از این نخبگان در موارد آموزشی و فراهم شدن زمینه‌های بهره‌مندی از آنان پیش از آنکه دیر شود، می‌تواند برای کشور ما و دانشجویان و علاقه‌مندان و حتی صنعت کشور مزایای فراوانی به همراه داشته باشد، همان‌طور که خروج و قطع شدن ارتباط آنان با موطن خود به مثابه از دست دادن یک سرمایه ملی تلقی می‌شود که علاوه‌بر مضرات اقتصادی در مواردی غیرقابل جایگزین است.

ملکه ایرانی ریاضیات:

مریم میرزاخانی یکی از مهم‌ترین نوابغ ایرانی خارج از کشور بود که در 13اردیبهشت 1356 در تهران به دنیا آمد و در 40 سالگی در کالیفرنیای ایالات متحده آمریکا درگذشت. میرزاخانی برنده مدال طلای المپیاد جهانی ریاضی در سال‌های ۱۹۹۴ هنگ‌کنگ و ۱۹۹۵ کانادا بود. او که در سال 1376 از سقوط اتوبوس حامل دانشجویان ریاضی که در دوره بیست و دوم مسابقات ریاضی دانشجویی شرکت کرده بودند، نجات یافته بود در سال 1378 مدرک خود را از دانشگاه شریف گرفت و پس از مهاجرت به آمریکا در سال 2004 دکترای خود را از دانشگاه هاروارد دریافت کرد. او در سال 2005 به عنوان یکی از 10 ذهن جوان برگزیده از سوی نشریه پاپیولار ساینس معرفی شده بود. میرزاخانی در سال 2014 توانست مدال فیلدز را در ریاضیات کسب کند، جایزه‌ای که مشابه نوبل محسوب می‌شود و هر 4 سال یک‌بار به یکی از چهره‌های برتر ریاضیات جهان اهدا می‌شود.

یک ارشمیدس ایرانی:

کامران وفا یکی از چهره‌های معتبر و نظریه‌پرداز در خصوص فیزیک است که اکنون در دانشگاه هاروارد تدریس می‌کند. او در سال ۱۳۳۹در تهران چشم به جهان گشود و در سال ۱۳۵۶ به آمریکا مهاجرت کرد. ورود وی ابتدا به دانشگاه MIT بود و در دو رشته ریاضیات و فیزیک در آنجا مدرک گرفت و در سال ۱۹۸۵ توانست موفق به اخذ مدرک دکترای تخصصی از دانشگاه پرینستون شود. پس از آن نیز به هاروارد رفت. وی در سال ۲۰۰۸ برنده مدال دیراک و برنده جایزه پیشرفت در فیزیک بنیادی سال ۲۰۱۶ شده است و جایزه آیزنبود را نیز در کارنامه درخشان خود دارد. کامران وفا به‌دلیل انجام کارهای بنیادینی در فیزیک از جمله توسعه نظریه اف، قضیه وفا- ویتن و ثابت گوپاکمار- وفا معروف است.

اقتصاددانی در کلاس جهانی:

محمد هاشم پسران یکی از معروف‌ترین چهره‌ها در اقتصاد است.او=== در ۱۰ فروردین سال ۱۳۲۵در شیراز به دنیا آمد. او مدرک کارشناسی خود را از دانشگاه سالفورد در انگلستان دریافت کرد و دکترای تخصصی خود را نیز در دانشگاه کمبریج گذراند. وی در دانشگاه‌های مهمی همچون کمبریج، ترینیتی کالج و کالیفرنیای جنوبی به عنوان استاد تدریس کرده است. وی پیش‌تر رئیس دپارتمان تحقیقات اقتصادی بانک مرکزی ایران نیز بوده است. وی در سال ۱۹۹۰ برنده جایزه جورج سل از انستیتو نفت در لندن، در سال ۱۹۹۲ برنده جایزه انجمن سلطنتی اقتصاد برای بهترین مقاله در ژورنال‌های اقتصادی در فاصله سال‌های ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۱ و دریافت کننده مشترک جایزه «اکونومیک ریویوز» برای بهترین مقاله در سال‌های ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۴ بوده است. او بیش از ۲۰۰ مقاله در حوزه اقتصادسنجی، مالیه، اقتصاد کلان و اقتصاد ایران داشته و یکی از متخصصان مربوط به اقتصاد نفت و خاورمیانه محسوب می‌شود.

بر تارک ستارگان:

فیروز نادری از مهمترین چهره‌های ایرانی و فعال در حوزه علم است که بیش از ۳۰ سال از عمر خود را در انواع سمت‌های اجرایی در آزمایشگاه پیشران جت ناسا سپری کرده است. وی در ۵ فروردین سال ۱۳۲۵ در شیراز به دنیا آمد و یکی از متخصصان علوم فضایی مطرح در جهان محسوب می‌شود. وی در سال ۲۰۱۶ از ناسا بازنشسته شد و اخیرا مشاوره مدیریتی به استارت‌آپ‌های صنایع پیشرفته که در مراحل اولیه قرار دارند، ارائه می‌دهد. او در سال ۱۹۶۴ به ایالات متحده آمریکا مهاجرت کرد و به تحصیلات خود ادامه داد. وی ابتدا به دانشگاه ایالتی آیوا رفت و پس از آن در سال ۱۹۶۹ به کالیفرنیا نقل مکان کرد. وی دکترای تخصصی خود را نیز در سال ۱۹۷۶ در زمینه مهندسی برق دریافت کرد. وی پس از پایان تحصیلاتش، به مدت ۳ سال به ایران بازگشت تا با سازمان‌های ایرانی همکاری کند، اما پس از انقلاب به آمریکا بازگشت. نادری همچنین مدال خدمات برجسته از ناسا را نیز کسب کرده است.

نخبه‌ای در ام‌آی‌تی:

مهران کاردار یکی از فیزیکدانان برجسته در آمریکا است که در دانشگاه MIT سمت استادی را در اختیار دارد. وی همچنین به عنوان همکار در موسسه سیستم‌های پیچیده نیوانگلند مشغول است و از افتخارات وی کسب جایزه معتبر گنگهایم در سال ۲۰۰۱ است. علاوه‌بر این وی جوایز بسیاری را تاکنون کسب کرده است که از جمله آن می‌توان به بورسیه برتر از کینگ کالج دانشگاه کمبریج، جایزه تحقیقی یادمان برگمان، جایزه محقق برتر از ریاست جمهوری آمریکا، جایزه ادگرتون برای اعضای جوان هیات علمی در دانشگاه‌ MIT و برخی جوایز دیگر اشاره کرد.

تصویری متمایز از یک زن:

مونا جراحی یکی از نخبگان ایرانی مقیم در ایالات متحده و فعال در حوزه الکترونیک است. وی در دی ماه سال ۱۳۵۷ متولد شد و در سن ۲۱ سالگی موفق به کسب مهندسی الکترونیک از دانشگاه صنعتی شریف شد. سپس مدرک کارشناسی ارشد خود را در سال ۲۰۰۳ از دانشگاه استنفورد و دکترای تخصصی خود را نیز در سال ۲۰۰۷ از همین دانشگاه گرفت. وی توانسته است بالاترین نشان تحقیقات را که «استعداد برتر حرفه‌ای جوان سال» است از باراک اوباما دریافت کند. این جایزه به‌دلیل فعالیت‌های وی در خصوص ساخت وسایل نانوالکترونیک و نانوفتونیک و صنعتی کردن فناوری تراهرتز به وی اعطا شده است. این دانشمند جوان ایرانی تاکنون جایزه‌های متعددی را برده است که از جمله آنها می‌توان به جایزه پیشگامان مهندسی از آکادمی ملی بنیاد مهندسی گرینگر، جایزه پیشرفت شغلی زودهنگام از بنیاد ملی علوم وجایزه محققان جوان از دفتر تحقیقات نظامی آژانس پروژه‌های دفاعی پیشرفته مرکز تحقیقات نظامی اشاره نمود.

یک استعداد ناب و جوان:

فریناز کوشانفر نیز یکی دیگر از نخبگان ایرانی است که در سال ۱۳۵۶ در تهران به دنیا آمد و مطالعات خود را در زمینه مهندسی کامپیوتر و الکترونیک ادامه داد. او در سال ۲۰۰۸، جایزه مخترع جوان سال را دریافت کرد. این جایزه هر ساله از سوی مجله «تکنولوژی ریویو» دانشگاه ام‌آی‌تی به یکی از مخترعان برتر جوان دنیا که زیر ۳۵ سال سن دارند، داده می‌شود. او به‌دلیل طراحی نوعی از میکروتراشه‌ها که کاربردهای بسیار گسترده‌ای دارد، موفق به دریافت این جایزه شد.

نویدبخش اینشتین آینده:

نیما ارکانی حامد یک فیزیکدان ایرانی- آمریکایی است که در سال ۱۹۷۲ در هیوستون ایالات متحده به دنیا آمد. پدر وی نیز یک فیزیکدان بوده است. او با وجود سن نه چندان زیاد خود توانسته است چهره قابل قبولی از خود ارائه کرده و مدال گریبوف را از انجمن فیزیک اروپا در سال ۲۰۰۳، جایزه آموزشی فی بتا کاپا را در سال ۲۰۰۵ و جایزه فیزیک بنیادی را در سال ۲۰۱۲ دریافت کند.