توتال فرانسه به دنبال نفت ایران
آژانس بین‌المللی انرژی اعلام کرد با فرض اینکه توافق هسته‌ای منجر به کاهش تحریم‌ها شود، کاهش قیمت نفت حتی موجب جذابتر شدن ایران برای سرمایه‌گذاران می‌شود. رابین میلز، تحلیلگر موسسه «منار انرژی» دبی در این‌باره گفته است: «هزینه‌ها در آنجا پایین است زیرا آنها میادین عظیمی دارند که نفت را با صرفه اقتصادی تولید می‌کنند.» وی همچنین گفته است اگر قیمت‌ها پایین بماند، هزینه‌های تولید حتی ممکن است در ایران و همسایه‌اش عراق پایین‌تر بیاید. در حالی که شرکت‌های بزرگ پس از کاهش ۴۰ درصدی قیمت نفت در یک سال گذشته در حال کاهش نیروی کار خود و متوقف کردن پروژههای پرهزینه‌شان هستند، بشکه‌های نفت ارزان‌تر آنها را اغوا می‌کند. رویال داچ شل، سال گذشته فعالیت اکتشافی خود در قطب شمال را متوقف کرد. توتال نیز پس از دور جدید کاهش سرمایه‌گذاری‌ها، هدف‌گذاری خود برای میزان تولیدش را کاهش داده است. هر دوی این شرکت‌ها در ماه‌های اخیر مدیران خود را برای مذاکره با شرکت ملی نفت ایران به این کشور اعزام کرده‌اند. بر اساس گزارش ۱۳ اکتبر آژانس بین‌المللی انرژی، در حالی که هزینه توسعه یک میدان نفتی در کانادا یا آمریکا بین ۵۹ تا ۱۱۴ دلار برای هر بشکه نفت است، این رقم در ایران از ۳۱ دلار تجاوز نمی‌کند. ایران در حال کار روی قراردادهای نفتی‌اش است تا جذابیت آنها را برای شرکت‌های نفتی بین‌المللی افزایش دهد. به گفته میلز، شرکت‌هایی که به دنبال ورود مجدد به ایران هستند نیز باید ریسک سیاسی را بررسی کنند.
رییس کارگروه اصلاح قراردادهای وزارت نفت نیز پیشتر با اشاره به سیاست پایین نگه داشتن قیمت نفت توسط عربستان گفته بود: به دلیل پایین بودن هزینه تولید نفت، اکثر شرکت‌های نفتی جهان آماده سرمایه‌گذاری در صنعت نفت ایران شده‌اند. سیدمهدی حسینی درخصوص مهمترین مزیت‌های سرمایه‌گذاری در پروژههای تولید نفت و گاز در دوران پساتحریم و آثار کاهش قیمت جهانی نفت بر روند اجرای این طرح‌ها گفته بود: در حال حاضر هزینه اکتشاف، توسعه و استخراج نفت و گاز در اکثر میادین ایران پایین‌تر از نرخ جهانی است. سقوط آزاد قیمت نفت توجیهی برای سرمایه‌گذاری در بسیاری از پروژههای توسعه میادین نفت و گاز ایران شده است و از طرفی در کنار کاهش هزینه‌های تولید نفت و گاز در ایران امنیت فیزیکی بالایی برای سرمایه‌گذاری شرکت‌های خارجی وجود دارد. به گفته حسینی، مشکلاتی که برای سرمایه‌گذاری و فعالیت شرکت‌های بزرگ نفتی جهان در اکثر کشورهای منطقه خاورمیانه از نظر امنیتی وجود دارد، در ایران اصلا وجود خارجی ندارد و امکان تامین امنیت برای سرمایه‌گذاران حتی در دورافتاده‌ترین میادین نفت و گاز کشور فراهم است. به همین منظور اکثر شرکت‌های نفتی جهان به منظور بازگشت سرمایه خود و کسب یک سودآوری منطقی با اطمینان خاطر در پروژههای نفت و گاز ایران سرمایه‌گذاری می‌کنند. از طرفی اکنون با لغو تحریم‌ها، اکثر شرکت‌های خارجی آماده سرمایه‌گذاری در پروژههای نفت و گاز ایران شده‌اند و ایران در شرایط کاهش قیمت جهانی نفت می‌تواند به خوبی نسبت به جذب سرمایه‌گذاران خارجی اقدام کند. هم‌اکنون ایران در کنار برخی از کشورهای منطقه خاورمیانه، کمترین میزان هزینه و ریسک سرمایه‌گذاری، تولید نفت و گاز در جهان را در اختیار دارد. در حال حاضر قیمت جهانی نفت حدود ۵۰ دلار به ازای هر بشکه است و با توجه به قیمت‌های فعلی نفت در بازار جهانی، تولید و استخراج نفت و گاز از ذخایر نامتعارف و یا به اصطلاح «شیل اویل‌ها» و «شیل‌گازها»، توجیه اقتصادی ندارد. هزینه فعلی تولید یک بشکه نفت‌خام از ذخایر نامتعارف یا شیل اویل‌ها ۵۰ تا ۶۰ دلاراست و این در حالی است که در بدترین شرایط، هزینه تولید یک بشکه نفت‌خام در میادین دریایی ایران حدود ۱۰ دلار و در بسیاری از مخازن خشکی، ارقام بسیار پایین‌تر از ۱۰ دلار به ازای یک بشکه است. به همین منظور، هزینه پایین تولید نفت در ایران به عنوان یک برگ برنده برای ایران به‌حساب می‌آید، هرچند عربستان سعودی به دنبال پایین نگه داشتن قیمت نفت و ایجاد مشکلات اقتصادی برای برخی از تولیدکنندگان بزرگ نفت جهان است اما فعلا این کاهش قیمت‌ها به سود ایران تمام شده و می‌تواند از این فرصت طلایی استفاده کامل را ببرد.
تامین مالی در بخش صنعت نفت ایران
استمرار افت قیمت نفت در بازارهای جهانی سبب شده است تولید کم هزینه نفت خام در ایران برای شرکت‌های نفتی بین المللی جذابتر شود.به گزارش شبکه بلومبرگ، تلاش شرکت‌های بزرگ نفتی همچون شل و توتال برای کاهش هزینه‌های تولید سبب شده است تمایل آنها برای فعالیت در میدان‌های نفتی ایران بیشتر شود.موسسه‌ای بی ان آمرو اعلام کرد که شرکت شل با توجه به پیوندهای تاریخی، از موقعیتی برتر برای فعالیت در ایران برخوردار است.سخنگوی شرکت شل نیز در بیانیه ای اعلام کرد که بزرگترین شرکت نفتی اروپا همچنان برای کمک به توسعه ظرفیت‌های انرژی ایران، مشتاق است.این شرکت همچنین اعلام کرد که برای پرداخت بدهی خود به شرکت ملی نفت ایران که حدود دو میلیارد و ٣٠٠ میلیون دلار برآورد شده است، شرایط را بررسی می‌کند.هزینه پایین تولید نفت در ایران، که حدود دو سوم کمتر از هزینه تولید نفت در آمریکاست، مهمترین جذابیت صنعت نفت ایران برای شرکت‌های خارجی به شمار می آید، اما شرائط قراردادهای پیشنهادی ایران نیز باید در نظر گرفته شود.پائولو اسکارونی، مدیرعامل پیشین شرکت انی، گفت: نفت ایران بسیار کم هزینه است و همه انتظار دارند که قراردادهای جدید نفتی ایران، آغازگر رقابتی شدید برای فعالیت در این کشور باشد.پیش از این، کلودیو دسکالزی، مدیر عامل شرکت انی اعلام کرده بود که ایران برای توسعه صنعت نفت خود، نیازمند حدود ١٥٠ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری زیرساختی است و شاید تاثیر واقعی بازگشت ایران، چهار تا پنج سال آینده نمایان شود.طبق گزارش سال گذشته شرکت نروژی ریستاد انرژی، هزینه تولید هر بشکه نفت در ایران، حدود ١٢ دلار و ٦٠ سنت برآورد شده که ٦ دلار و ٩٠ سنت آن مربوط به سرمایه‌گذاری و پنج دلار و ٧٠ سنت آن مربوط به هزینه‌های عملیاتی است.این در حالی است که طبق گزارش ریستاد، هزینه تولید هر بشکه نفت در آمریکا حدود ٣٦ دلار و ٣٠ سنت و در انگلستان حدود ٥٢ دلار و ٥٠ سنت است.وحید علی اکبروف، مدیر عامل شرکت لوک اویل که بزرگترین تولیدکننده خصوصی نفت در روسیه به شمار می‌آید، اعلام کرده این شرکت از ایرانیها خواسته است که شرائط قراردادهای نفتی جدید خود را جذابتر کنند.به گفته مسوولان شرکت ملی نفت ایران، شرکت‌های شل، توتال و لوک اویل، توانسته‌اند برای فعالیت در مهمترین پروژههای نفتی ایران از دیگران پیشی بگیرند.پیش از تحریم‌های ضد ایرانی، شرکت شل برای افزایش تولید گاز از پارس جنوبی تلاش می کرد و در سال ١٩٩٩ میلادی، برای توسعه میدان‌های نفتی نوروز و سروش در خلیج فارس، قرارداد امضا کرده بود.سخنگوی توتال نیز هفته گذشته در بیانیه‌ای اعلام کرده بود که این شرکت با بهره‌گیری از سابقه طولانی مشارکت با ایران، خود را برای ادامه همکاری‌ها با این کشور آماده می کند.
پاتریک بویان، مدیرعامل توتال نیز در ماه نوامبر سال ٢٠١٥ میلادی اعلام کرده بود که این شرکت فرصت‌های سرمایه‌گذاری در گاز، نفت، پتروشیمی و پخش را در ایران، زیر نظر دارد.سانی مان و راس دنتون، از شریکان موسسه حقوقی بیکر اند مکنزی در لندن، گفتند: پایان تحریم‌ها به طور کلی برای شرکت‌های غربی امکان بهره‌گیری از فرصت‌های تجاری بسیار چشمگیر ایران را فراهم می‌کند.با این همه، شرکت‌های آمریکایی نمی‌توانند از فرصت‌های یادشده برخوردار شوند، زیرا همچنان برخی تحریم‌های ضد ایرانی دولت این کشور پابرجا مانده‌اند.به گفته کارشناسان موسسه بیکر اند مکنزی، یکی از موانع مهم مشارکت اشخاص و شرکت‌های آمریکایی برای فعالیت تجاری در ایران، پیچیدگی‌های مربوط به نقل و انتقال پول از طریق شبکه بانکی است که می‌تواند مشمول تحریم‌ها شود.شرکت بی پی که پیش از این با نام شرکت آنگلو پرشین موفق شده بود در آغاز قرن گذشته میلادی در ایران نفت کشف کند، از اظهار نظر درباره برنامه‌های خود برای بازگشت به ایران، خودداری کرد.
توتال در ایران
با سفر رئیس جمهوری ایران به فرانسه، احتمال بازگشت شرکت‌های فرانسوی و در صدر آنها توتال به صنعت نفت ایران بیش از پیش قوت گرفته است.در زمستان سال ۱۳۹۲ کشور در آستانه استقبال از یک هیات تجاری بلندپایه از کشور فرانسه به ایران قرار گرفت- هیاتی متشکل از شرکت نفت و گاز جی دی اف سوئز به عنوان غول تامین‌کننده گاز اروپا و شرکت آلستوم یکی از خوشنام‌های فعال در صنعت برق و حمل‌ونقل- همین اتفاق کانون توجه رسانه‌های داخلی و خارجی قرار گرفت و رسانه‌هایی چون وال استریت ژورنال و رویترز سفر این هیات تجاری به ایران را مورد بررسی قرار دادند.
از سوی دیگر، احتمال حضور دوباره توتال بیش از سایر شرکت‌های فرانسوی مورد توجه است.۶۱ سال پیش بود که قراردادی میان دولت ایران و کنسرسیومی از شرکت‌های بین‌المللی نفتی (شرکت‌های انگلیسی، آمریکایی، هلندی و فرانسوی) منعقد شد. اگرچه بر اساس این قرارداد شرکت توتال، بزرگترین شرکت نفت و گاز فرانسه، تنها ۶ درصد سهامدار بود، اما همین ۶ درصد زمینه‌ساز حضور فرانسه در قراردادهای نفت و گاز با ایران بود.حضور این شرکت در ایران به مشارکت در طرح‌های توسعه میدان ۲ و ۳ پارس جنوبی، توسعه میدان نفتی درود و چند طرح توسعه بالا و پایین دستی دیگر و در راس آنها در طرح توسعه فاز ۱۱ میدان مشترک گازی پارس جنوبی بازمی گردد؛ البته برخی معتقدند که حضور آنها در فاز ۱۱ پارس جنوبی چندان مثبت نبوده است.اواخر دهه هفتاد (سال ۲۰۰۰ میلادی) بود که شرکت ملی نفت ایران و شرکت توتال فرانسه برای توسعه بخش بالادستی فاز ۱۱ پارس جنوبی و ساخت یک کارخانه حدود ۱۰ میلیون تنی تولید LNG به توافق رسیدند و تفاهم‌نامه‌ای بین دوطرف به امضا رسید.پس از امضای این تفاهم‌نامه، شرکت پتروناس مالزی هم برای توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی اعلام آمادگی کرد و با توافقی سه‌جانبه شرکت ملی نفت ایران ۵۰ درصد، شرکت توتال فرانسه ۴۰ درصد و پتروناس مالزی ۱۰ درصد از سهام توسعه بخش بالادستی و پایین دستی را به عهده گرفتند.
اما تحریم‌های بین المللی فاصله ای شد میان شرکت ملی نفت ایران و بزرگترین شرکت نفت و گاز فرانسه؛ چرا که بین سال‌های ۱۳۸۵ تا ۱۳۸۷ شرکت نفتی توتال به بهانه افزایش قیمت جهانی فولاد و بالارفتن هزینه‌های پروژه در اجرای عملیات توسعه ای فاز ۱۱ تعلل کرد و در نتیجه از پروژه کنار گذاشته شد.پس از اخراج شرکت توتال کش و قوس‌های متعددی بر سر انتخاب پیمانکار به وجود آمد و شرکت چینی CNPC و شرکت‌های داخلی به این پروژه رفت و آمد کردند و حتی در ابتدای دولت یازدهم نیز مذاکراتی برای بازگشت توتال به طرح از سر گرفته شد و طرف فرانسوی برای بازگشت به ایران - در صورت رفع محدودیت‌ها- ابراز تمایل کرده بود.پایگاه خبری بلومبرگ نیز در گزارشی نوشته بود که توتال، بزرگترین شرکت نفت و گاز فرانسه، اعلام کرده است که از برداشته شدن تحریم‌های ایران سود می‌برد و امکان پیدا می‌کند کار ساخت تاسیسات صادرات گاز طبیعی مایع به ظرفیت دو میلیارد متر مکعب را از سربگیرد.اما حالا خبرها از تمایل شرکت‌های فرانسوی مایل به حضور در ایران هستند، به نظر می رسد مسیر برای حضور شرکت‌های جی دی اف سوئز و آلستوم و بازگشت توتال به ایران هموارتر و این اتفاق محتمل‌تر خواهد شد.هرچند برخی عملکرد این شرکت را در آخرین حضورش در ایران مثبت ارزیابی نمی‌کنند، باید دید با توجه به مذاکراتی که از سال ۱۳۹۲ تاکنون میان مسوولان نفت ایران و روسای این شرکت انجام شده است، آیا چشم‌انداز بازگشت توتال به صنعت نفت ایران میان مسوولان کشور مثبت است؟ و آیا تمهیدات لازم برای پایبندی این شرکت - در صورت بازگشت- از سوی مسوولان نفت ایران اندیشیده شده است؟
شاید سفر رئیس‌جمهوری ایران به فرانسه راه را برای همکاری‌های سازنده در بخش انرژی و به ویژه نفت و گاز هموارتر کند. به نظر می‌رسد شرکت ملی نفت ایران امیدواری زیادی دارد- تا با رونمایی از مدل جدید قراردادها که پیش از این وزیر نفت نیز بارها به آن اشاره کرده است- مشارکت سازنده‌ای را با غول‌های انرژی دنیا از سر بگیرد.
ارسال نظر