سقوط طلای جهانی در سال ۹۳، چه معنایی برای طلای داخلی ۹۴ دارد؟
آزردگی سکه از تخریب اونس
حمید عزیزی سکه‌های بازار طلای داخلی گرچه در ماه‌های گذشته از اوج خود فاصله زیادی گرفته‌اند، اما تداوم حباب مثبت سکه بهار آزادی نشان می‌دهد که فروشندگان این کالا در برابر افت قیمت طلا در بازارهای جهانی و افت بهای دلار در بازار داخلی مقاومت می‌کنند، ولی در هر حال تردیدی نیست که برای پیش‌بینی روند سکه باید روندهای اونس و دلار را مورد بررسی قرار داد. هر اونس طلا در پایان کار بازارهای جهانی در روز ۲۹ اسفند ۱۳۹۲ روی قیمت ۱۳۳۳ دلار و در انتهای روز یکم فروردین ۱۳۹۳ روی قیمت ۱۳۳۴ دلار ایستاد. این در حالی است که اونس واپسین هفته سال خورشیدی ۹۳ را با نوسان در محدوده ۱۱۵۰ دلار آغاز کرد.
حمید عزیزی سکه‌های بازار طلای داخلی گرچه در ماه‌های گذشته از اوج خود فاصله زیادی گرفته‌اند، اما تداوم حباب مثبت سکه بهار آزادی نشان می‌دهد که فروشندگان این کالا در برابر افت قیمت طلا در بازارهای جهانی و افت بهای دلار در بازار داخلی مقاومت می‌کنند، ولی در هر حال تردیدی نیست که برای پیش‌بینی روند سکه باید روندهای اونس و دلار را مورد بررسی قرار داد. هر اونس طلا در پایان کار بازارهای جهانی در روز 29 اسفند 1392 روی قیمت 1333 دلار و در انتهای روز یکم فروردین 1393 روی قیمت 1334 دلار ایستاد. این در حالی است که اونس واپسین هفته سال خورشیدی 93 را با نوسان در محدوده 1150 دلار آغاز کرد. به این ترتیب افت قابل توجه ارزش طلا در سالی که گذشت آشکار است. البته اگر روند بازارهای جهانی در سال گذشته میلادی را بررسی کنیم به نتیجه متفاوتی می‌رسیم. علت این تفاوت عدم انطباق شروع سال‌های میلادی و شمسی است که باعث شده اوج‌گیری قیمت طلا به دلیل بحران اوکراین تقریبا از ابتدای سال خورشیدی به حساب آید.
فلز زرد در سال ۲۰۱۴ با وجود افت و خیزهای فراوان دچار ثباتی نسبی بود. اونس در سال ۲۰۱۴ میلادی ۲۲ دلار افت کرد، اما این افت در برابر سقوط سال ۲۰۱۳ کمتر به چشم آمد. اونس سال ۲۰۱۴ را با قیمت ۱۲۰۴ دلار آغاز کرد تا ثبت قیمت نهایی ۱۱۸۲ دلار در آخرین روز کاری سال میلادی، به معنای از دست رفتن ۸۷/ ۱ درصد از ارزش این کالا در افت و خیزهای شدید سال ۲۰۱۴ باشد، اما این ثبات قیمتی نقطه به نقطه به هیچ وجه نشانه ثبات روند این فلز پایه در ماه‌های گذشته نیست. طلا در سال ۲۰۱۴ تحت‌تاثیر عوامل اقتصادی و سیاسی پرشمار بارها با صعود و سقوط روبهرو شد. هر اونس طلا در سال ۲۰۱۴ هم به محدوده ۱۳۸۰ دلار رفت و هم نوسان در محدوده ۱۱۳۰ دلار را تجربه کرد.
مهم‌ترین عامل فشار روی طلا در سال گذشته میلادی گذار بزرگ‌ترین اقتصاد جهان به رونق بود. اقتصاد ایالات‌متحده سال را با احیا شروع کرد و بعد با قوی‌تر شدن این احیا به رونق رسید. رونق اقتصاد آمریکا جذابیت بازارهای بورس را افزایش داد تا جریان سرمایه در بازار فلزهای گرانبها رو به خارج داشته باشد. این رونق به تقویت شدید دلار نیز کمک کرد تا فشار روی طلا بیش از پیش شود. ارزش دلار با بهای کالاهای پایه نسبت مستقیم دارد. خیز دلار از ماه ژوئن 2014 شدت گرفت و همچنان ادامه دارد.
اما طلا و دیگر فلزهای گرانبها و همه بازارهای مالی دیگر در سال ۲۰۱۴ تحت‌تاثیر سیاست نیز بودند. مهم‌ترین عامل سیاسی سال، بحران اوکراین بود که در مقاطعی به شدت به رشد طلا کمک کرد، اما عادت کردن بازارها به این بحران، در نیمه دوم سال از قدرت تاثیر آن کاست. دیگر مسائل سیاسی سال شامل بحران‌های متعدد خاورمیانه به‌خصوص ظهور داعش، حملات به غزه، جنبش «چتر» هنگ‌کنگ و... بود که اثرشان بسیار کوتاه‌مدت‌تر بود. به هر حال تناقض‌های سیاست و اقتصاد از سویی و تناقض‌های موجود در خود این دو میدان باعث افت و خیز شدید بازارهای مالی و از جمله بازار طلا شد تا اونس نوسانی در بازه ۲۵۰ دلاری را تجربه کند؛ ولی نتیجه نهایی نوسان در این بازه بزرگ افت ۲۲ دلاری بود تا دومین سال افت پیاپی طلا رقم خورده باشد.
این برای نخستین بار از سال 1998 بود که طلا دو سال متوالی با کاهش ارزش روبهرو می‌شد. افت وخیزهای سال 2014 چنان یکدیگر را خنثی کردند که باعث ثبات نسبی طلا در سال 2014 شدند، اما طلا در سال 2013 میلادی با سقوط بیش از 450 دلاری از بهای 1657 به بهای 1204 دلار، حدود 28 درصد از ارزش خود را از دست داده بود.
این ارقام برای سال خورشیدی با تفاوت‌هایی ثبت می‌شوند، اما روند کلی همان است. بهار ۹۳ عمدتا فصل خیز گرفتن طلا از سر اثرگذاری بحران‌های ژئوپلیتیک و افت‌های مقطعی از سر ادامه احیای اقتصاد آمریکا بود. تابستان فصل اثرگذاری خیز دلار آمریکا بود. عامل دیگری که در روزهای پاییزی به عوامل کاهشی افزوده شد، سقوط شدید بهای نفت خام بود. سرانجام زمستان فصل کمتر شدن اثر نفت، قوی ماندن اثر دلار و ادامه اثر احیای اقتصاد آمریکا بود.
آنچه در زمستان 93 بیش از هر چیزی در بازارهای مالی جهان جلب توجه کرد، بحث‌های وابسته به نرخ سود فدرال رزرو بود. بانک مرکزی آمریکا که در نیمه دوم سال 2014 از روند احیای بزرگ ترین اقتصاد جهان راضی بود، در ماه اکتبر به سیاست تسهیل کمی که برابر با خرید اوراق قرضه برای تحریک اقتصاد بود، پایان داد. این به آن معنا بود که بازارها می‌توانند در انتظار افزایش نرخ‌های بهره در سال 2015 باشند. سال 2015 با اخبار بدی از چند اقتصاد عمده جهان شروع شد.
تورم منفی در برخی اقتصادها به ویژه اروپا در کنار ضعف قیمت‌های انرژی، فدرال رزرو را درباره افزایش نرخ‌های بهره در ژوئن ۲۰۱۵ محتاط کرد. رسیدن خبر منفی شدن تورم آمریکا هم دلیل دیگری بر تشدید احتیاط بود. تورم ایالات‌متحده، تنها کشوری که اقتصاد ۲۰۱۵ به آن امید بسته است، در ماه ژانویه منفی شد. (اعلام این داده با حدود نیم ماه تاخیر زمانی انجام گرفت.) شاخص بهای مصرف‌کننده آمریکا در ژانویه نسبت به ماه دسامبر ۷/ ۰ درصد و در مقیاس سالانه ۱/ ۰ درصد افت داشت که اقتصاد آمریکا را در وضعیت تورم معکوس قرار داد. معکوس شدن تورم سالانه بزرگ‌ترین اقتصاد جهان برای نخستین بار از سال ۲۰۰۹ اتفاق افتاد، تا احتمال بازگشت بحران بار دیگر به ذهن‌ها بیاید.
این آمار بود که تردید جنت یلن، رئیس محتاط فدرال رزرو برای افزایش نرخ‌های بهره را تشدید کرد. با این حال مثبت ماندن تورم هسته و تاثیر پذیرفتن تورم از سقوط بهای انرژی، عواملی بودند که باعث شدند خوش‌بینی‌ها یکسره نابود نشوند.
به این ترتیب هراس از آماده نبودن اقتصاد آمریکا برای افزایش نرخ‌های بهره همه را متوجه دومین گزارش اشتغالزایی ایالات‌متحده در سال جاری میلادی کرد، اما گزارش میزان اشتغالزایی در بخش غیرکشاورزی آمریکا در ماه فوریه بار دیگر بحث افزایش نرخ‌های بهره را جدی کرد. ایجاد ۲۹۵ هزار شغل در دومین ماه سال ۲۰۱۵ باعث شد تا برخی کارشناسان از افزایش نرخ‌های بهره در ژوئن ۲۰۱۵ بگویند گرچه برخی معتقدند که این امر ممکن است تا انتهای تابستان زمان ببرد.
مساله اینجا است که افزایش نرخ‌های بهره فدرال رزرو، تمام بازارهای مالی جهان را تحت‌تاثیر قرار خواهد داد. آنچه در سال 94 برای طلا از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، زمان این افزایش است. افزایش نرخ‌های بهره به نفع دلار تمام خواهد شد و تقویت بیش از پیش دلار می‌تواند به ضرر طلا تمام شود. شاخص دلار که این ارز را مقابل 6 ارز عمده جهانی مقایسه می‌کند در آخرین روزهای سال 93 از مرز 100 واحد گذشت تا در بالاترین سطح خود در 12 سال گذشته قرار گرفته باشد. پس ادامه احیای اقتصاد آمریکا به همراه تقویت ارزش دلار می‌تواند روزهای سختی را برای طلا در سال 2015 میلادی و سال 94 خورشیدی رقم بزند.
تنها دو عامل هستند که بالقوه می‌توانند ارزش طلا را بالا ببرند، گرچه هیچ یک از این دو عامل هم به نظر توان زیادی در بازسازی چهره فنی بازار فلزهای گرانبها ندارند.
میزان تقاضای آسیا ضعیف‌تر از آن است که بتواند فلز زرد را بالا بکشد و عادت کردن بازارها به تحولات نگران‌کننده ژئوپلیتیک هم از قدرت افزایش‌های سیاسی بازار کاسته است. در ماه‌های پیش رو اخبار حوزه سیاست بین‌الملل ممکن است بتواند در مقاطعی اونس را خیز دهد، اما آنچه می‌تواند به ترمیم چشم انداز فنی و بنیادین طلا کمک کند، رسیدن اخبار بسیار بد از اقتصاد آمریکا است که آن هم دور از ذهن است، اما نگرانی‌های اقتصادی و بحران‌های ژئوپلیتیک می‌تواند نظر عاشقان فلز زرد را تامین کند.
علاوه‌بر اینها برخی به عواملی مانند افزایش تقاضای آسیا، افزایش قیمت پس از ورشکستگی برخی شرکت‌های معدنی به‌دلیل سطوح پایین قیمتی و... اشاره می‌کنند. کاهش ذخایر طلا در صندوق‌های سرمایه‌گذاری طلا هم نشان می‌دهد که طلا ماه‌های سختی پیش رو خواهد داشت.
بازار سکه داخلی علاوه‌بر اونس تحت‌تاثیر بهای دلار در بازار آزاد نیز است و این امر پیش‌بینی روند آن را پیچیده‌تر می‌کند.
سکه بهار آزادی در سال ۹۳ از قیمت ۹۵۱ هزار تومان در نخستین روز کاری(۵ فروردین) به قیمت ۹۴۰ هزار تومان در آخرین سه‌شنبه سال رسید. این افت ۱۱ هزار تومانی که نتیجه افت و خیزهای فراوان بود، برابر با افت ۱/ ۱ درصدی این کالا است. سکه در آخرین روزهای سال با حفظ حباب مثبت خود، در برابر افت متناسب با کاهش ارزش اونس و دلار مقاومت کرد، مقاومتی که ردگیری آن در سال آینده حائز اهمیت است.
درهرحال با در اختیار داشتن سناریوهای موجود برای بازار اونس، تعیین سناریوهای بازار سکه به سناریوهای بازار ارز نیاز خواهد داشت، سناریوهایی که در نوشته‌ای دیگر در همین ویژه‌نامه در اختیار دارید.
فلز زرد در سال ۲۰۱۴ با وجود افت و خیزهای فراوان دچار ثباتی نسبی بود. اونس در سال ۲۰۱۴ میلادی ۲۲ دلار افت کرد، اما این افت در برابر سقوط سال ۲۰۱۳ کمتر به چشم آمد. اونس سال ۲۰۱۴ را با قیمت ۱۲۰۴ دلار آغاز کرد تا ثبت قیمت نهایی ۱۱۸۲ دلار در آخرین روز کاری سال میلادی، به معنای از دست رفتن ۸۷/ ۱ درصد از ارزش این کالا در افت و خیزهای شدید سال ۲۰۱۴ باشد، اما این ثبات قیمتی نقطه به نقطه به هیچ وجه نشانه ثبات روند این فلز پایه در ماه‌های گذشته نیست. طلا در سال ۲۰۱۴ تحت‌تاثیر عوامل اقتصادی و سیاسی پرشمار بارها با صعود و سقوط روبهرو شد. هر اونس طلا در سال ۲۰۱۴ هم به محدوده ۱۳۸۰ دلار رفت و هم نوسان در محدوده ۱۱۳۰ دلار را تجربه کرد.
مهم‌ترین عامل فشار روی طلا در سال گذشته میلادی گذار بزرگ‌ترین اقتصاد جهان به رونق بود. اقتصاد ایالات‌متحده سال را با احیا شروع کرد و بعد با قوی‌تر شدن این احیا به رونق رسید. رونق اقتصاد آمریکا جذابیت بازارهای بورس را افزایش داد تا جریان سرمایه در بازار فلزهای گرانبها رو به خارج داشته باشد. این رونق به تقویت شدید دلار نیز کمک کرد تا فشار روی طلا بیش از پیش شود. ارزش دلار با بهای کالاهای پایه نسبت مستقیم دارد. خیز دلار از ماه ژوئن 2014 شدت گرفت و همچنان ادامه دارد.
اما طلا و دیگر فلزهای گرانبها و همه بازارهای مالی دیگر در سال ۲۰۱۴ تحت‌تاثیر سیاست نیز بودند. مهم‌ترین عامل سیاسی سال، بحران اوکراین بود که در مقاطعی به شدت به رشد طلا کمک کرد، اما عادت کردن بازارها به این بحران، در نیمه دوم سال از قدرت تاثیر آن کاست. دیگر مسائل سیاسی سال شامل بحران‌های متعدد خاورمیانه به‌خصوص ظهور داعش، حملات به غزه، جنبش «چتر» هنگ‌کنگ و... بود که اثرشان بسیار کوتاه‌مدت‌تر بود. به هر حال تناقض‌های سیاست و اقتصاد از سویی و تناقض‌های موجود در خود این دو میدان باعث افت و خیز شدید بازارهای مالی و از جمله بازار طلا شد تا اونس نوسانی در بازه ۲۵۰ دلاری را تجربه کند؛ ولی نتیجه نهایی نوسان در این بازه بزرگ افت ۲۲ دلاری بود تا دومین سال افت پیاپی طلا رقم خورده باشد.
این برای نخستین بار از سال 1998 بود که طلا دو سال متوالی با کاهش ارزش روبهرو می‌شد. افت وخیزهای سال 2014 چنان یکدیگر را خنثی کردند که باعث ثبات نسبی طلا در سال 2014 شدند، اما طلا در سال 2013 میلادی با سقوط بیش از 450 دلاری از بهای 1657 به بهای 1204 دلار، حدود 28 درصد از ارزش خود را از دست داده بود.
این ارقام برای سال خورشیدی با تفاوت‌هایی ثبت می‌شوند، اما روند کلی همان است. بهار ۹۳ عمدتا فصل خیز گرفتن طلا از سر اثرگذاری بحران‌های ژئوپلیتیک و افت‌های مقطعی از سر ادامه احیای اقتصاد آمریکا بود. تابستان فصل اثرگذاری خیز دلار آمریکا بود. عامل دیگری که در روزهای پاییزی به عوامل کاهشی افزوده شد، سقوط شدید بهای نفت خام بود. سرانجام زمستان فصل کمتر شدن اثر نفت، قوی ماندن اثر دلار و ادامه اثر احیای اقتصاد آمریکا بود.
آنچه در زمستان 93 بیش از هر چیزی در بازارهای مالی جهان جلب توجه کرد، بحث‌های وابسته به نرخ سود فدرال رزرو بود. بانک مرکزی آمریکا که در نیمه دوم سال 2014 از روند احیای بزرگ ترین اقتصاد جهان راضی بود، در ماه اکتبر به سیاست تسهیل کمی که برابر با خرید اوراق قرضه برای تحریک اقتصاد بود، پایان داد. این به آن معنا بود که بازارها می‌توانند در انتظار افزایش نرخ‌های بهره در سال 2015 باشند. سال 2015 با اخبار بدی از چند اقتصاد عمده جهان شروع شد.
تورم منفی در برخی اقتصادها به ویژه اروپا در کنار ضعف قیمت‌های انرژی، فدرال رزرو را درباره افزایش نرخ‌های بهره در ژوئن ۲۰۱۵ محتاط کرد. رسیدن خبر منفی شدن تورم آمریکا هم دلیل دیگری بر تشدید احتیاط بود. تورم ایالات‌متحده، تنها کشوری که اقتصاد ۲۰۱۵ به آن امید بسته است، در ماه ژانویه منفی شد. (اعلام این داده با حدود نیم ماه تاخیر زمانی انجام گرفت.) شاخص بهای مصرف‌کننده آمریکا در ژانویه نسبت به ماه دسامبر ۷/ ۰ درصد و در مقیاس سالانه ۱/ ۰ درصد افت داشت که اقتصاد آمریکا را در وضعیت تورم معکوس قرار داد. معکوس شدن تورم سالانه بزرگ‌ترین اقتصاد جهان برای نخستین بار از سال ۲۰۰۹ اتفاق افتاد، تا احتمال بازگشت بحران بار دیگر به ذهن‌ها بیاید.
این آمار بود که تردید جنت یلن، رئیس محتاط فدرال رزرو برای افزایش نرخ‌های بهره را تشدید کرد. با این حال مثبت ماندن تورم هسته و تاثیر پذیرفتن تورم از سقوط بهای انرژی، عواملی بودند که باعث شدند خوش‌بینی‌ها یکسره نابود نشوند.
به این ترتیب هراس از آماده نبودن اقتصاد آمریکا برای افزایش نرخ‌های بهره همه را متوجه دومین گزارش اشتغالزایی ایالات‌متحده در سال جاری میلادی کرد، اما گزارش میزان اشتغالزایی در بخش غیرکشاورزی آمریکا در ماه فوریه بار دیگر بحث افزایش نرخ‌های بهره را جدی کرد. ایجاد ۲۹۵ هزار شغل در دومین ماه سال ۲۰۱۵ باعث شد تا برخی کارشناسان از افزایش نرخ‌های بهره در ژوئن ۲۰۱۵ بگویند گرچه برخی معتقدند که این امر ممکن است تا انتهای تابستان زمان ببرد.
مساله اینجا است که افزایش نرخ‌های بهره فدرال رزرو، تمام بازارهای مالی جهان را تحت‌تاثیر قرار خواهد داد. آنچه در سال 94 برای طلا از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، زمان این افزایش است. افزایش نرخ‌های بهره به نفع دلار تمام خواهد شد و تقویت بیش از پیش دلار می‌تواند به ضرر طلا تمام شود. شاخص دلار که این ارز را مقابل 6 ارز عمده جهانی مقایسه می‌کند در آخرین روزهای سال 93 از مرز 100 واحد گذشت تا در بالاترین سطح خود در 12 سال گذشته قرار گرفته باشد. پس ادامه احیای اقتصاد آمریکا به همراه تقویت ارزش دلار می‌تواند روزهای سختی را برای طلا در سال 2015 میلادی و سال 94 خورشیدی رقم بزند.
تنها دو عامل هستند که بالقوه می‌توانند ارزش طلا را بالا ببرند، گرچه هیچ یک از این دو عامل هم به نظر توان زیادی در بازسازی چهره فنی بازار فلزهای گرانبها ندارند.
میزان تقاضای آسیا ضعیف‌تر از آن است که بتواند فلز زرد را بالا بکشد و عادت کردن بازارها به تحولات نگران‌کننده ژئوپلیتیک هم از قدرت افزایش‌های سیاسی بازار کاسته است. در ماه‌های پیش رو اخبار حوزه سیاست بین‌الملل ممکن است بتواند در مقاطعی اونس را خیز دهد، اما آنچه می‌تواند به ترمیم چشم انداز فنی و بنیادین طلا کمک کند، رسیدن اخبار بسیار بد از اقتصاد آمریکا است که آن هم دور از ذهن است، اما نگرانی‌های اقتصادی و بحران‌های ژئوپلیتیک می‌تواند نظر عاشقان فلز زرد را تامین کند.
علاوه‌بر اینها برخی به عواملی مانند افزایش تقاضای آسیا، افزایش قیمت پس از ورشکستگی برخی شرکت‌های معدنی به‌دلیل سطوح پایین قیمتی و... اشاره می‌کنند. کاهش ذخایر طلا در صندوق‌های سرمایه‌گذاری طلا هم نشان می‌دهد که طلا ماه‌های سختی پیش رو خواهد داشت.
بازار سکه داخلی علاوه‌بر اونس تحت‌تاثیر بهای دلار در بازار آزاد نیز است و این امر پیش‌بینی روند آن را پیچیده‌تر می‌کند.
سکه بهار آزادی در سال ۹۳ از قیمت ۹۵۱ هزار تومان در نخستین روز کاری(۵ فروردین) به قیمت ۹۴۰ هزار تومان در آخرین سه‌شنبه سال رسید. این افت ۱۱ هزار تومانی که نتیجه افت و خیزهای فراوان بود، برابر با افت ۱/ ۱ درصدی این کالا است. سکه در آخرین روزهای سال با حفظ حباب مثبت خود، در برابر افت متناسب با کاهش ارزش اونس و دلار مقاومت کرد، مقاومتی که ردگیری آن در سال آینده حائز اهمیت است.
درهرحال با در اختیار داشتن سناریوهای موجود برای بازار اونس، تعیین سناریوهای بازار سکه به سناریوهای بازار ارز نیاز خواهد داشت، سناریوهایی که در نوشته‌ای دیگر در همین ویژه‌نامه در اختیار دارید.
ارسال نظر