جادوی بدنسـازی؛ مخرب یا سازنده؟
آزاده باقری وارد هر محله‌ای بشوید در کنار سوپرمارکت‌ها و بنگاه‌های املاک؛ باشگاه‌های بدنسازی هم خودنمایی می‌کنند و تقریبا تبدیل به جزو جدایی‌ناپذیر محله‌ها شده‌اند. باشگاه‌هایی که مشتری‌های فراوانی هم دارند چه خانم ها و چه آقایان به امید داشتن بدنی متناسب و خوش‌فرم در این باشگاه‌ها ثبت‌نام می‌کنند. در این میان آنچه باعث نگرانی از رشد تعداد این باشگاه‌ها و اتفاقاتی که در آنها رخ می‌دهد می‌شود، مصرف نادرست و اشتباه مکمل‌های غذایی و هورمون‌هایی است که بی‌برنامه و بدون نظارت افراد متخصص در این مکان‌ها تجویز می‌شوند.
آزاده باقری وارد هر محله‌ای بشوید در کنار سوپرمارکت‌ها و بنگاه‌های املاک؛ باشگاه‌های بدنسازی هم خودنمایی می‌کنند و تقریبا تبدیل به جزو جدایی‌ناپذیر محله‌ها شده‌اند. باشگاه‌هایی که مشتری‌های فراوانی هم دارند چه خانم ها و چه آقایان به امید داشتن بدنی متناسب و خوش‌فرم در این باشگاه‌ها ثبت‌نام می‌کنند. در این میان آنچه باعث نگرانی از رشد تعداد این باشگاه‌ها و اتفاقاتی که در آنها رخ می‌دهد می‌شود، مصرف نادرست و اشتباه مکمل‌های غذایی و هورمون‌هایی است که بی‌برنامه و بدون نظارت افراد متخصص در این مکان‌ها تجویز می‌شوند. همین موضوع هم باعث شده تا افرادی که به باشگاه‌های بدنسازی می‌روند با وجود پرداخت هزینه‌های هنگفت به ایده‌آل‌های خود نرسند و از آن بدتر در ارگان هایی مانند قلب، کبد، کلیه و حتی اعصابشان دچار اختلالات جبران‌ناپذیری شوند.
وقتی مکمل غذایی به وعده غذایی تبدیل می‌شود
یک مربی بدنساز مصرف مکمل‌های غذایی را در صورتی که با نظارت مربی و متخصص تغدیه باشد بدون مشکل دانسته و توضیح می‌دهد: «مکمل غذایی یک ماده پذیرفته شده در دنیای ورزش است اما این مکمل غذایی باید زیرنظر متخصص تغذیه و مربی بدنساز و نه به شکل سرخود مصرف شود. مشکل اساسی که در این میان وجود دارد گرایش به سمت موادی است که به شکل قاچاق وارد کشور می‌شوند و مجوز وزارت بهداشت ندارند. این محصولات قاچاق در حالی وارد کشور می‌شوند که به راحتی و با استفاده از چند نرم‌افزار کامپیوتری نام و تصویر برندهای معتبر و معروف روی بسته‌های آنان حک می‌شود. متاسفانه اکثر جنس‌های قاچاق شیرخشک و چند هورمون در خود دارند که به هیچ عنوان تاثیر مثبتی بر روی بدن مصرف‌کنندگان ندارد.»
این مربی بدنساز که کارشناس رشته تربیت بدنی نیز هست ادامه می‌دهد: «اگر بدن انسان در روز به 120 گرم پروتئین نیاز دارد، بخشی از آن باید از غذا گرفته شود و بخشی از آن را هم اگر نیاز باشد که معمولا برای ورزشکارهای حرفه‌ای نیاز است از طریق مکمل‌ها به بدن می‌رسانند که اسم مکمل روی آن است؛ یعنی تکمیل‌کننده غذا. اما متاسفانه حالا این اتفاق برعکس شده است؛ یعنی مکمل به جای اینکه کامل‌کننده باشد به وعده غذایی تبدیل شده است.»
غلبه عقاید شخصی بر واقعیت
پوریا جراحی، مربی بدنساز آگاه نبودن مصرف‌کنندگان مکمل‌های غذایی را یکی از مشکلات مهم در ورزش بدنسازی ارزیابی می‌کند و می‌گوید: « معمولا عقاید شخصی در میان جوانان ما بر واقعیت‌ها غلبه زیادی دارد این در حالی است که ورزشکارهای حرفه‌ای در دنیا، علمی و حساب شده جلو می‌روند زیرا مصرف دوزهای بالا باعث مشکل می‌شود. در کل هر چیزی چه بیش از اندازه چه به میزان کم استفاده شود، عوارض خاص خود را دارد. بنابراین مکمل‌های غذایی هم باید به اندازه استفاده شوند.»جراحی در میان مکمل‌های غذایی مصرف مواد پروتئینی را دارای حساسیت بیشتری می‌داند و می‌گوید: «پروتئین‌ها باید بسیار حساب شده‌تر و زیر نظر متخصص و مربی صورت بگیرد. ورزشکارها فکر می‌کنند عضله یعنی فقط پروتئین در حالی که اینطور نیست. برای همین به مصرف پروتئین بسیار اعتقاد دارند و به خاطر همین باور اشتباه مصرف خیلی بالا و بدون حساب و کتاب دارند و فکر می‌کنند هرچقدر بیشتر بخورند، بهتر است.»
کلیه‌ها و کبد، قربانیان اصلی
جراحی در مورد عوارض جانبی مصرف اشتباه و بیش از اندازه مکمل‌های غذایی می‌گوید: «بیشترین آسیب استفاده نادرست به کبد و بعد از آن کلیه است. پروتئین زیاد آب زیاد می‌خواهد و معمولا مصرف بالای پروتئین با آب زیاد همراه نیست. به همین دلیل آب بدن هم کم می‌شود و دفع مواد به کلیه‌ها فشار می‌آورد و در دراز مدت آسیب‌زا می شود.»
تیغ دو لبه‌ای به نام هورمون رشد
این کارشناس تربیت‌بدنی در ادامه یکی دیگر از معضلات رشته بدنسازی را مصرف غلط و اشتباه مواد هورمونی می‌داند و می‌گوید: «مصرف مواد هورمونی بیشترین مشکل را بعد از مکمل‌های غذایی ایجاد می‌کنند. استفاده نادرست از این هورمون‌ها عوارض جبران‌ناپذیری مانند اختلال سیستم عصبی، مرگ ناگهانی، بالا رفتن انسولین بدن، مشکلات قلبی و عروقی را به همراه می‌آورد. به عنوان مثال مصرف هورمون رشد یا سوماتروپین که حالا در میان بدنسازها بسیار شایع شده است، در واقع یکی از هورمون‌های طبیعی بدن انسان است که برای رشد استخوان مفید است اما از طرفی چربی را کم و بافت عضلانی را افزایش می‌دهد. همین هم دلیلی شده که ورزشکارها سراغ این ماده می‌روند اما شاید از تمام عوارض آن اطلاع ندارند.» جراحی ادامه می‌دهد: «این هورمون دو اثر مثبت دارد که درباره آن به شکل اغراق شده‌ای تبلیغ می‌شود. اما اثرات منفی آن بسیار بیشتر است تا آنجا که این دو اثر مثبت در کنار اثرات منفی به هیچ عنوان نمی‌ارزد. عوارضی که این مواد روی بدن می‌گذارد بلندمدت است و مصرف بی‌رویه این مواد 2 تا 10 سال بعد نتیجه سوء خود را نشان می‌دهد که شامل دیابت، کم کاری تیروئید، آکرومگالی، بزرگ شدن کلیه‌ها، افزایش حجم عضلات قلب می‌شود.»
باشگاه‌های بدنسازی ویژه هر رشته ورزشی ایجاد شود
به گفته این مربی بدنساز اگر تمرین‌های فیزیکی درست نباشند به جای سازگاری، عدم سازگاری در پی خواهند داشت: «اصول تمرینی به قدری گسترده است که هیچ‌کس نمی‌تواند ادعا کند تمام اصول را می‌داند. یک برنامه تمرینی اصولی باید چیزی نزدیک به 50 فاکتور را دارا باشد. خیلی‌ها نمی‌دانند این 50 فاکتور چیست، فاکتورهایی که البته برای هر رشته ورزشی متفاوت هستند.»جراحی در پاسخ به این سوال که باشگاه‌های بدنسازی تا چه حد به شکل اصولی و حرفه ای کار می‌کنند، می‌گوید: «علم ورزش یک علم نوپاست و کمتر از 100 سال سابقه دارد. برای همین قطعا به بسیاری از سوالات آن پاسخ داده نشده است و همچنان به تحقیق و پژوهش‌های مستمر نیاز دارد. برای همین خلاء هایی وجود دارد که باعث شده هر کس برای خودش ادعایی کند. بسیاری از سوالات هم پاسخ داده شده اما به آن توجه نمی‌کنیم. باشگاه‌هایی که الان وجود دارند رویکردشان بادی بیلدینگ و پرورش اندام است. در صورتی که بدنسازی ویژه هر رشته ورزشی کاملا با هم متفاوت است. بحث تندرستی و سلامتی هم کاملا متفاوت است اما هر کس می‌خواهد بدنی سالم داشته باشد به این باشگاه‌ها مراجعه می‌کند. در واقع بهتر است باشگاه‌های بدنسازی ویژه هر ورزش به وجود بیاید، در این صورت حتی اگر متخصصانی که در این زمینه تا حدودی تسلط دارند هم ورود پیدا کنند، خوب است. به این ترتیب افراد حتی اگر تخصص و دانش کافی نداشته باشند با آزمون و خطاهایی روبه‌رو می‌شوند که بهتر از این است که وارد باشگاه‌های بدنسازی شوند که هیچ تخصصی ندارند.»
وقتی مکمل غذایی به وعده غذایی تبدیل می‌شود
یک مربی بدنساز مصرف مکمل‌های غذایی را در صورتی که با نظارت مربی و متخصص تغدیه باشد بدون مشکل دانسته و توضیح می‌دهد: «مکمل غذایی یک ماده پذیرفته شده در دنیای ورزش است اما این مکمل غذایی باید زیرنظر متخصص تغذیه و مربی بدنساز و نه به شکل سرخود مصرف شود. مشکل اساسی که در این میان وجود دارد گرایش به سمت موادی است که به شکل قاچاق وارد کشور می‌شوند و مجوز وزارت بهداشت ندارند. این محصولات قاچاق در حالی وارد کشور می‌شوند که به راحتی و با استفاده از چند نرم‌افزار کامپیوتری نام و تصویر برندهای معتبر و معروف روی بسته‌های آنان حک می‌شود. متاسفانه اکثر جنس‌های قاچاق شیرخشک و چند هورمون در خود دارند که به هیچ عنوان تاثیر مثبتی بر روی بدن مصرف‌کنندگان ندارد.»
این مربی بدنساز که کارشناس رشته تربیت بدنی نیز هست ادامه می‌دهد: «اگر بدن انسان در روز به 120 گرم پروتئین نیاز دارد، بخشی از آن باید از غذا گرفته شود و بخشی از آن را هم اگر نیاز باشد که معمولا برای ورزشکارهای حرفه‌ای نیاز است از طریق مکمل‌ها به بدن می‌رسانند که اسم مکمل روی آن است؛ یعنی تکمیل‌کننده غذا. اما متاسفانه حالا این اتفاق برعکس شده است؛ یعنی مکمل به جای اینکه کامل‌کننده باشد به وعده غذایی تبدیل شده است.»
غلبه عقاید شخصی بر واقعیت
پوریا جراحی، مربی بدنساز آگاه نبودن مصرف‌کنندگان مکمل‌های غذایی را یکی از مشکلات مهم در ورزش بدنسازی ارزیابی می‌کند و می‌گوید: « معمولا عقاید شخصی در میان جوانان ما بر واقعیت‌ها غلبه زیادی دارد این در حالی است که ورزشکارهای حرفه‌ای در دنیا، علمی و حساب شده جلو می‌روند زیرا مصرف دوزهای بالا باعث مشکل می‌شود. در کل هر چیزی چه بیش از اندازه چه به میزان کم استفاده شود، عوارض خاص خود را دارد. بنابراین مکمل‌های غذایی هم باید به اندازه استفاده شوند.»جراحی در میان مکمل‌های غذایی مصرف مواد پروتئینی را دارای حساسیت بیشتری می‌داند و می‌گوید: «پروتئین‌ها باید بسیار حساب شده‌تر و زیر نظر متخصص و مربی صورت بگیرد. ورزشکارها فکر می‌کنند عضله یعنی فقط پروتئین در حالی که اینطور نیست. برای همین به مصرف پروتئین بسیار اعتقاد دارند و به خاطر همین باور اشتباه مصرف خیلی بالا و بدون حساب و کتاب دارند و فکر می‌کنند هرچقدر بیشتر بخورند، بهتر است.»
کلیه‌ها و کبد، قربانیان اصلی
جراحی در مورد عوارض جانبی مصرف اشتباه و بیش از اندازه مکمل‌های غذایی می‌گوید: «بیشترین آسیب استفاده نادرست به کبد و بعد از آن کلیه است. پروتئین زیاد آب زیاد می‌خواهد و معمولا مصرف بالای پروتئین با آب زیاد همراه نیست. به همین دلیل آب بدن هم کم می‌شود و دفع مواد به کلیه‌ها فشار می‌آورد و در دراز مدت آسیب‌زا می شود.»
تیغ دو لبه‌ای به نام هورمون رشد
این کارشناس تربیت‌بدنی در ادامه یکی دیگر از معضلات رشته بدنسازی را مصرف غلط و اشتباه مواد هورمونی می‌داند و می‌گوید: «مصرف مواد هورمونی بیشترین مشکل را بعد از مکمل‌های غذایی ایجاد می‌کنند. استفاده نادرست از این هورمون‌ها عوارض جبران‌ناپذیری مانند اختلال سیستم عصبی، مرگ ناگهانی، بالا رفتن انسولین بدن، مشکلات قلبی و عروقی را به همراه می‌آورد. به عنوان مثال مصرف هورمون رشد یا سوماتروپین که حالا در میان بدنسازها بسیار شایع شده است، در واقع یکی از هورمون‌های طبیعی بدن انسان است که برای رشد استخوان مفید است اما از طرفی چربی را کم و بافت عضلانی را افزایش می‌دهد. همین هم دلیلی شده که ورزشکارها سراغ این ماده می‌روند اما شاید از تمام عوارض آن اطلاع ندارند.» جراحی ادامه می‌دهد: «این هورمون دو اثر مثبت دارد که درباره آن به شکل اغراق شده‌ای تبلیغ می‌شود. اما اثرات منفی آن بسیار بیشتر است تا آنجا که این دو اثر مثبت در کنار اثرات منفی به هیچ عنوان نمی‌ارزد. عوارضی که این مواد روی بدن می‌گذارد بلندمدت است و مصرف بی‌رویه این مواد 2 تا 10 سال بعد نتیجه سوء خود را نشان می‌دهد که شامل دیابت، کم کاری تیروئید، آکرومگالی، بزرگ شدن کلیه‌ها، افزایش حجم عضلات قلب می‌شود.»
باشگاه‌های بدنسازی ویژه هر رشته ورزشی ایجاد شود
به گفته این مربی بدنساز اگر تمرین‌های فیزیکی درست نباشند به جای سازگاری، عدم سازگاری در پی خواهند داشت: «اصول تمرینی به قدری گسترده است که هیچ‌کس نمی‌تواند ادعا کند تمام اصول را می‌داند. یک برنامه تمرینی اصولی باید چیزی نزدیک به 50 فاکتور را دارا باشد. خیلی‌ها نمی‌دانند این 50 فاکتور چیست، فاکتورهایی که البته برای هر رشته ورزشی متفاوت هستند.»جراحی در پاسخ به این سوال که باشگاه‌های بدنسازی تا چه حد به شکل اصولی و حرفه ای کار می‌کنند، می‌گوید: «علم ورزش یک علم نوپاست و کمتر از 100 سال سابقه دارد. برای همین قطعا به بسیاری از سوالات آن پاسخ داده نشده است و همچنان به تحقیق و پژوهش‌های مستمر نیاز دارد. برای همین خلاء هایی وجود دارد که باعث شده هر کس برای خودش ادعایی کند. بسیاری از سوالات هم پاسخ داده شده اما به آن توجه نمی‌کنیم. باشگاه‌هایی که الان وجود دارند رویکردشان بادی بیلدینگ و پرورش اندام است. در صورتی که بدنسازی ویژه هر رشته ورزشی کاملا با هم متفاوت است. بحث تندرستی و سلامتی هم کاملا متفاوت است اما هر کس می‌خواهد بدنی سالم داشته باشد به این باشگاه‌ها مراجعه می‌کند. در واقع بهتر است باشگاه‌های بدنسازی ویژه هر ورزش به وجود بیاید، در این صورت حتی اگر متخصصانی که در این زمینه تا حدودی تسلط دارند هم ورود پیدا کنند، خوب است. به این ترتیب افراد حتی اگر تخصص و دانش کافی نداشته باشند با آزمون و خطاهایی روبه‌رو می‌شوند که بهتر از این است که وارد باشگاه‌های بدنسازی شوند که هیچ تخصصی ندارند.»
ارسال نظر