کارت زردی برای توسعه اینترنت
در حالی که این روزها همچون چند سال گذشته کاربران از سرعت پایین و بی‌کیفیت سرویس اینترنت خود شکایت دارند چندی پیش برخی نمایندگان مجلس، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات را به‌خاطر گرانی سرویس اینترنت، ‌توسعه این سرویس و عدم راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات مورد انتقاد قرار دادند در آخر نیز به دلیل آنچه « قانع‌کننده نبودن جواب‌های محمود واعظی به این سوالات» عنوان شد او یازدهمین کارت زرد را از مجلس شورای اسلامی دریافت کرد. محمود واعظی در شرایطی مورد انتقاد مجلسیان قرار گرفته که به باور بسیاری از فعالان حوزه اینترنت اگر او طی یک سال و چند ماه گذشته میزان پهنای باند بین‌الملل را افزایش نمی‌‌داد،‌ کشور با وضعیت بدی روبه‌رو می‌شد. محمود واعظی وزیر ارتباطات و فناوری دولت یازدهم در شرایطی کلید این وزارتخانه را در دست گرفت که از جمله وعده‌هایش حل مشکل سرعت و کیفیت اینترنت بود. هرچند طی یک‌سال اخیر تفاوتی در کیفیت سرویس کاربران ایرانی احساس نشده است، اما کارشناسان اینترنتی اعلام می‌کنند که واعظی با تشکیل یک کارگروه ویژه در حال حل مرحله‌به‌مرحله معضل اینترنت در کشور است.
پاسخ وزیر به انتقادات
محمود واعظی به‌عنوان وزیر ارتباطات دولت یازدهم در حالی کار خود را در این وزارتخانه شروع کرد که براساس گزارش‌های منتشر شده این وزارتخانه از تمام برنامه‌های توسعه‌ای خود عقب مانده بود. حالا هم او به‌خاطر همین برنامه‌های عقب افتاده دولت نهم و دهم مورد انتقاد برخی نمایندگان مجلس قرار گرفته است.
کمیسیون فرهنگی مجلس در گزارش رسیدگی به سوالات وزیر ارتباطات آورده است که در ماده دو قانون برنامه پنجم تکلیفی را درباره لزوم ارائه پیوست فرهنگی برای طرح‌های مهم معین کرده است، آیا پیوست فرهنگی برای این طرح مهم ارائه شده است؟ و چرا در توسعه پهنای باند به توانایی و ظرفیت‌های داخلی اهمیت داده نمی‌شود؟
نصرالله پژمانفر، نماینده مردم مشهد و کلات در مجلس شورای اسلامی در جریان طرح سوال خود از محمود واعظی گفته بود: در بحث شبکه ملی اطلاعات که می‌تواند تهدیدها را به فرصت تبدیل کند مجلس هر سال عدد و رقم زیادی بابت این موضوع پیش‌بینی می‌کند، اما وزارت ارتباطات به‌جز چند اسلاید و پاورپوینت چیز دیگری به مجلس ارائه نمی‌دهد و آنچه ما مشاهده می‌کنیم این است که کار بیش از پنج درصد جلو نرفته است. همچنین اینترنت امری ضروری و جدایی‌ناپذیر برای زندگی امروز مردم به‌شمار می‌رود، اما اینترنت ما امروز همراه با شبکه ملی اطلاعات نشده است و این موضوع موجب تحمیل هزینه‌ای زیاد برای کاری بی‌کیفیت به مردم شده است و ما 10 برابر آنچه ارائه می‌کنیم، هزینه به مردم تحمیل می‌شود.
اما واعظی در مجلس و در پاسخ به انتقادات برخی نمایندگان درخصوص وضعیت توسعه پهنای باند و عدم راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات گفته بود: هنگامی که مسوولیت وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات را پذیرفتم متوجه شدم که از تمام تکالیف برنامه پنجم برعهده این وزارتخانه تنها ۱۴ درصد انجام شده است؛ در‌صورتی‌که بنده متعهد شده ام تا پایان سال ۹۴ این تکالیف را انجام دهم. وی در ادامه افزوده بود از سویی برخی انتقاد می‌کنند چرا پهنای باند افزایش یافته و از طرفی سوال می‌کنند چرا شبکه ملی اطلاعات پیشرفت کاری نداشته است که شبکه ملی اطلاعات را بدون اضافه کردن پهنای باند نمی‌توان اجرا کرد.
آمارهای منتشر شده نشان می‌دهد وضعیت دسترسی اینترنت طی یک سال و چند ماه گذشته و در مدت وزارت محمود واعظی با افزایش قابل توجهی همراه بوده است؛ به‌طوری‌که میزان کاربران اینترنتی از 2 میلیون نفر به 4 میلیون نفر افزایش پیدا کرده است. همچنین پهنای باند داخل کشور که در دولت دهم،‌ 500 گیگابایت بر ثانیه بوده حالا به 2400 گیگابایت بر ثانیه افزایش یافته است.
همچنین پهنای باند بین‌الملل ۷۱ گیگابایت بر ثانیه بوده است در حالی که امروز این عدد به ۱۷۰ گیگابایت بر ثانیه رسیده است.
امید برای سرعت و کیفیت بهتر
وزیر ارتباطات درهای اینترنت را می‌گشاید؟ این اصلی‌ترین سوال کارشناسان و فعالان حوزه فاوا بعد از روی کار آمدن محمود واعظی، به‌عنوان وزیر ارتباطات دولت یازدهم بود.
حل مشکلات بخش اینترنت کشور یکی از وعده‌های دولت یازدهم بود؛ به‌طوری‌که حسن روحانی به‌عنوان یکی از نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری یازدهم، با اعلام اینکه سرعت اینترنت در کشور در شان شهروندان ایرانی نیست، از جمله شعارهای انتخاباتی‌اش را به حل معضل همیشگی اختلال و سرعت پایین اینترنت پرسرعت در کشور اختصاص داد. بر همین اساس بسیاری از کاربران اینترنتی امیدوار بودند با تغییر دولت و در همین راستا تغییر مدیران وزارت ارتباطات فصل جدید در این خصوص آغاز شود.
وقتی محمود واعظی، به‌عنوان وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات دولت یازدهم انتخاب شد، در مرداد ماه سال ۹۲ و در حاشیه مراسم معارفه خود وعده داد ظرف مدتی کوتاه مشکلات مربوط به اینترنت و پهنای باند کشور را برطرف کند. اما درست یک‌سال بعد از این وعده نه تنها اتفاقی در بخش اینترنت کشور نیفتاد که عدم بهبود سرعت اینترنت صدای رئیس‌جمهوری را نیز بلند کرد. اواخر اردیبهشت‌ماه سال ۹۳ حسن روحانی، در اختتامیه چهارمین جشنواره ملی فناوری اطلاعات و ارتباطات و در شرایطی که تمام مسوولان ارتباطی کشور در سالن اجلاس سران جمع شده‌ بودند، با صراحت اعلام کرد که از شرایط پهنای باند کشور به هیچ وجه راضی نیست و از وزارت ارتباطات خواست پیگیر داستان همیشگی اینترنت در کشور باشد. بعد از این سخنرانی نیز واعظی به شرکت ارتباطات زیرساخت یک ماه فرصت داد تا راهی برای حل معضلات این حوزه پیدا کند. با پایان این ضرب‌الاجل‌ها و در حالی که خبرنگاران به دنبال پاسخ قطعی برای مشخص شدن زمان نهایی برای از بین رفتن مشکلات اینترنتی بودند، وزیر ارتباطات در یک نشست خبری اعلام کرد نمی‌داند چه زمانی اختلالات اینترنتی حل و کیفیت اینترنت بهبود پیدا می‌کند؛ چراکه او وارث شبکه تکه پاره‌ای است که از دولت گذشته برای او به ارث گذاشته شده است. او همچنین تاکید کرد تمام تلاش خود را برای حل مشکل اینترنت به کارخواهد برد و در این راستا کارگروهی در وزارت ارتباطات تشکیل شده تا مراحل توسعه و بهبود کیفیت اینترنت را با نظارت او دنبال کند.
قدم اول توسعه زیرساخت، دوم بهبود سرعت
کارشناسان حوزه اینترنت با اعلام اینکه سرعت اینترنت در یک سال اخیر بهبود پیدا نکرده، تاکید می‌کنند که وزیر ارتباطات با برنامه‌های هدفمند خود در قدم اول در حال توسعه زیرساخت در این بخش و در مرحله بعد بهبود کیفیت سرعت اینترنت است. محمد‌رضا کریمی، رئیس کمیسیون اینترنت سازمان نظام صنفی تهران درخصوص فعالیت وزیر ارتباطات در بخش اینترنت می‌گوید: «اگر طی یک سال اخیر توسعه‌ای در بخش پهنای باند اینترنت نداشتیم، از بسیاری از برنامه‌ها از جمله تبدیل شدن به‌هاب منطقه عقب می‌افتادیم. وزارت ارتباطات طی مدت فعالیت خود با افزایش میزان پهنای باند کشور توانسته به نیاز بسیاری از مردم در این زمینه پاسخگو باشد.» کریمی با اعلام اینکه به‌عنوان یک فعال در این بخش توسعه قابل‌توجهی در این بخش دیده می‌شود، فعالیت‌های وزارت ارتباطات در بخش توسعه پهنای باند را ارزشمند می‌داند و تاکید می‌کند نمایندگان مجلس در حالی از گرانی اینترنت سخن می‌گویند که طی چند سال گذشته با توجه به مشکلات اقتصادی فعالان اینترنتی قیمت این سرویس را ثابت نگه داشته‌اند.
در همین زمینه علی توسلی، فعال اینترنتی با ابراز تعجب از انتقاد نمایندگان مجلس از فعالیت‌های وزارت ارتباطات می‌گوید: «همین توسعه وزارت ارتباطات در بخش پهنای باند اگر اتفاق نمی‌افتاد، وضعیت بسیار بدتری داشتیم. در حال حاضر بسیاری از کاربرانی که امکان دریافت اینترنت را نداشتند، می‌توانند به سرویس adsl دسترسی داشته باشند.» وی به برنامه‌های دیگر وزارت ارتباطات برای بهبود وضعیت اینترنت در کشور مانند تغییر پروانه‌های اینترنتی اشاره می‌کند و می‌افزاید: «طی 10 سال گذشته و به دلایل مختلف پروانه‌های صادرشده برای شرکت‌های اینترنتی با مشکلات بسیاری همراه بود. این پروانه‌ها به جای اینکه مانند اکثر کشور‌های دنیا سرویس محور باشند، تکنولوژی محور تعریف شدند و همین عامل جلوی رشد شرکت‌ها و البته توسعه اینترنت در کشور را گرفته و یک انحصار غیرقابل قبول در بازار به‌وجود آمده است. حالا اما با تغییر این پروانه و اعطای آن تا تیرماه به فعالان اینترنتی امید می‌رود بخشی از معضلات این حوزه برطرف شود.»
کشورهای با سرعت اینترنت بالا
در حالی که در ایران وزیر ارتباطات به‌خاطر توسعه پهنای باند و یا عدم تلاش برای شبکه ملی اطلاعات به جلسات مجلس فراخوانده می‌شود، کاربران در کشورهای مختلف دنیا در حال کار با اینترنتی پرسرعت و باکیفیت هستند.
براساس اعلام موسسه آکامای فناوری در سال 2014 بیشترین سرعت اینترنت در کره‌جنوبی و با متوسط سرعت 25.3 مگابایت‌بر‌ثانیه به ثبت رسیده که تقریبا 30 درصد بیشتر از متوسط سرعت اینترنت در هنگ‌کنگ، دومین کشور حاضر در فهرست است. میانگین سرعت اینترنت در هنگ‌کنگ در‌حال‌حاضر 3/16 مگابایت ‌برثانیه اعلام شده است. همچنین متوسط سرعت اینترنت در کره‌جنوبی شش برابر متوسط سرعت اینترنت در جهان و بیش از دوبرابر سرعت در آمریکاست که 5/11 مگابایت‌برثانیه اعلام شده است. به گزارش «ایسنا»، باید توجه داشت که در بررسی و رتبه‌بندی کشورها به‌لحاظ سرعت اینترنت، متوسط سرعت در کل کشور ملاک است، به‌نحوی که سرویس اینترنت صدمگابایت‌برثانیه یک استاندارد متوسط در خانه‌های شهری کره‌جنوبی است و این کشور به‌تازگی اینترنت یک گیگابایت (هزار مگابایت‌برثانیه) را در سطح کشور عرضه کرده که هزینه دریافت این سرویس 20 دلار در ماه است. این سرعت تقریبا 263 برابر متوسط جهانی و صدبرابر متوسط سرعت اینترنت در آمریکاست. در جدول، متوسط سرعت اینترنت در کشورهایی که سریع‌ترین اینترنت را به کاربران ارائه می‌دهند، آمده است. این گزارش تنها به 23 کشور دنیا پرداخته که ایران در آن جایگاهی ندارد.