پر سروصداترین جشنواره هنری ایران؛ کات!
جشنواره سی و یکم موسیقی فجر، شاید متفاوت‌ترین دوره این جشنواره در طول سه دهه گذشته بود. می‌گوییم متفاوت‌ترین چون هم از حیث برنامه‌ریزی و هم از حیث اجرا با جشنواره‌ای منحصربه‌فرد روبه رو بودیم. در کنار این دو موضوع باید به استقبال بسیار پرشور دوستداران هنر موسیقی نیز توجه کرد که تقریبا تمام اجراها با سالن‌های مملو از جمعیت برگزار شد. طبق آماری که روابط‌عمومی جشنواره اعلام کرده بود، پیش فروش جشنواره ضمن شکستن رکورد زمان فروش، رکود ارزش ریالی را به مرز دو و نیم میلیارد تومانی رساند. اتفاقی که به خوبی از آینده پررونق اقتصاد موسیقی در ایران خبر دهد. جشنواره امسال یک اتفاق منحصربه‌فرد دیگر هم داشت و آن در نظر گرفتن یک جایزه ملی با عنوان «جایزه باربد» برای تقدیر از سازندگان بهترین آلبوم‌های سال بود. در واقع بر خلاف دوره‌‌های گذشته این جشنواره که جوایز به اجراهای زنده تعلق می‌گرفت، مسوولان جشنواره این بار با دعوت بیش از ۷۰ داور در بخش‌های مختلف سنتی، پاپ، کلاسیک و تلفیقی و به گفته خودشان بررسی بیش از ۵۰۰ آلبوم موسیقی در بخش‌های مختلف برگزیدگان را معرفی کردند. نکته مهم در این دوره اهدای بیش از ۲۶۰ سکه طلا به برگزیدگان بخش‌های مختلف بود. جایزه‌ای که استانداردهای مالی جایزه در بخش موسیقی جشنواره را ارتقاء داد. همچنین دعوت از بیش از ۷۰ داور در بخش‌های مختلف از دیگر تغییرات جشنواره بود. این داوران بنا به نوشته بخش انگلیسی سایت جشنواره «قرار بود ضمن شنیدن تمامی آلبوم‌های منتشر شده در سال به رصد کردن کنسرت‌های برگزار شده در هر سال نیز اقدام کنند.»

حاشیه‌های مهم‌تر از متنا

ما این تفاوت‌ها بخش بسیار مهم‌تر و قابل‌توجه‌تری هم داشت. به جرات می‌توان گفت که جشنواره امسال به لحاظ حاشیه‌های بسیار پررنگی که داشت، از همه جشنواره‌های سال‌های گذشته خبرسازتر بود. حاشیه‌ها در برخی از مواقع،‌حتی از متن جشنواره هم پررنگ‌تر شد.این جشنواره از ۲۱ بهمن تا اول اسفند به مدیریت حمیدرضا نوربخش و دبیری حسن ریاحی در مرکز همایش‌های برج میلاد، سالن میلاد نمایشگاه بین‌المللی تهران، تالار وحدت، تالار رودکی، فرهنگسرای ارسباران و فرهنگسرای نیاوران برگزار شد. سر و کله حاشیه‌ها از چند ماه پیش از برگزاری جشنواره پیدا شد. به بیان واضح تر، چند ماهی قبل از آغاز به کار جشنواره، مدیر دفتر موسیقی وزارت ارشاد تغییر کرد و به جای آن یک سرپرست تعیین شد. علی مرادخانی، معاون هنری وزیر ارشاد، در همان مواقع بود که اعلام کرد جشنواره امسال را به خانه موسیقی خواهد سپرد.این سخنان همزمان شد با انتقادات گروهی از منتقدان خانه موسیقی که به زعم خود «ادامه فعالیت هیات‌مدیره، مدیرعامل و شورای عالی خانه موسیقی را غیرقانونی می‌دانستند.» نوک پیکان این انتقادات متوجه حمیدرضا نوربخش بود که همزمان عضو هیات‌مدیره و مدیرعامل خانه موسیقی بود.

این انتقادات سبب شد آقای مرادخانی در گفت‌وگویی اعلام کند مدیریت جشنواره را به حمیدرضا نوربخش به‌عنوان شخص حقیقی می‌دهد و نه شخصیت حقوقی او در خانه موسیقی.این سخنان آتش منتقدان را تندتر کرد و پای مدیر سابق دفتر موسیقی ارشاد (پیروز ارجمند) را نیز به رسانه‌ها باز کرد که به انتشار چند گفت‌وگوی او در مطبوعات و رسانه‌های ایران درباره مسائل پشت پرده دفتر موسیقی و مجوزها انجامید. آنچه منتقدان را به موضوع جشنواره حساس‌تر کرد سخنان حمیدرضا نوربخش درباره تحولات اساسی در جشنواره امسال در مقایسه با دوره‌های گذشته بود. او ابتدا اعلام کرد که از گروه‌های حرفه‌ای و افراد معروف برای این جشنواره دعوت خواهد کرد که در دوره‌‌های گذشته حضوری در جشنواره نداشته‌اند. همانطور که گفته شد قرار دادن انتخاب آلبوم‌های برتر سال در این دوره از دیگر ابتکاراتی بود که نوربخش از آن سخن گفت. در روزهای نزدیک به برگزاری جشنواره بود که حضور سالار عقیلی در یکی از شبکه‌های ماهواره‌ای موجی از ابهام را درباره حضور یا عدم حضورش در جشنواره به راه انداخت. همچنین در این زمان خبری رسید که بر اساس آن اعلام شد ژیوان گاسپاریان، نوازنده سرشناس ارمنی که قرار بود سهراب پورناظری را در اجرایش همراهی کند، به علت بیماری نمی‌تواند به ایران سفر کند که گروه پورناظری، آنتونیو ری را جایگزین او کرد.شجاعت‌خان از هندوستان سرشناس‌ترین چهره‌ای بود که خبر عدم حضور او را یک روز قبل از اجرا منتشر کردند. همایون سخی و سیار هاشمی نیز از جمله هنرمندانی بودند که مشکلات ویزایی آنها را از آمدن به ایران و اجرای موسیقی بازداشت. این دو تن قرار بود در یک گروه کوارتت (چهارنوازی) آلمانی نوازندگی کنند.حذف بخش پژوهش و سخنرانی جشنواره و حذف گروه‌های جوان از جمله نکاتی بود که با پرسش‌های منتقدان روبه‌رو شد.


لغو برخی کنسرت‌ها

د‌‌‌ر ابتد‌‌‌ا کنسرت «کاوه یغمایی» د‌‌‌ر جشنواره موسیقی فجر که قرار بود‌‌‌ روزد‌‌‌وشنبه ۲۶ بهمن طی د‌‌‌و سانس د‌‌‌ر سالن میلاد‌‌‌ نمایشگاه بین‌المللی تهران برگزار شود‌‌‌، لغو شد‌‌‌. یغمایی درخصوص لغو کنسرتش گفت: «من شخصا از تمام کسانی که بلیت این کنسرت را خرید‌‌‌ه بود‌‌‌ند‌‌‌ و از شهرستان‌ها آمد‌‌‌ند‌‌‌، عذرخواهی می‌کنم، حتی می‌د‌‌‌انم افراد‌‌‌ی بود‌‌‌ند‌‌‌ که می‌خواستند‌‌‌ با ویلچر به این کنسرت بیایند‌‌‌! قول می‌د‌‌‌هم این اتفاق ناگوار را از هر جهت جبران کنم.«کاوه یغمایی» حاضر نشد‌‌‌ د‌‌‌لایل لغو کنسرتش را به‌صورت د‌‌‌قیق و واضح اعلام کند‌‌‌ اما بعضی از منابع خبری علت لغو کنسرت این خوانند‌‌‌ه راک را اشکالات تکنیکی و فنی اعلام کرد‌‌‌ند‌‌‌ و بعضی د‌‌‌یگر آماد‌‌‌ه نبود‌‌‌ن گروه یغمایی برای اجرا را علت لغو کنسرتش اعلام کرد‌‌‌ند‌‌‌، مقوله‌ای که خود‌‌‌ یغمایی آن را به کل رد‌‌‌ و د‌‌‌ر کنفرانس خبری خود‌‌‌ بعد‌‌‌ از لغو کنسرتش به‌صورت تمام قد‌‌‌ از گروهش د‌‌‌فاع کرد‌‌‌ و گفت که نوازند‌‌‌ه‌های گروه او جزو بهترین نوازند‌‌‌گان ایران هستند‌‌‌ و برای اجرای جشنواره فجر از مد‌‌‌ت‌ها قبل تمرین کرد‌‌‌ه و کاملا آماد‌‌‌ه بود‌‌‌ند‌‌‌. کمتر از یک روز و تنها بعد‌‌‌ از حد‌‌‌ود‌‌‌ ۱۲ ساعت پس از لغو اجرای کاوه یغمایی، اعلام شد‌‌‌ که کنسرت گروه «تند‌‌‌ر» نیز د‌‌‌ر جشنواره لغو شد‌‌‌ه و سایت فروشند‌‌‌ه بلیت این کنسرت اعلام کرد‌‌‌ که گروه «ماکان اشگواری» جایگزین تند‌‌‌ر شد‌‌‌ه و آن د‌‌‌سته از مخاطبان که تمایل به لغو برنامه خود‌‌‌ د‌‌‌ارند‌‌‌، می‌توانند‌‌‌ به این سایت مراجعه کنند‌‌‌. درخصوص لغو کنسرت گروه «تند‌‌‌ر» حتی همان بهانه مشکلات فنی هم اعلام نشد‌‌‌ و تنها د‌‌‌لیل د‌‌‌قیقی که مخاطبان این گروه موسیقی متوجه شد‌‌‌ند‌‌‌ این بود‌‌‌ که این کنسرت هم لغو شد‌‌‌ه است اما به چه علتی همچنان کسی نمی‌د‌‌‌اند‌‌‌. د‌‌‌ر اد‌‌‌امه لغو کنسرت‌های جشنواره سی و یکم، اجرای «شجاعت حسین‌خان» نوازند‌‌‌ه سرشناس «سی‌تار» از کشور هند‌‌‌وستان که قرار بود‌‌‌ ساعت ۲۱ یکشنبه د‌‌‌ر برج میلاد‌‌‌ تهران روی صحنه برود‌‌‌ نیز لغو شد‌‌‌ تا سلسله لغو کنسرت‌ها بد‌‌‌ون علت خاصی که از د‌‌‌وسال پیش شد‌‌‌ت گرفته بود‌‌‌ د‌‌‌ر جشنواره فجرهم اد‌‌‌امه یابد‌‌‌ و نوار قرمز لغو کنسرت‌ها همچنان پیوسته و اد‌‌‌امه‌د‌‌‌ار کشید‌‌‌ه شود‌‌‌.


پایان‌بندی

سی‌ویکمین دوره جشنواره موسیقی فجر در حالی عمر خود را سپری کرد که جشنواره این دوره در مقایسه با سال‌های گذشته از نظم و ترتیب قابل تاملی برخوردار بود. هرچند انتقادهایی هم از سوی کارشناسان و منتقدان موسیقی کشور درباره این فستیوال فرهنگی شنیده می‌شد؛ اما برآیند اظهارنظرها از برگزاری رویدادی مطلوب حکایت می‌کرد. در واقع همچنان که از بررسی متون خبری و گفت‌وگوهای رسانه‌ای هنرمندان می‌توان دریافت، کلیت جشنواره برای همگان چه هنرمندان، چه رسانه‌ها و چه دوستداران موسیقی جشنواره‌ای با استانداردهایی بالاتر از دوره‌های سابق بوده است.