«وقتشه ساکت شی»
«سال بلو»، نویسنده برنده جایزه ادبی نوبل که آثارش ترکیبی از فلسفه‌گرایی، سرزندگی، توجه به مسائل انسانی و مردم‌شناسی است، از استادان چیره‌دست داستان‌نویسی در نثر آمریکایی به حساب می‌آید. نویسنده در داستان بلند «وقتشه ساکت شی» حکایت مرد سالخورده‌ای را روایت می‌کند که قصد یافتن یک زن و عذر خواهی از او به دلیل یک بی‌احترامی در دوران جوانی را دارد. بلو به‌عنوان نویسنده‌ای اخلاق‌گرا در این اثر هم، مانند آثار دیگرش سعی کرده ابعادی از شخصیت یک انسان متمایل به سوی کمال را روایت کند. انسانی که ممکن است در عالم بیرون چندان ردی از او یافت نشود. شخصیت اصلی این داستان، رنجی را بر خود هموار می‌کند که یادآور رنج «اولیس» در سفرهای درونی است. او در این سفر به دنبال چیزی برای خود نیست بلکه به دنبال به دست آوردن دلی است که ممکن است سال‌ها پیش بر اثر یک بی‌احترامی کوچک شکسته شده باشد. این نوع نگاه که مانندش را کمتر می‌توان در آثار نویسندگان هم‌عصر سال بلو پیدا کرد نشان از نوعی اخلاق‌گرایی دارد، نوعی اخلاق‌گرایی که معتقد است آزار یک نفر به مثابه آزار کل جهان است. اگر بخواهیم آثار نویسنده‌ای چون سال بلو را بیشتر مورد ارزیابی قرار دهیم باید بگوییم که اغلب کارهای او درباره جوهره وجودی انسان است. بسیاری از منتقدان ادبیات داستانی، بلو را یکی از ممتازترین راویان اوضاع اجتماعی ایالات متحده در دوران پس از جنگ می‌دانند چون این نویسنده علاوه بر قدرت بالای نویسندگی در رشته‌هایی چون روان‌شناسی، جامعه‌شناسی، مردم‌شناسی، تاریخ و ادبیات هم مطالعاتی وسیع دارد. داستان بلند وقتشه ساکت شی، تلنگری به روان خواننده است، خواننده‌ای که به شکلی غیرمستقیم در می‌یابد که حوزه اخلاق، حوزه‌ای مختص به یک گروه خاص نیست. باورپذیری ماجرای داستان و همچنین ساخت‌و‌ساز روایت باعث می‌شود که مخاطب با خود بیندیشد آیا خودش چنان جرات و جسارتی دارد که برای عذرخواهی از یک آدم دیگر این همه رنج را متحمل شود یاخیر؟ و ایجاد همین سوال است که کلیت اثر را در تعلیقی شیرین به پیش می‌برد. داستان بلند «وقتشه ساکت‌شی»، پیش از آنکه یک خطابه در مدح اخلاق‌گرایی باشد، یک اثر ادبی کامل است. ساختار این داستان بلند، با همه شخصیت‌های اصلی و فرعی‌اش نشان می‌دهد که بلو پیش از هر مورد دیگر به چگونه نوشتن یک داستان موثر اندیشیده است، داستانی که هم از استانداردهای نویسندگی بالا برخوردار باشد و هم انسان را دعوت به حوزه انسانیت کند:«خانم رز، باید به موضوع خودمان نزدیک‌تر شویم و از شما بابت گزافه‌گویی‌هایم عذرخواهی کنم. اما راز دیگری هم هست که به شدت خواستار بررسی آن هستم.به نظرتان چرا باید کسی چنین حرف‌هایی را که من به شما می‌گویم برای شما بازگو کند؟ خب، این مساله درست شبیه به این است که مردی در یک روز زیبا ازخانه بیرون برود. روزی آنچنان زیبا و دوست‌داشتنی که او را ناخودآگاه به انجام کاری ترغیب کند...» داستان بلند «وقتشه ساکت شی» در شمارگان 500 نسخه و قیمت 6000تومان از سوی انتشارات روزگارنو عرضه شده است.