مشکلات صنعتی سازی در ایران
ساخت و ساز صنعتی در ایران در حوزه فعالیت‌های چهار بخش اصلی که هر کدام شامل زیربخش‌هایی می‌شود، دارای مشکلاتی است که به آن اشاره می‌‌کنیم: 1- طراحی بخش طراحی شامل آیین‌نامه‌ها و روش طراحی (نرم‌افزارهای تخصصی) است. آیین‌نامه‌ها: آیین‌نامه‌های طراحی مورد استفاده در ایران، با اقتباس از آیین‌نامه‌های کشورهای صنعتی از جمله آمریکا، کانادا و ... تدوین شده است. آیین‌نامه‌ها تعیین کننده نوع، مقدار و استانداردهای مصالح مصرفی در ساختمان هستند و در تعیین قیمت تمام شده ساختمان موثراند. تا زمانی که آیین‌نامه مرتبط با هر یک از سیستم‌های ساخت و مراحل مختلف آن انتقال نیابد،مشکلات عدیده‌ای در سیستم‌های ساخت و ساز به وجود خواهد آمد. روش طراحی: به طور کلی دو مشکل اساسی در بخش طراحی خودنمایی می‌کند که به این شرح است: * آیین‌نامه‌های طراحی با شرایط اجتماعی و اقلیمی ایران از نظر فنی و اجرایی، انطباق کامل ندارند و منطبق شدن آنها از ضرورت‌های اساسی صنعتی سازی ساختمان بشمار می آید. * انجام طراح‌ها باید به وسیله مهندسان مجرب و اختصاص زمان کافی صورت پذیرد. 2- اجرا در این بخش به نحوه اجرا و مجری طرح پرداخته می‌شود و می‌توان مجموعه فعالیت حوزه‌های دولتی و غیردولتی را مورد بررسی قرار داد. گفتنی است که در بخش دولتی با توجه به کلاسه بودن روش‌های مصوب، دغدغه چندانی وجود ندارد، اما در بخش غیردولتی به رغم قوانین و مقررات موجود و فارغ از پرداختن به ضعف عملکردی و نظارتی مهندسان و اشخاص ذیربط و یا منفعت‌طلبی برخی بساز و بفروش‌ها، می‌توان حضور و فعالیت مجریان و نیروی انسانی کم‌صلاحیت آموزش‌ندیده و غیرمتخصص را مشاهده کرد. این امر منجر به اتلاف منابع و احداث ساختمان‌هایی با نقض استانداردها و معیارهای مصوب شده است. از این دیدگاه، ممنوعیت بکارگیری افراد غیرمتخصص در بخش‌های ذیربط از جمله بخش‌های فنی و مهندسی ساختمان و تبیین برنامه و همچنین تعیین ساختاری که بتواند تولید نظارت و مدیریت بخش را عهده‌دار شود، توصیه می‌شود و در صورت غفلت و کم‌توجهی نسبت به آن، اتلاف و انحراف منابع، هزینه ها و آثار سوء و مخاطرات احتمالی دور از انتظار نخواهد بود. 3- مصالح ساختمانی قدیمی بودن تجهیزات خطوط تولید یکی از عمده‌ترین مشکلات تولید مصالح است. لحاظ استانداردهای مصوب بین‌المللی برای تولید مصالح در صنعتی‌سازی ساختمان از مواردی است که انطباق آن با معیارها، از ضرورت‌های صنعتی سازی بشمار می‌رود. به عنوان مثال، استفاده از سیمان و بتن‌های غیراستاندارد و همچنین بکارگیری آهن‌ غیراستاندارد در تیرچه‌های ساخته شده و آن هم در کارگاه‌های غیراستاندارد ساختمانی (که اغلب بدون حضور و نظارت مهندسان مجرب فعالیت می‌کنند) و مشکلاتی از این دست موجب می‌شود بیشتر ساخت و سازها، کم‌کیفیت و مستعد آسیب پذیری در برابر زمین‌لرزه باشند. استفاده از مصالح غیراستاندارد نه تنها در بخش سازه‌ای، بلکه در بخش غیرسازه‌ای و تجهیزات، نازک‌کاری و ... موجب صرف منابع (مالی و ...) و شکل‌گیری ساختمان با ظاهر و نمایی زیبا ولی با معایب اساسی می شود. 4- حقوق مالکیت و اشخاص بهره‌مند اشخاص در ازای منابع مصروفه و سرمایه‌گذاری شده، حق برخورداری از بنایی با کیفیت و موردانتظار خود را دارند. استاندارد و ایمنی مواد به کار رفته در سازه و نازک‌کاری ساختمان، صرفنظر از منابع به کار رفته بسیار اهمیت دارد و باید از نظر ایستایی در قبال مخاطرات احتمالی مقاوم باشند. از این دیدگاه، طراحی دقیق براساس آیین‌نامه‌های معتبر و ساخت و اجرای صحیح با مصرف مصالح و نازک کاری استاندارد، از جمله مواردی هستند که می‌توانند ضامن سلامتی و هدر نرفتن سرمایه‌گذاری و هزینه‌های وابسته باشند. 5- نظارت مطالبی که در خصوص مشکلات صنعتی‌سازی عنوان شد، از جمله مواردی است که در حوزه عملیاتی مورد توجه بودند. به هرحال نظارت دقیق و کامل متولیان ذیربط در صنعتی‌سازی ساختمان و وجود ضمانت‌های لازم می‌تواند موجب رعایت بسیاری از موارد فوق شود. کمیت و کیفیت نظارت و ضرورت تبعیت از الگوهای جهانی نظارت، شروطی هستند که موفقیت‌آمیز بودن نظارت به آنها بستگی دارد. صفرزاده - رییس راه و شهرسازی دماوند